Cựu TT Ford Đã Qua Đời, Thọ 93 Tuổi
Cố TT Ford Đã Hàn Gắn Các Vết Thương Dân Mỹ Sau Ngày 30-4-1075
RANCHO MIRAGE - Vị TT Hoa Kỳ thứ 38 không do dân bầu đã lìa đời lúc 6 giờ 45' chiều Thứ Ba tại nhà riêng ở 1 khu sa mạc nam California, thọ 93 tuổi - bản thông báo của phu nhân Betty viết "Cuộc đời ông Gerald Ford tràn đầy tình yêu thương Chúa, yêu thương gia đình và đất nước" - ông là vị TT sống lâu nhất, hơn TT Reagan trên 1 tháng.
Văn phòng cựu TT không loan báo nguyên nhân chết - ông Ford mới vào nhà thương chữa bệnh phổi hồi Tháng 1, và tiểu phẫu hồi Tháng 8 để đặt máy giữ nhịp tim.
Trong 1 bản tuyên bố toàn quốc, TT Bush ca ngợi ông Ford là 1 con người cao cả đã dành hết những năm quý báu của cuộc đời để phục vụ đất nước, thực sự là 1 chính nhân quân tử đã phản ảnh điểm tốt đẹp nhất của Hoa Kỳ.
Ông Gerald Ford nguyên là 1 dân biểu CH 13 nhiệm kỳ của tiểu bang Michigan trước khi trở thành PTT chỉ định sau khi ông Spiro Agnew bị loại vì tai tiếng - ông Ford được đích thân TT Nixon chọn làm người kế nhiệm.
Khác ông Nixon là người chặt chẽ và mưu đồ, ông Ford cởi mở và thẳng thắn.
Ông Ford trở thành TT khi ông Nixon từ chức vì vụ Watergate - trong giờ phút tuyên thệ, ông Ford tuyên bố "Cơn ac mộng dài đã qua rồi, hiến pháp của chúng ta làm việc, nền CH của chúng ta là 1 chính phủ của pháp trị, không phải của con người - tại đây, dân chúng quyết định".
Khi chiến tranh VN gần kết thuc, ông nhắc lại lời của TT Lincoln, rằng đã đến luc để nhìn tới kế hoạch hành động của tương lai, để đoàn kết và băng bó các vết thương của quốc gia.
Ông Ford làm việc tại Bạch Oc 895 ngày, nhưng làm tòa nhà hành pháp thay đổi nhiều hơn là bộ máy làm ông thay đổi - ngay cả sau các vụ 2 phụ nữ tìm cách giết ông, chính phủ Ford vẫn tỏ ra cởi mở và bình dị.
Đối với hàng triệu người dồn phiếu cho TT Nixon, 2 năm chuyển tiếp của TT Ford là 1 trong những thời kỳ được hoan nghênh nhất trong lịch sử về tiến trình dân chủ.
Sáng 9-8-1974, sau khi tiễn ông Nixon rời Bạch Oc, ông Ford nhận nhiệm vụ - nhưng sáng hôm sau ông tự làm bữa ăn sáng và mặc quần áo ngủ ra cửa trước lấy báo.
Sau khi TT Reagan đánh bại TT Carter năm 1980, hai cựu TT Carter và Ford trở thành đôi bạn hoạt động, hợp tác cùng thực hiện cac dự án chung. Ông Carter tuyên bố "Sự tận tụy suốt đời trong việc giúp đỡ người khác gây xuc động vô số người - ông Ford thường nổi lên trên chính trị bằng cách nhấn mạnh vào nhu cầu hợp tác lưỡng đảng".
Một số người ngờ rằng việc khoan hồng TT Nixon đã được dàn xếp trước, nhưng tại 1 ủy ban QH, ông Ford tuyên bố vào Tháng 10-1974 "Không thương lượng gì hết, trong bất cứ hoàn cảnh nào", và ủy ban này bỏ ý định điều tra - tỉ lệ ủng hộ của cử tri giảm nhiều trong thời gian kế tiếp.
Nhưng, đến năm 2002, cuộc khảo sát của ABC News ghi nhận 60% công chúng nghĩ rằng khoan hồng là quyết định đúng.
Nghị sĩ Edward Kennedy nhận rằng ông đã chỉ trich TT Ford vào thời điểm đó, nhưng nhân dịp cựu TT Ford đuợc trao giải thưởng Can Đảm mang tên TT Kennedy (năm 2001), ông Edward công nhận quyết định khoan hồng ông Nixon là can đảm khác thường mà cac sử gia đề cao là thực sự vì lợi ich quốc gia.
Ông Alan Simpson, cựu nghị sĩ liên bang, là bạn thân của cựu TT Ford khi 2 người cùng hoạt động tại cơ quan Lập Pháp - ông Simpson xác nhận rằng tình bạn giữa ông Ford và cố dân biểu Tim O'Neil là chân thực.
2 ông thường chơi golf với nhau, và khi ông O'Neil qua đời, ông Ford bỏ qua mọi thiếu sót của bạn. Khi nhắc lại chuyện TT Nixon được khoan hồng về vụ Watergate, tính tha thứ có thể không giúp ông Ford thắng cử TT, nhưng đã đem lại kết thúc cho 1 cơn ác mộng của Hoa Kỳ.
Ông Ford bị mưu sát 2 lần - hồi Tháng 9-1975, mật vụ khám phá và bắt kịp cô Lynette "Squeaky" Fromme với 1 khẩu súng tự động định bắn ông Ford tại Sacramento ngày 5-9. Sau đó 17 ngày, nhà tranh đấu Sara Jane Moore 45 tuổi bị bắt tại San Francisco sau khi nhắm bắn TT Ford.
Lần này, ông cũng lại vô sự. Cả 2 nữ hung thủ lãnh án tù chung thân. Ông Ford là thành viên còn sống sau cùng của Uy Hội Warren phụ trach điều tra vụ ám sát TT Kennedy - Uy Hội kết luận rằng kẻ giết người duy nhất là Lee Harvey Oswald.