WASHINGTON - Trong 1 nỗ lực không bị chi phối bởi yếu tố đảng phái, Bạch Ốc và các nhà lập pháp có thế lực đã thỏa thuận 1 kế hoạch cải tổ di trú rộng lớn, cho phép hợp thức hoá hàng triệu di dân bất hợp pháp. Sau nhiều tháng điều đình kín đáo, các bên đã đồng ý 1 kế họach bao gồm các biện pháp kiểm soát biên giới và 1 hệ thống kiểm tra bằng kỹ thuật cao để ngăn ngừa di dân bất hợp pháp xin việc làm. TT Bush tuyên bố: kế hoạch này giúp kiểm soat biên giới tốt hơn trong khi vẫn tôn trọng con người.
Giải pháp đạt đuợc đưa lại 1 cuộc liên kết tạm giữa các nhà lập pháp cởi mở của đảng DC như nghị sĩ Edward Kennedy và các nghị sĩ CH bảo thủ gồm Jon Kyl (Arizona) về 1 vấn đề hưá hẹn nhiều bất trắc và phần thưởng. TT Bush nói: với đề luật này các di dân không được hưởng sự khoan hồng, nhưng họ sẽ không bị kỳ thị.
Nghị sĩ Kennedy mô tả đề luật như là cơ hội tốt nhất có thể có được từ nhiều năm để bảo đảm biên giới và đưa những di dân trong bóng tối ra ánh sáng của nước Mỹ. Nghị sĩ Kyl nói đề luật này không toàn hảo, nhưng thể hiện cơ may tốt đẹp nhất theo cách lưỡng đảng để làm gì đó ở lãnh vực này.
Nhưng, điều rõ ràng là hai phe DC và CH còn cảm thấy hoài nghi - như nghị sĩ Harry Reid tuyên bố: tôi có những quan ngại nghiêm trọng về chương trình công nhân khách (của TT Bush). Theo nghị sĩ CH Jim DeMint, đề luật này có ý nghĩa khoan hồng.
Đề luật được thoả thuận quy đinh rằng di dân bất hợp pháp có thể xin chiếu khán Z sau khi nộp phạt 5000 MK để được xét quy chế thường trú theo 1 tiến trình thủ tục kéo dài từ 8 đến 13 năm. Nghị sĩ DC Byrton Dorgan nói ông sẽ cố gắng ngăn trở chương trình công nhân khách vì khả năng đưa tới Hoa Kỳ 1 lượng công nhân vô giới hạn cạnh tranh với công dân Hoa Kỳ về việc làm với mức lương quá thấp.
Nhưng, nghị sĩ McCain từng vận động cải tổ chính sách di trú trong năm qua, nói: đây là bước đầu và nên xúc tiến càng sớm càng hay. Với nghị sĩ Obama, nếu thiếu các bổ tuc thích hợp, giải pháp đề nghị có thể hạ thấp giá trị của đoàn tụ, thay thế công nhân bất hợp pháp bằng những di dân bất hợp pháp mới, gồm những công nhân khách sẽ ở lại quá hạn, và làm hạ thấp lương của công nhân Hoa Kỳ.
* McCain Ủng Hộ Cải Tổ Di Trú, Giúp 2 Đảng Xích Lại Gần
Nghị sĩ John McCain, chuẩn ứng cử viên TT của đảng CH, tỏ ý vui mừng về đề luật cải tổ di trú, là kết quả thỏa hiệp giữa các nhà lập pháp 2 đảng. Một số dân biểu, nghị sĩ tỏ ý hoài nghi, và gọi giải pháp thỏa thuận là khoan hồng đối với di dân bất hợp pháp. Đề luật đã thông qua tại Hạ Viện sẽ được Thượng Vịên bàn cãi từ ngày Thứ Hai.
Ông McCain nói: đây là khởi đầu quan trọng trong cuộc cải tổ luật lệ di trú, các phe CH, DC, cả những thành phần bảo thủ và cởi mở đã nắm tay nhau để làm việc này. Ông tiếp: tôi đặt tin tưởng vào TT, Bộ Trưởng nội an và các viên chức, và hi vọng chúng ta sẽ tiến tới, để sau cùng chuyển văn bản tới bàn giấy của TT để ký ban hành.