Oakland (bài và ảnh Hạnh Dương) -- Bảo Tàng viện tại thành phố Oakland được thành lập từ năm 1969, có 3 trung tâm triển lãm chính chuyên triển lãm về các di tích và di khảo lịch sử, thiên nhiên, giáo dục, văn chương, khoa học và xã hội nhân văn. Ngoài ra viện bảo tàng Oakland còn thường tổ chức các kỳ triển lãm đặc biệt theo từng đề tài và đưa đi triển lãm tại các tiểu bang khác, hoặc có khi tại các quốc gia khác theo hợp đồng trao đổi.
Trong năm 2004 tới đây, viện bảo tàng Oakland dự định tổ chức một kỳ triển lãm đặc biệt về Việt Nam mang tên là "Next Stop Vietnam". Một nữ nhân viên của viện bảo tàng Oakland tên là Mimi Nguyễn đã gởi văn bản cho hầu hết các tổ chức cộng đồng người Việt tỵ nạn trên khắp Hoa Kỳ, và qua Internet đã gởi đi rộng rãi cho các cộng đồng người Việt hải ngoại để đề nghị cung cấp các hình ảnh và thông tin liên quan đến cuộc chiến đấu chống Cộng tại miền Nam Việt Nam và cuộc vượt biên vượt biển tỵ nạn Cộng Sản sau khi Bắc Việt cưỡng chiếm miền Nam.
Khi cuộc triển lãm đang đến hồi kết cuộc thì cô Mimi Nguyễn khám phá ra rằng nội dung của cuộc triễn lãm "Next Stop Vietnam" chỉ trưng bày tất cả những hình ảnh tuyên truyền cho CSVN và thời gian gọi là "chống Mỹ cứu nước tại miền Bắc", mà không hề đề cập gì đến các hoạt động oanh liệt chống Cộng Sản của quân cán chính miền Nam trong chế độ VNCH. Cô Mimi Nguyễn trình bày với Ban Giám Đốc viện bảo tàng Oakland rằng, sự hy sinh của 58,000 binh sĩ Hoa Kỳ để bảo vệ chính nghĩa tự do dân chủ tại Miền Nam VN phải chăng là không đáng nói.. Cô cũng hỏi rằng trên chục ngàn cán bộ, sinh viên bị thảm sát tập thể tại Huế trong biến cô Tết Mậu Thân mà Cộng Sản Bắc Việt tràn vào giết hại không phải là hình ảnh về chiến tranh Việt Nam hay sao.. Cô thắc mắc tại sao các hình ảnh làng Mỹ Lai bị lính Mỹ đốt thì lại cho trưng bày. Cô Mimi Nguyễn cũng hỏi rằng ngày nay lối 1,5 triệu người Mỹ gốc Việt tỵ nạn tại Hoa Kỳ, đang góp sức xây dựng cho nước Mỹ phồn vinh lại không thể nào có một chỗ đứng trong kỳ triễn lãm "Next Stop Vietnam".. Những thắc mắc của cô đã được Ban Giám Đốc của Viện Bảo Tàng Oakland giải đáp thỏa đáng bằng cách cho cô nghỉ việc mà không có lý do.
Việc nầy đã dẫn đến một cuộc đấu tranh trong hàng ngũ các cộng đồng người Việt tỵ nạn tại Hoa Kỳ phản đối Ban Giám Đốc Viện Bảo Tàng Oakland là “thân cộng và không công bằng” Khi đại diện Cộng Đồng Người Việt tại Oakland hỏi lý do tại sao sa thải cô Mimi Nguyễn thì viên Giám Đốc Viện Bảo Tàng trả lời vì cô ta không có năng lực làm việc. Trong khi ông giám đốc nầy quên rằng vừa trước đó chính ông ta đã ký một giấy khen thưởng cô Mimi Nguyễn là nhân viên hành sự xuất sắc.
