Dân Bản Xứ Hawaii: Sắp Được Phép Lập Chính Quyền Tự Trị
WASHINGTON - Theo 1 đề luật gọi là "sự phục thù của nữ hoàng Liliuokalani", dân bản địa tại tiểu bang đảo Hawaii có quyền tổ chức 1 chính phủ có chủ quyền, có hậu thuẫn của TT Obama quê quán Hawaii.
Luật mới này cho phép dân bản địa kiểm soát đất đai, điều hành các chương trình y tế, giáo dục, và có chính quyền tương tự các khu bảo tồn người da đỏ Bắc Mỹ. Dân bản địa chiếm 20% dân số tiểu bang Hawaii tiếp tục là công dân Hoa Kỳ.
Trước kia, Hawaii có chính quyền và nữ hoàng thoái vị khi tàu chiến Hoa Kỳ vào cảng Honolulu, năm 1883. Cùng năm ấy, TT Cleveland nhận rằng sự thể đó là sai lầm, nhưng chỉ đến năm 1993, QH liên bang mới đồng ý, và xin lỗi.
Nghị sĩ Daniel Akaka đã vận động liên tục 11 năm để trả lại chính quyền cho dân bản địa. Đề luật thông qua Hạ Viện trong tuần qua đang chờ Thượng Viện biểu quyết, và đã thấy có sự chống đối. Ông Akaka tuyên bố sau cuộc biểu quyết hôm Thứ Ba của Hạ Viện "Chúng ta có bổn phận đạo lý sau ngày lật đổ nữ hoàng Liliuokalani - biểu quyết này là dấu ấn. Việc ấy đang tiến đến dần hơn".
Người bản địa Hawaii không thể mở sòng bài, bởi luật tiểu bang và đề luật của liên bang ngăn cấm. Phe chống luật cho thành lập chính quyền bản địa gồm dân biểu CH Doc Hastings, với lý lẽ rằng hiến pháp liên bang bị vi phạm, và vì chính quyền bản địa Hawaii là riêng biệt, đặt căn bản trên chủng tộc. Nghị sĩ CH Jim DEMint báo trước sẽ bỏ phiếu chống đề lụât đòi hỏi đa số 60 phiếu thuận. Cuộc thảo luận sau cùng sẽ xoay quanh các kiện cáo liên quan với chính quyền mới của Hawaii.
Theo giáo sư luật Jon Van Dyke của trường đại học Hawaii, chính quyền bản địa sẽ bảo vệ văn hoá và truyền thống của chủng tộc đã bị kiềm toả trong nhiều năm qua.
Gửi ý kiến của bạn