BOSTON - Một giáo sư trường Harvard đã bị kết tội che giấu mối quan hệ của mình với chương trình chiêu mộ nhân tài của Trung Quốc, theo trang APnews đưa tin ngày Thứ Ba, 21 tháng 12 năm 2021.
Charles Lieber, 62 tuổi, cựu Khoa Trưởng Khoa Hóa Học và Sinh Hóa trường Harvard, đã không nhận hai tội danh khai thuế không chính xác, hai tội khai báo gian dối và hai tội che giấu tài khoản ngân hàng ở Trung Quốc. Bồi thẩm đoàn tại tòa án ở Boston đã cân nhắc trong khoảng 2 tiếng 45 phút trước khi công bố phán quyết.
Marc Mukasey, luật sư đại diện cho Lieber, lập luận rằng các công tố viên thiếu bằng chứng buộc tội. Ông khẳng định các nhà điều tra không lưu giữ bất kỳ hồ sơ nào về các cuộc phỏng vấn của họ với Lieber trước khi ông bị bắt. Mukasey cũng nhấn mạnh Lieber không bị buộc tội chuyển giao bất hợp pháp bất kỳ công nghệ hoặc thông tin độc quyền nào cho Trung Quốc.
Trong khi đó, các công tố viên lập luận rằng Lieber đã cố tình che giấu việc tham gia vào chương trình chiêu mộ Ngàn Nhân Tài (Thousand Talents) của Trung Quốc - một chương trình tìm kiếm và tuyển những người có kiến thức về công nghệ và sở hữu trí tuệ nước ngoài đến Trung Quốc - để bảo vệ sự nghiệp và danh tiếng của mình.
Chuyên môn của Lieber là về công nghệ nano, lĩnh vực hứa hẹn sẽ tạo nên một cuộc cách mạng về nhiên liệu, công nghệ xanh và sản xuất. Nó được xem là phù hợp với những lĩnh vực chiến lược trong kế hoạch “Made in China 2025” của Trung Quốc.
Lieber đã phủ nhận sự liên quan của mình trong các cuộc thẩm vấn từ các cơ quan chức năng Hoa Kỳ, bao gồm cả Viện Y tế Quốc gia, nơi đã cấp cho ông hàng triệu đô la kinh phí nghiên cứu, các công tố viên cho biết. Lieber cũng che giấu thu nhập của mình từ chương trình Ngàn Nhân Tài, bao gồm khoảng tiền 50.000 đô la/ tháng từ Đại học Công nghệ Vũ Hán, khoảng chi phí sinh hoạt lên tới 158.000 đô la và tiền trợ cấp hơn 1,5 triệu đô la. Đổi lại, Lieber đã đồng ý xuất bản các bài báo, tổ chức các hội nghị quốc tế và thay mặt cho trường đại học Trung Quốc nộp đơn xin cấp bằng sáng chế.
Vụ án của ông Lieber nằm trong “Sáng kiến Trung Quốc” (China Initiative) của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ được bắt đầu từ năm 2018 nhằm ngăn chặn những hành vi được mô tả là “đánh cắp và làm mất công nghệ vào tay Trung Quốc.”
Sáng kiến đã vấp phải những lời chỉ trích cho rằng nó làm tổn hại đến việc nghiên cứu học thuật và ảnh hưởng đến việc phân biệt chủng tộc đối với các nhà nghiên cứu Trung Quốc. Hàng trăm giảng viên tại Stanford, Yale, Berkeley, Princeton, Temple và các trường nổi tiếng khác đã ký vào lá thư gửi cho Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ Merrick Garland kêu gọi chấm dứt sáng kiến này.
Sự kiện thu hút sự chú ý vì Lieber là một người da trắng, trong khi phần lớn các sự việc liên quan tới sáng kiến trên có liên quan tới các nhà khoa học Hoa Kỳ gốc Trung Quốc. Giới quan sát thì cho rằng sự việc của Lieber thể hiện sự quyết liệt và cứng rắn hơn của chính quyền Hoa Kỳ trong các vấn đề liên quan tới việc bảo vệ công nghệ và bí mật thương mại của Hoa Kỳ.