Mật Đàm Giữa Mỹ-Taleban Tiến Đến Điểm Quyết Định
WASHINGTON - Sau 10 tháng mật đàm với quân nổi dậy Taleban ở Afghanistan, viên chức Hoa Kỳ cho hay cuộc thương lượng đã tiến đến điểm quyết định, có thể biết khai thông hay không để mở ra hoà đàm kết thúc chiến sự.
Như là 1 phần trong nỗ lực ngoại giao tăng tốc ở cấp cao, như Reuters đuợc biết, Hoa Kỳ đang xem xét việc chuyển giao 1 số tù Taleban từ Guantanamo sang nhà giam của chính quyền Afghanistan.
Phiá Hoa Kỳ cũng đã yêu cầu Taleban có cử chỉ tạo niềm tin tương xứng, gồm từ bỏ chủ nghĩa khủng bố và thiện chí công khai để bước vào các thương lượng chính trị chính thức với chính quyền của TT Karzai.
Các viên chức Hoa Kỳ mô tả cuộc vận động ngoại giao đạt đến giai đoạn tế nhị trong vài tuần lễ gần đây, là kế sách dài - các yếu tố ảnh hưởng là lực lượng Hoa Kỳ đang giảm quân số, sẽ rút hầu hết vào cuối 2014, nên không là vấn đề để Taleban đặt điều kiện.
Dù vậy, các viên chức cao cấp cả quyết đòi ẩn danh ám chỉ đây là 1 phần lớn hơn công chúng biết trong chính sách về Afghanistan của TT Obama - họ tiết lộ : đã có trên 10 cuộc hội họp với các đại diện của lãnh tụ Omar ở Đức và Doha.
Nỗ lực hoà giải vấp phải nhiều trở ngại từ nhiều mặt, kể cả bất đồng nội bộ Taleban, sự nghi ngờ phe Karzai và các cố vấn, cả sự giành vai trò của Pakistan trong tương lai Afghanistan - các thách thức đuợc mô tả là rất lớn. Nếu nỗ lực đối thoại tiến tới đuợc, các giai đoạn kế tiếp có thể trở thành công khai hơn, và Hoa Kỳ hậu thuẫn việc thiết lập 1 văn phòng Taleban ở ngoài nước Aghanistan.
Phiá Hoa Kỳ đã làm rõ với Taleban rằng văn phòng ấy chỉ dùng vào vịêc tạo thuận lợi cho các thương luợng, không để gây quỹ, tuyên truyền hay xây dựng 1 chính phủ "bóng mờ".
Hôm chủ nhật, viên chức HĐ Tối Cao Hoà Bình Afghanistan cho hay Taleban tỏ dấu hiệu muốn đặt văn phòng tại 1 quôc gia Hồi Giáo. Nhưng, với bản chất mong manh của cuộc vận động đa diện, hôm Thứ Tư TT Karzai loan báo triệu hồi ĐS từ Qatar, tiếp theo những báo cáo cho hay Qatar sẵn sàng cho Taleban đặt văn phòng - các viên chức Afghanistan cảm thấy họ bị gạt ra ngoài.
Theo các ghi nhận khác nhau, trại giam Guantanamo có không hơn 20 tù nhân Taleban - chưa rõ những kẻ nào sẽ đuợc chuyển giao cho chính quyền Karzai.
Tù Guantanamo từng đuợc giao cho các chính phủ, nhưng chuyển giao như là 1 phần trong thuơng lượng ngoại giao chưa có tiền lệ.
Các viên chức Hoa Kỳ đã tiếp xúc Tayeb Agha, thư ký của thủ lãnh Omar và đã có 1 buổi họp do Pakistan thu xếp với Ibrahim Haqqani, anh em của nhà sáng lập nhóm Haqqani, lực lượng Taleban nguy hiểm nhất trong vùng. TT Karzai đuợc thông báo đầy đủ về tiến trình, nhưng không xác nhận đại diện của Kabul có mặt trong những gặp gỡ kể trên hay không. 1 lý do để các viên chức Hoa Kỳ tin rằng Taleban muốn đàm phán thực chất là : quân nổi dậy giảm hoạt động, Taleban thiếu chỉ huy trung cấp, và bạo động giữa quân nổi dậy với nhau.
Trả lời 1 cuộc phỏng vấn đã phát hôm chủ nhât, TT Karzai kêu gọi dè dặt để bảo đảm người đối thoại của Taleban là thật, và thật lòng muốn tìm kiếm hoà bình. Ông Karzai nhắc nhở : vụ ám sát cựu TT Rabbani hồi Tháng 9 chứng tỏ đối thoại với Taleban là khó.
Mặt khác, trên thực tế là các tư lệnh NATO hưá giữ áp lực với quân nổi dậy trong lúc giảm quân, họ đối dịên kẻ địch đáng sợ ở miền đông, mạnh hơn ở miền nam. Dù thế nào, TT Obama quyết rút quân - 1 viên chức nhận xét "Chiến tranh kết thúc, với những hậu quả chính trị - quý vị có thể tìm cách định hình, hay ai đó làm việc ấy".