Tổng dân số của Oakland là trên 450.00 người thuôc mọi sắc dân, trong đó người Mỹ gốc Việt là khoảng gần 30.000 người. Cộng đồng người Việt tỵ nạn Cộng Sản định cư tại Oakland rất đoàn kết và không có một tổ chức Cộng Đồng, mà là do một nhóm những người chí nguyện đứng lại với nhau điều hành mọi sinh hoạt cộng đồng trong tinh thần dân chủ. Nhóm chí nguyện nầy gồm các nhà trí thức và doanh nghiệp trẻ, có tài sản và có học vị và hoạt động vì quyền lợi của cộng đồng chứ không có phe nhóm như tại các nơi khác. Tại bắc California, San Francisco chiếm vị thế quan trọng về chính trị và chiến lược đối với CSVN, nhưng Oakland là mối quan tâm hàng đầu đối với CSVN về mặt phát triển kinh tế. Hải Cảng của Oakland được xem là một trong những cảng quan trọng bậc nhất của Mỹ. Các hàng hóa chuyển bằng Container đi từ VN và vùng Đông Nam Á đổ vào Mỹ hầu hết qua cảng Oakland để phân phối vùng bắc Cali và các vùng Tây Bắc Hoa Kỳ. Chính vì điểm nầy mà CSVN đặt kế hoạch quyết giữ ưu thế ảnh hưởng chính trị và ngoại giao tại Oakland. Khác với San Francisco, nơi có nhiều người Việt gốc Hoa từ Chợ Lớn đến định cư, nhưng số nầy hầu hết khai gốc gác của họ từ Trung Quốc hoặc Đài Loan đến. Số ít còn lại là người Việt nhưng vì San Francisco phố xá chật hẹp, giá nhà đất rất cao nên cộng đồng người Việt tại San Francisco là không đông lắm. Trong khi tại Oakland nằm sát San Francisco mà cộng đồng người Việt lại sống quần tụ tập trung. Sau San Jose, thì Oakland là thành phố có số người Việt tập trung đông vào hạng nhì tại bắc Cali. CSVN không bám trụ được tại San Jose nên phải gây ảnh hưởng tại Oakland. Cộng đồng người Việt tại Oakland nói là đã “nhận diện được một số người nằm vùng, trong đó có một phụ nữ thân Cộng Sản hoạt động bên cạnh Thị Trưởng Oakland. Thế nên, khi Oakland đưa ra Nghị Quyết xin công nhận Cờ Vàng đã lập tức bị tòa thị chính Oakland bẻ gảy từ trong trứng nước.”
Nay đến vụ cô Mimi Nguyễn lên tiếng đòi đưa hình ảnh người chiến sĩ VNCH và đồng bào tỵ nạn chống Cộng Sản vào cuộc triễn lãm "Next Stop Vietnam", đã vội bị đuổi khỏi nhiệm sở mà không một giải thích. Trước sự việc nầy, một nhóm các anh em trí thức trẻ lấy tên là "Nhóm Thỉnh Nguyện Thư" (Petitioner) chuyên nghiên cứu và giúp đưa ra các thỉnh nguyện thư để bà con cộng đồng người Việt ký tên gởi cho Quốc Hội Hoa Kỳ hay các cơ quan chính phủ Mỹ hầu tranh đấu cho tự do tôn giáo, nhân quyền tại VN cũng như tranh đấu hợp pháp cho quyền lợi của người tỵ nạn trên đất Mỹ. Nhóm Petitioner đã đưa vấn đề nầy ra ánh sáng. Các diễn đàn Internet và báo chí trong khu vực đòi hỏi phải làm rõ vấn đề. Nhật báo Calitoday viết một bài đề nghị chính quyền Hoa Kỳ phải xem xét việc này và lập tức được tổ hợp California New Media Group gồm trên 600 cơ quan báo chí, truyền thanh, truyền hình của các sắc dân thiểu số đăng tải lại. Lập tức Tiểu Bang và Liên bang cho xét lại việc Viện Bảo Tàng Oakland mở triển lãm nhằm ca ngợi CSVN là không thích hợp.
