Trong buổi hội luận về quyền công nhân.<"xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Chiều 11-5-2006, lần đầu tiên tại Nam Cali, một số nhà dân chủ và chuyên gia pháp lý đã tham dự buổi hội luận bàn tròn về quyền công nhân tại phòng họp trường Coastline Community College, nhận định về các phong trào đình công biểu tình lan rộng khắp trong nước của công nhân Việt thời gian qua.
Một trong những diễn giả đặc biệt xuất hiện tại cuộc hội luận là ông Wei Jingsheng (Ngụy Kinh Sinh), nhà dân chủ Trung Quốc đến từ <"xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />
Kỹ sư Ngô Văn Hiếu, thuộc Mạng Lưới Nhân Quyền VN diễn giả đầu tiên phát biểu tại cuộc hội luận đã mô tả tỉ mỉ nguyên nhân đình công, biểu tình hàng loạt của thợ Việt trong nước thời gian gần đây ở Bình Dương, Saigon, Biên Hòa, Đà Nẵng, Hải Phòng…là vì bị bóc lột thậm tệ. Lương tối thiểu chưa đầy 40 đô/tháng, bữa ăn trưa chỉ đáng 12 xu, chỉ bằng 1/8 của chủ Đài Loan, trong khi phải liên tục tăng ca, tăng giờ làm việc, vì vậy mà thợ Việt đình công. Các cuộc đình công đã bị đàn áp mạnh, hoặc bị hứa hẹn hảo huyền, lừa đảo, như trường hợp 20,000 thợ may Poucheng được hứa sẽ tăng lương 12 đô/tháng, nhưng sau đó chỉ có 20 thợ có thâm niên 10 năm trở lên mới được tăng. Đại đa số còn lại chỉ được tăng…chưa tới 1,4 đo/người.
Còn theo luật sư Phạm Văn Phổ thì 'tình hình vi phạm nhân quyền tại VN quá khủng khiếp.' Ông Phổ cho rằng 'tình trạng bóc lột nhân công biểu hiện qua đồng lương thấp, làm việc tăng giờ, bị đàn áp thô bạo khi đấu tranh giành quyền lợi…chỉ có thể chấm dứt khi thay đổi bộ máy thống trị đất nước, thay đổi thể chế chính trị, chứ không phải thay đổi luật Lao Động hoặc áp dụng biện pháp tăng lương vá víu tạm thời. Luật sư Phạm Văn Phổ cho rằng công nhân VN cần phải được hưởng những phúc lợi căn bản, quyền tự do lập hội và thành lập nghiệp đoàn, được quyền đình công và quyền hưởng những chế độ bảo hiểm khi làm việc. Tất cả 1,171 cuộc đình công của thợ Việt trong nước từ năm 1995 cho đến nay đều bị coi là bất hợp pháp, do vậy công nhân đã bị khống chế, đàn áp, buộc phải chấp nhận cuộc sống bấp bênh, bệnh hoạn nếu không muốn bị chết đói bên vệ đường…
Phần trình bày của luật sư Nguyễn Quốc Lân cũng xác định các thể chế quốc tế mà CSVN có tham gia như Công ước Quốc Tế về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hóa, nhưng họ không áp dụng vì lợi ích của bộ máy thống trị. Luật sư Nguyễn Quốc Lân tiên đoán rằng 'giai cấp vô sản đã đưa CS nắm chính quyền nay sẽ vùng lên lật đổ thể chế độc đoán chuyên quyền' mà ông cho là 'quy luật tất yếu.' Theo luật sư Lân, chính quyền CSVN đang 'tiến thoái lưỡng nan' vì nhượng bộ hay không nhượng bộ thì biểu tình cũng sẽ tiếp diễn hoặc tình thế thêm căng thẳng.
Luật sư Lân đưa đề nghị cộng đồng Việt tại hải ngoại vận động chính phủ Hoa Kỳ áp lực chính quyền CSVN cải thiện chế độ làm việc và thực thi các quyền lập hội, đình công, biểu tình chống bóc lột của công nhân Việt trước khi hỗ trợ chính quyền gia nhập WTO. Biện pháp thứ hai theo luật sư Lân là cần lên án chính quyền CSVN và giải thích để dư luận thấy được rằng chính sách áp bức thợ Việt trong nước là vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.
Trong khi đó, theo bác sĩ Nguyễn Xuân Vinh, Chủ tịch Cộng đồng VN tại Nam Cali, Cộng đồng Việt ở Mỹ cần thực hiện hàng loạt biện pháp cụ thể, như: phổ biến, giải thích ý nghĩa các cuộc biểu tình, tổ chức tuần hành, biểu tình thu thập chữ ký ủng hộ công nhân trong nước; thỉnh cầu các định chế quốc tế áp lực CSVN tôn trong các công ước quốc tế, tôn trọng và bảo vệ công nhân về việc làm, lương bổng; chấp nhận quyền thành lập công đoàn độc lập để tránh kềm kẹp; lập quỹ hỗ trợ công nhân trong nước đình công. Ông Vinh hô hào dân Việt hải ngoại hãy 'giành lấy cơ hội đoạt lại nền dân chủ và tự do thực sự đã bị CSVN đánh tráo.'
Kỹ sư Đỗ Như Điện, thuộc phong trào Giáo dân VN xác định rằng Hội Thánh Công Giáo chấp nhận các quyền làm việc và được trả lương tương xứng, quyền đình công khi không còn giải pháp nào tốt hơn, và quyền thành lập nghiệp đoàn, đồng thời chống lại các hình thức đàn áp thô bạo của các chính quyền.
Tổ chức Mạng Lưới Nhân Quyền VN, đơn vị tổ chức cuộc hội luận nói trên cũng đã công bố thư của bác sĩ Nguyễn Đan Quế từ VN, kêu gọi thế giới ủng hộ 8 điều kháng nghị của thợ Việt Nam đối với chính quyền CSVN: đòi tăng lương tối thiểu; điều chỉnh mức lương ngang các nước trong vùng; công khai hóa lương bổng, phụ cấp, tiền giờ phụ trội, khế ước lao động, bảo hiểm; bảo đảm môi trường làm việc an toàn, tôn trọng nhân phẩm; giải tán công đoàn 'nô bộc'; soạn thảo luật Lao động mới, cho phép công nhân được thành lập nghiệp đoàn lao động độc lập; quyền phân chia lợi nhuận qua việc mua cổ phần công ty…