Lần đầu tiên tại San Jose, người Việt đã dâng hương lên Quốc Tổ Hùng Vương tại ngay sảnh đường tòa thị chính thành phố trong nghi lễ trang trọng tổ chức Chủ Nhựt vừa qua. Tiếng trống chiêng vang dậy, lộng vàng, phướng đỏ, cờ đuôi nheo bay trong gió, đoàn võ sinh rước kiệu, ban tế nam nữ với y phục nghi lễ cổ truyền là những hình ảnh đậm nét văn hóa Việt nhưng cũng là lời nhắc nhở về một nước Văn Lang hùng mạnh.
“Thật là một vinh hạnh lớn cho người Việt khi thành phố San Jose cho phép tổ chức đại lễ giổ Tổ Hùng Vương ngay tại City Hall. Ngày hôm nay không chỉ là một lễ hội văn hóa truyền thống Việt mà còn là ngày ghi ơn công ơn dựng nước và giữ nước của bậc tiền nhân,” phát biểu của cụ Trương Đình Sửu, hội trưởng Hội Người Việt Cao Niên vùng San Francisco.
Cụ Nguyễn Hữu Hãn, cố vấn Hội Truyền Thống Việt – Viet Heritage Society, có những bức xúc khác:
“Ba thế hệ già, trẻ, và bé có mặt tại đây hôm nay phải cùng nhau đoàn kết xây dựng đất nước Việt Nam giàu đẹp, thái bình và Quốc Tổ linh thiêng sẽ về phụ hộ cho con cháu.”
Có lẽ sự linh thiêng có thật vì xừng xững phía trước tòa nhà Rotunda Dome của City Hall là bốn cột cờ với cờ của Hoa Kỳ, VNCH, California và Thành Phố San Jose.
Ba mười mốt năm trước đây không ai có thể nghĩ rằng hàng trăm ngàn người Việt sẽ đến định cư tại Mỹ và cờ vàng ba sọc đỏ sẽ được kéo lên tại tòa nhà quyền lực của San Jose vào ngày giỗ tổ nhưng đó là một sự thật và điều này đã làm khách đến dự lễ không khỏi bùi ngùi hướng về quá khứ.
“Biết rằng VNCH không còn nữa, nhưng nhìn lá cờ vàng đó tôi vẫn thấy đó là tự do, là chính nghĩa,” ông Nguyễn Tri, một cựu quân nhân nhận xét.
Ông Tri cảm thấy tủi hổ cho bản thân và cho đất nước khi “nhớ đến cha Rồng, mẹ Tiên sinh ra trăm trứng, lên rừng xuống bể, khai sinh ra một đất nước phồn thịnh và thái bình còn giờ đây nước Việt tuy thống nhứt nhưng người dân không một chút hạnh phúc.”
“Hy vọng mau có đổi thay cho nhân dân được sống,” ông cầu mong.
Tuy nhiên với những biến chuyển của thời thế, có thể lời ước nguyện đó biết đâu sẽ thành hiện thực.
Thay đổi
Năm 1975 người cộng sản đã hoàn toàn làm thay đổi miền nam Việt Nam và tin chắc rằng sau khi quy đất nước về một mối sẽ đưa giải đất hình chữ S tiến nhanh lên chủ nghĩa xã hội. Những biến diễn biến tiếp theo đó đã làm chế độ cộng sản lần lượt xụp đổ ở Nga, Đức, Tiệp, Bulgaria, Romania, Hungary để cuối cùng Việt Nam phải ban hành chính xách đổi mới và chuyển đổi từ kinh tế chỉ huy sang thị trường. Đại hội VI của đảng CSVN họp tháng 12, 1986 đã đánh dấu “một bước ngoặt rất cơ bản trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa với việc đưa ra đường lối đổi mới toàn diện, từ đổi mới tư duy đến đổi mới tổ chức, cán bộ và phong cách lãnh đạo; từ đổi mới kinh tế đến đổi mới hệ thống chính trị và các lĩnh vực khác của đời sống xã hội,” theo Nghị Quyết Đại Hội VI. Nhưng việc giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, đổi mới chứ không “đổi mầu” kéo dài suốt từ 1986 đến nay chỉ làm cho Việt Nam ngày càng chìm sâu trong tham nhũng, xã hội băng hoại, giáo dục tụt hậu.
Trong cuộc phỏng vấn ở trong nước, đại diện của Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế - IMF nhận xét rằng: “Sau 20 năm đổi mới và nếu dựa trên giả thiết rằng các nước như Indonesia, Thái Lan, Singapore vẫn giữ tỉ lệ phát triển trung bình như trong 10 năm qua, thì thời gian để Việt Nam đuổi kịp Indonesia là 18 năm, Thái Lan 34 năm và Singapore 197 năm.”
Trong bài viết cho VietUSA News, nhà đấu tranh Đoàn Viết Hoạt nhận xét:
“Khi nào chế độ chính trị - xã hội ở Việt Nam vẫn đặt trên cơ sở chỉ đạo của chủ nghĩa Mác-Lê, trên thứ “xã hội chủ nghĩa Mác-xít” không tưởng, không còn tồn tại trong thực tiễn nữa, thì sự xa cách giữa đường lối và chính sách không thể rút ngắn được. Một thanh niên trưởng thành không thể tiếp tục mặc cái áo đã quá chật của thời còn niên thiếu.”
