Philadelphia (Trần Đông Đức) - Vào ngày 22 tháng 10 lúc 4 giờ chiều tại thành phố Philadelphia hội đồng hương Quảng Tri đã tổ chức ngày Hội Ngộ - Thương Về Quảng Trị. Đây là một buổi sinh hoạt văn hóa đặc biệt của gồm nhiều các hội đoàn và các vị thân hào nhân sĩ trong vùng. Với sự làm việc không mệt mỏi và chuẩn bị chu đáo từ hơn sáu tháng nay, ban tổ chức đã vận động và quy tụ được nhiều giới văn nghệ sĩ, các cựu viên chức và các cựu tướng lãnh VNCH gốc người Quảng Trị khắp nơi trên đất Hoa Kỳ đã về Philadelphia tham dự. Sở dĩ có sự quảng bá rộng rãi là vì cũng chính trong chiều và đêm hôm nay, Tổng Hội Đồng Hương Quảng Trị sẽ cho ra mắt tập kỷ yếu đặc biệt, ghi lại rất chi tiết nhiều đơn vị hương thôn ở tỉnh Quảng Trị, Việt Nam, và những sự kiện liên quan đến người Quảng Trị khi xa xứ. Kỷ Yếu Quảng Trị sẽ là một tập tài liệu có giá trị cho các thế hệ về sau, muốn tìm hiểu cội nguồn và những bước đường lưu lạc của cha ông mình.
Trong bầu không khí thân mật, rộn ràng đầy tự tình của quê hương Quảng Trị, ông Lê Bá Lộc, nguyên quán làng Bích La đã bày tỏ lòng cảm kích trước sự quan tâm của các giới đồng hương Việt Nam đã có cảm tình với mảnh đất địa đầu giới tuyến. Ông đã nhắc đến quá trình hình thành hội đồng hương trong vùng. Tuy chỉ mới 15 tháng nhưng hội đã có những bước đi vững vàng trong những sinh hoạt văn hóa của cộng đồng. Và hôm nay, tập Kỷ Yếu Quảng Trị cũng chính là dấu ấn sinh hoạt văn hóa đó.
Trong số tân khách danh dự, có những vị danh tiếng lừng lẫy một thời như cựu Trung Tướng Nguyễn Chánh Thi và cả những nhân vật văn nghệ sĩ như nhà văn Lê Mai Lĩnh. Tất cả đều nhận là gốc Quảng Trị và không quản ngại đường xá xa xôi để chiếu cố đến đêm hội ngộ này. Trước đó các vị khách đặc biệt này đã cho ban điều hợp những cuộc phỏng vấn liên quan đến cuộc đời riêng tư và sự kiện lịch sử mà mọi người Việt Nam đã biết qua trong cuộc chiến. Ví dụ như tướng Nguyễn Chánh Thi trong vụ đưa qua giới tuyến sông Bến Hải những thành phần thân cộng vào thập niên sáu mươi. Cựu Đại tá với kế hoạch hồi cư và định cư sau mùa hè đỏ lửa năm 1972. Tuy sự kiện quan trọng này được báo chí nói nhiều nhưng đây là lần đầu ban biên tập nghiệp dư của hội lại được các chứng nhân lịch sử giành cho sự trả lời mang bên lề nhiều nhất.
Trước sự kính trọng của những người cùng quê, Tướng Hoàng Xuân Lãm vì lý do sức khỏe dù không thể tới Philadelphia được nhưng ông đã hồi báo một cách chân tình. Vậy mới hay, tuy là phong ba nhân vật trong lịch sử, nhưng vốn là gốc Quảng Trị thì vẫn có một tấm chân tình đặc biệt, tràn trề tình tự đối với quê hương, với đồng bào ruột thịt của mình.
