<"xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Thứ Bẩy 20-5, đông đảo đồng bào đã tham dự buổi phát động phong trào “Trả Lại Ta Saigon” tổ chức tại <"xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />
Sau đây là bài nói chuyện của Nhã Ca:
Thưa quí vị, thưa các bạn,
Tôi vừa từ Little Saigon bên
Tôi nhớ một thi sĩ Tây Ban Nha đầu thế kỷ trước, ông Federico Garcia Lorca. Lần đầu thấy
"Ôi, thành phố của tôi, dòng sông của tôi!"
Một ông Tây Ban Nha có thể ôm lấy thành phố nước Pháp, dòng sông nước Pháp, mà kêu là "của tôi."
Tiếng kêu ấy, câu thơ ấy hạnh phúc biết bao.
Mười bẩy năm trước đây, khi trở thành một người Việt lưu vong, tôi đã có dịp đến
Không. Sông Seine không phải là "dòng sông của tôi."
Thì ra cái ông nhà thơ Tây Ban Nha kia, lòng dạ ông ta rộng rãi, hồn nhiên, bay bổng. Còn mình thì than ôi, sao mà thấy nặng nề, hẹp hòi, cố chấp. Tôi đã tự nhủ vậy. Nhưng nghẹn thì cứ nghẹn.
May quá, hôm nay, giữa
Nhờ có quí vị và các bạn, tôi thấy mình đỡ quê, đỡ nghẹn.
Và bây giờ, xin nói chút chút về
. . .
Thưa Quí vị và các bạn,
Tôi sinh tại Huế, nói tiếng Huế, nhưng từ tuổi 20 cho tới ngày phải bỏ nước ra đi, đã có hơn 30 năm được làm dân Saigon.
Dù cả miền Nam đã bị dìm sâu dưới bạo lực Cộng sản, dù Saigon bị đổi tên, đổi đời, tôi luôn luôn tin chắc Saigon bao giờ cũng vẫn là Saigon.
Đúng 50 năm trước đây, năm 1956,
Các em là hoa nở chen khắp ngõ
Cửa đời rộng mở
Thơm bước chân xinh
Có từng đêm trắng
Về ngõ một mình
Muốn khóc rưng rưng
Chợt nhìn gác nhỏ
Nhà em đầu phó
Tiếng học bài một sớm tinh sương
Giọng em của thủ đô Hà Nội nhiều thong nhớ
Trước tản cư hậu phương
Giờ di cư vào
Tôi thức trọn đêm mà như sáng dậy
Tôi cũng mấy thằng em
Em là con Hê Len, cha người Ma Rốc
Hết trận giặc Đông Dương
phải về Bắc Phi để đánh người da đen
Một đêm uống rượu say mèm
Bỏ em lại
Em theo họ mẹ
Em đánh vần Việt
Ăn sâu vào ngõ
Mấy ông trời nhỏ
Chia nhau từng khu phố
Đói no đổi lạ thành quen
Đánh giầy, đưa báo, bán kem
Tối về tụ cột đèn
Học bình dân rồi coi Hoa Sen
Các em đang lớn mạnh
Quen từ tuổi nằn nôi
Tiếng máy bay săn giặc
Oe oe tiếng khóc chào đời
Nhỏ chua từng hơi sữa mẹ
Lớn khôn nẻo đời sóng gió
Trưởng thành giữa hàng rào dây thép gai
Các em vững chắc đi vào ngày mai
Ngày mai
Trên gạch ngói Đông Âu
Trên tháp canh giới tuyến
Các em đi về mai sau.
(Tạp chí Sáng Tạo, Xuân 1957, trích theo trí nhớ)
Cả miền
Sau đổi đời tháng Tư 1975, bạo lực Cộng Sản biến cả nước thành nhà tù. Thành phố, đường phố bị đổi tên. Nhà nhà bị cướp bóc, người người bị đầy ải. Ngày ngày, tài sản
Là kẻ sống sót trở về từ trại tù, nhà cửa bị tịch thu, tôi cùng đàn con tá túc trên con đường ngày xưa mang tên là Tự Do, và đã có nhiều đêm ngày kề cận với đám trẻ bụi đời tràn ngập đường phố.
Khác với hình ảnh "Các Em Đi Về Mai Sau" trong bài thơ từ 20 năm trước, hoàn cảnh đám trẻ trong các xóm bụi ở
Nhưng Saigon bao giờ cũng vẫn là
Chính là với niềm tin này, từ khi cầm bút trở lại tại hải ngoại, tôi đã viết tập truyện "Saigon Cười Một Mình", và liên tục 12 năm nay, viết bộ truyện trường thiên "Đường Tự Do, Saigon".
Niềm tin ấy nói với chúng ta: Không thứ độc tài nào xoá nổi tên
Cái tên ấy theo những người vượt biển ra đi, sinh sôi khắp năm châu bốn bể. Hôm nay, chúng ta có tên Saigon viết hoa trên bảng hiệu ở nhiều nơi, từ quận 13
Không thứ chuyên chế nào cản nổi sức
Sức mạnh ấy, từ lớp trẻ hè phố tới những cư dân
Và hai tiếng
Một bà ở Hà Nội có thể kêu "Nhớ
Một bài ca có thể bắt đầu bằng cách gọi "
"Nắng Saigon anh đi mà chợt mát" trong thơ Nguyên Sa không thể thay bằng thứ nắng khác.
"Mưa Saigon, Mưa Hà Nội" trong bài ca Phạm Đình Chương không thể thay bằng thứ mưa khác.
Cái chế độ mang tên lãnh tụ áp đặt vào tên một thành phố lịch sử, ngay ở nơi phát sinh ra nó là nước Nga, đã chết từ lâu rồi.
Bản sao của nó ở Việt
Saigon, mãi mãi, vẫn cứ là
Trân trọng cám ơn ban tổ chức và kính chào quí vị,