Ban Giám Đốc Viện Bảo Tàng đã thành lập một ban cố vấn và mời Luật sư Mỹ tham gia. Các nhân vật đại diện cộng đồng người Việt tỵ nạn tại Oakland được mời vào ban cố vấn và đã đi đến kết luận rằng bỏ riêng việc sa thải cô Mimi Nguyễn qua một bên vì lý do nội bộ. Phía viện bảo tàng Oakland nhận thay đổi nội dung cuộc triễn lãm "Next Stop Vietnam".
Vào lúc 04:00 giờ chiều thứ Hai 15-12-2003, các báo chí, truyền thông Mỹ, Việt và các cơ quan ngôn luận thuộc các sắc dân đến dự cuộc họp báo do Ban Giám Đốc viện Bảo Tàng tổ chức . Tại hội trường chính của Viện Bảo Tàng, lối trên 30 cơ quan báo chí và truyền thanh, truyền hình, Internet của Mỹ, Việt, Trung Hoa, Mễ, Nhật, Lào, Cao-Miên, Thái Lan, Đại Hàn, Phi… đã có mặt. Từ bắc Cali có ký giả Hạnh Dương của Việt Báo và ký giả Nguyễn Dương của Calitoday. Ban Giám Đốc Viện Bảo Tàng Oakland sau khi giới thiệu qua về lịch sử hình thành và hoạt động của Viện Bảo Tàng, đã thông báo rằng nội dung cuộc triễn lãm "Next Stop Vietnam" nay đổi chủ đề là "Transforming America" và được chia ra thành 12 giai đoạn trong lịch sử người Việt rời đất nước quê hương đến định cư tại Hoa Kỳ. Các giai đoạn kể về văn minh văn hóa Việt Nam, rồi giai đoạn chiến tranh và quân đội Hoa Kỳ vào tham chiến. Giai đoạn kết thúc chiến tranh do Bắc Việt chiếm miền Nam và người Việt phải vượt biên vượt biển để ra đi tỵ nạn cộng sản. Hình ảnh các chiến binh Hoa Kỳ trở về sau chiến tranh, bên cạnh là những thương phế binh Hoa Kỳ và các quả phụ tử sĩ Mỹ phải thích ứng cuộc sống mới sau chiến tranh VN như thế nào… Rồi cảnh những người Việt tỵ nạn đến các đảo, các trại tỵ nạn, những người vào định cư trên đất Mỹ và ngày nay sự lớn mạnh của cộng đồng người Việt gốc Mỹ đang xây dựng và phát triển kinh tế, xã hội Mỹ như những người chính gốc khác… Anh Đỗ Vinh trưởng nhóm Petitioner giới thiệu các thành viên gồm cô Kiều Linh, giáo sư phụ khảo tại Đại Học Davis. Anh Sonny Nguyễn chủ nhiệm tạp chí Nhà; anh Tuấn Hoàng; anh Lưu Lai - Giám đốc Hội Người Việt Đông Hồ; anh Nguyễn Duy Trung thuộc Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị Oakland; anh Trần Hồng Phúc là chủ tịch Phòng Thương Mại Việt Mỹ tại Oakland; anh Nguyễn Khắc Chương… Nhóm Petitioner nói với Ban Giám Đốc Viện Bảo Tàng Oakland rằng "Chúng tôi là những chứng nhân sống, là những người trong cuộc… chúng tôi đến đây thay vì nói những lời chống đối thì xin bày tỏ thiện chí của chúng tôi là muốn hợp tác với Viện Bảo Tàng để làm cho nội dung lẫn hình thức của cuộc triễn lãm có ý nghĩa hơn, xúc tích hơn".
Giám Đốc Viện Bảo Tàng và người phụ trách chương trình triễn lãm cam kết là sẽ rút kinh nghiệm để đi đúng với nguyện vọng của cộng đồng người Việt tỵ nạn Cộng Sản tại Oakland. Họ cũng nhìn nhận sức mạnh của cộng đồng người Việt tỵ nạn, nhất là sau vụ đài truyền hình SBS ở Úc Châu bị hàng chục nghìn người Việt biểu tình buôc phải chấm dứt chương trình tiếp vận VTV4 của Cộng Sản Hà Nội. Viện Bảo Tàng Oakland không muốn đi theo con đường của SBS bị thảm bại như thế.