Ông Nguyễn Văn Đán, chủ tịch Hội Đồng Hương Quảng Trị trong bài diễn văn đã ca ngợi và tự hào những về chuổi tình tự và đã nhấn mạnh đến đức tính cần cù của người Quảng Trị trên quê hương và trên xứ người. Dẫu là mảnh đất eo hẹp và khô cằn, nhưng trong lịch sử Quảng Trị đã sản xuấtt ra bao nhân tài cho đất nước. Cũng chính tại đất này, bước dừng chân của chúa Nguyễn Hoàng đã mọc rễ để rồi làm tiền đồn cho công cuộc Nam tiến, cho cõi bờ Việt Nam được rộng mở và vươn dài. Nhưng rồi như sự an bài của định mệnh lịch sử, mảnh đất này mấy trăm năm nay không có lúc nào được yên ổn. Ôn cố tri tân, ông kêu gọi người đồng hương Quảng Trị ở hải ngoại quây quần bên nhau, tạo nền đoàn kết để duy trì năng lực của tổ tiên cho các thế hệ con cháu mai sau.
Sau đó ông Nguyễn Văn Đán đã giới thiệu ông Lê Hữu Thăng, Chủ Tịch Tổng Hội Đồng Hương Quảng Trị Hải Ngoại lên nói về ý nghĩa và sự cần thiết của kỷ yếu Quảng Trị mà ông đã dày công thực hiện. Ông Lê Hữu Thăng giới thiệu hành trình thăng trầm của Việt Nam qua mảnh đất Quảng Trị trong lịch sử, qua công cuộc Nam tiến, phong trào Cần Vương chống Pháp và gần nhất là cuộc chiến tranh Quốc Cộng giữa hai miền. Tuy vẫn còn đó những chua xót và bất công chưa dứt - Ông Lê Hữu Thăng đã xúc động khi nói đến những dòng máu oanh liệt trong cuộc chiến tranh Quốc Cộng sẽ ngàn đời thấm sâu vào lòng đất Quảng Trị. Những sự hy sinh cao cả này sẽ mãi mãi được Tổ Quốc ghi ơn.
Sau khi ông Lê Hữu Thăng dứt lời là phần phát biểu của cái hội đoàn, các cựu quân cán chính và các đại diện của chính quyền địa phương. Mọi người đều đến với người đồng hương Quảng Trị bằng một mối tình nồng hậu. Các quan khách ở phía dưới đã chia xẻ với nhau những kinh nghiệm dù có người chỉ có một phần đời quân dịch rất ngắn trên mảnh đất Quảng Trị. Những câu chuyện vui buồn lẫn lộn theo vận nước nỗi trôi nhưng đầy đủ lắm những sự kiện và chứng tích lịch sử. Người ra khỏi tỉnh Quảng Trị thành công không thiếu, nhưng thật khốn khổ cho người ở lại. Vốn là mảnh đất địa đầu khói lửa nên lắm lúc trong lòng đất ấy, lại nảy sinh ra những oan nghiệt cho cả nước.
Sau năm 1975, khi Lê Duẩn làm tổng bí thư, quyền lực sinh sát trong tay đã làm cho quê hương Quảng Trị thêm lần nữa ngậm ngùi trong uất hận. Người ta chỉ biết đến Trường Chinh đem cha ruột mình ra đấu tố là một điều đáng phỉ nhổ, nhưng đàn em của họ Lê này muốn lập công lấy điểm bằng cách cho máy cày, xới tung lên hết các ngôi mộ cổ mấy trăm năm và các nghĩa địa của các chi họ tiền nhân. Chính sách kinh tế nông nghiệp quy hoạch mồ mã làm những đàn con Quảng Trị phải đau lòng thất thểu cầm rổ chạy theo xe cày để lượm những mảnh vỡ vụn của xương cốt người xưa, của ông bà cha mẹ. Sự thất nhân tâm này đi kèm với sự tàn phá triệt để các di sản văn hóa còn lại rất ít sau mùa hè đỏ lửa. Các đình làng chuyển thành hợp tác xã mành trúc, chổi đót, các cổ thuyền, cổ kiệu, ngai thờ bị trưng dụng làm xe cải tiến chở rơm rạ. Ngay cả bức tường thành cổ do chúa Nguyễn dựng lên đều bị đập ra không thương tiếc để lấy gạch đá xây nhà. Quảng Trị là thế, những gì tàn bạo và khốc đều trút lên con người và mảnh đất nghiệt ngã này. Sau năm 1975, những thành phần có liên hệ với chế độ Việt Nam Cộng Hòa đều bị phân loại đưa đi kinh tế mới như Lao Bảo hoặc vô các miền núi rừng của miền Nam. Một số trong các thành phần bị lưu đày đó bây giờ đã vượt biên ra hải ngoại hoặc theo đi theo chính sách cựu tù nhân đến Mỹ. Chia xẻ quá khứ chua xót làm tình người càng thêm tha thiết, mặn nồng.