Và ông nhấn mạnh:
“Đại Hội 10, qua các văn kiện đã đưa ra, chưa dám từ bỏ chủ nghĩa Mác-Lê, từ bỏ mô hình xã hội chủ nghĩa Mác-xít, nghĩa là chưa dám vượt qua chính mình, thì không những nó đã lỗì thời trước khi khai mạc, mà sẽ trở thành vật cản con đường tiến hóa của toàn dân. Nếu đảng CSVN, qua ĐH10, không dám vượt qua chính mình thì những người yêu nước, yêu dân chủ và tiến bộ sẽ cùng nhân dân đứng lên vượt qua nó để mở đường cho đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới.”
Đại Hội 10 đảng CSVN dự trù sẽ diễn ra tại Hà Nội từ ngày 18 đến 24 tháng Tư, 2006.
Đột biến
Với những bài góp ý dồn dập được đăng tải công khai - từ lời kêu gọi đổi tên đảng, đổi tên nước của Giáo Sư Tương Lai, nguyên Viện Trưởng Viện Xã Hội Học ở Hà Nội, đến những nguyện vọng của người dân thường ở trong nước phê phán mô hình “chủ nghĩa xã hội’’ với một nhà nước chuyên chính vô sản không còn thích hợp với yêu cầu phát triển dân chủ của thời đại nữa, và phải nhanh chóng thực hiện việc dân chủ hóa toàn bộ trong mọi lãnh vực, người ta tin rằng đất nước 31 năm sau biến cố 30 tháng Tư, lại sắp sang trang mới.
Tuy nhiên trong bài viết nhan đề “Không cải cách cũng chẳng thay đổi,” nhà báo Elizabeth Mills của Global Insight Limited có nhận định trái ngược:
“Người ta tin rằng trong đại hội lần này, một số nhân vật chủ chốt sẽ ra đi như Chủ Tịch Nước Trần Đức Lương, Thủ Tướng Phan Văn Khải và có thể cả Tổng Bí Thư Nông Đức Mạnh. Trong thời gian chuẩn bị, đảng CSVN đã kêu gọi nhân dân góp ý văn kiện đại hội đảng và điều này đã cuốn hút hàng loạt những chỉ trích phê bình chưa từng có, chủ yếu nhắm vào nạn tham nhũng trong chính quyền ở cấp cao cùng với việc lạm dụng quyền thế chức vụ. Những đóng góp nhấn mạnh rằng đó là những vấn đề then chốt đe dọa sự hủy hoại niềm tin vào đảng.
Cho dù đảng CSVN vẫn thường xuyên loan báo đang tìm cách giải quyết các vấn đề gây nhức nhối như tham nhũng, nhưng trên thực tế lại không có bằng chứng có sự tiến bộ trong diệt trừ tham ô, và đây là điều làm cho người dân càng có cảm tưởng rằng nhà nước ngày càng trở nên băng hoại. Vì vậy đưa ra một loạt những lãnh đạo mới có thể tạo cho các chiến dịch này có ý nghĩa. Trong cùng lúc lại có vấn đề cốt lõi là tranh chấp các chức vụ trong Bộ Chính Trị vì bổng lộc mang lại. Từ nhiều tháng quá các ứng viên đã tích cực vận động sự ủng hộ, và cho dù ý thức hệ dị biệt từng làm chia rẽ trong đảng, có thể không còn, nhưng lại bị chèn lấn bởi những cá tính mạnh và bè nhóm có thế lực.
Trên thực tế các ứng viên vào các chức vụ then chốt đều đã được quyết định xong, vai trò của đại hội chỉ để đóng mộc xác nhận. Việc thay đổi chính sách khó xảy ra, kể cả mở rộng hơn việc cải cách kinh tế. Tuy vậy kết quả sau cùng có thể cho thấy có nỗ lực tăng cường hiệu quả cho các chiến dịch vận động hiện nay mục đích là nhằm tăng thêm vai trò của đảng, nhưng khi căn cứ vào những đổi thay trong nội bộ đảng dự đoán không có thì cải tổ thật sự chẳng thể xảy ra.”
Trong cùng lúc thì Giáo Sư Đoàn Viết Hoạt vẫn tin tưởng vào tiền đồ đất nước. Ông nói:
“Chủ động, tích cực, đặt tiền đồ dân tộc và lợi ích của toàn dân lên trên quyền lợi riêng tư, chắc chắn chúng ta sẽ vượt qua được mọi vật cản, cùng toàn dân tạo được đột biến chính trị trong thời gian tới.”
Từ cha Rồng mẹ Tiên sinh ra bọc trứng trăm con rồi chia nhau lên rừng xuống bể, truyền thuyết về các vua Hùng dựng nước, chống giặc ngoại xâm và mở mang biên cương mãi mãi vẫn là ước vọng của người Việt.
“Tình hình chưa bao giờ tốt đẹp và sáng sủa như bây giờ; đây là thời cơ vàng,” bác sĩ Nguyễn Xuân Ngãi nói với VietUSA News.
Phong Trào Dân Chủ Việt Nam do ông đứng đầu sẽ chính thức công bố Tuyên Ngôn Dân Chủ vào thứ Bảy 15 tháng Tư tới đây tại San Jose.