Đúng thật như vậy, tình người là chất liệu sống của người miên Trung và đặc biệt nhât là vùng Quảng Trị. Với thổ ngữ địa phương mộc mạc nồng nàn như tiếng vỡ của đât trên những cánh đồng, Quảng Trị chính là nơi đã sản xuất ra nhiêu danh ca cho cả nước. Ai có thể quên được nét độc đáo trong các giọng ca của Duy Khánh, Bảo Yến, hoặc Như Quỳnh. Trong chương trình văn nghệ hôm nay, những ca sĩ góp mặt như Ni Ni, Uyển Mi, Song Hằng, và Quế Hương đêu có xuất xứ ở vùng nói "tiếng trọ trẹ". Các ca sĩ từ phương xa đến Philadelphia mà không nhận thù lao vì "bị" nhận là đồng hương. Bên cạnh các bài hát tân nhạc, các tiết mục ngâm thơ mang đầy âm hưởng địa phương thật có sức hút cả hồn người. Thực sự mà nói nếu không phải là người Quảng Trị thì khó mà có được chất ngâm mênh mông và trải dài như thế. Xen kẽ trong chương trình là các tiết mục võ thuật do con cháu của nhừng đồng hương Quảng Trị trong vùng biểu diễn. Thư họa Vũ Hối đã đến tham dự và có nhã ý tặng hội số tiền đấu giá một chiếc dĩa cho ông đề thơ. Đây là bản sắc riêng biệt của nhà thơ Vũ Hối đã được nhiều giới văn nhân đánh giá.
Chương trình tiệc mừng ra mắt kỷ yếu với các nét văn hóa sống động được kéo dài vào đêm với trên 500 quan khách tham dự. Không riêng gi người Quảng Trị có dịp hàn huyên và gần gủi mà mọi người Việt Nam nói chung cảm thây như thấm dần thêm những sự gắn bó với dòng huyết thống từ quê hương đất nước. Cũng trong dịp này các vị đại diện các hội đồng hương từ khắp nơi trên đất Hoa Kỳ cũng bàn đến việc thành lập một nghĩa trang giành cho người Việt Nam nơi địa phương mình cư ngụ. Kế hoạch rât hữu tình và phù hợp với nổi lòng người Việt lưu vong hải ngoại - hy vọng với mọi nổ lực và hạt nhân của sự đoàn kết bắt nguồn từ những hội đồng hương như Quảng Trị, kế hoạch sẽ được thực hiện trong một ngày rất gần.
Hội ngộ đồng hương, thương về cố quốc và tình cảm tha thiết với cội nguồn tổ tiên, quê hương dân tộc vẫn còn lưu truyền bất tận. Thế hệ sau, dù có lại mọc rễ trên những bước đường lưu lạc, nhưng những lần hội ngộ như hôm nay và sự ra mắt cuốn kỷ yếu sẽ là một viên gạch làm nền móng vững chắc để thiết lập nên những ngôi từ đường văn hóa Việt Nam, trên những vùng đất xa xôi, mà ý nguyện của tổ tiên từ xưa chưa định tới. Trên phương diện lịch sử và bề dày văn hóa, đó chính là tâm lực của tiên nhân được lan truyền trong huyết quản, để khẳng định thân phận và nguồn gốc của mỗi cá nhân mình. Mọi người gặp nhau, cầm cuốn kỷ yếu đều mang nặng một niềm tâm tư như vậy.
Gửi ý kiến của bạn
