Hai Chuỗi Họa Phẩm Biển-Đời
Ann Phong và Nguyễn Việt Hùng trong những sáng tạo mới
Tấm tranh chủ đề biển của họa sĩ Ann Phong.
Tấm tranh với bầy cá ăn cá của họa sĩ Nguyễn Việt Hùng.
Trangđài Glassey-Trầnguyễn
1. Biển
“Những ngày sống trong trại tỵ nạn, nghe chuyện những nữ thuyền nhân bị hãm hiếp cướp bóc, tôi đau buồn vô cùng. Nó vẫn đeo đuổi tôi và tác động đến việc sáng tạo của tôi. Hãm hiếp, cướp bóc, và biển đen. Sau bốn ngày đêm cập bến, trời vẫn không trăng không sao. Nhìn ra biển thật hãi hùng. Chỉ thấy một màu đen.” (Ann Phong trả lời tiếng Anh, tác giả dịch)
Họa sĩ Ann Phong đã kể như thế trong cuộc phỏng vấn nhiều giờ tại tư gia năm 2000. Cuộc phỏng vấn nằm trong Dự Án Việt Mỹ (Vietnamese American Project VAP) do tôi chủ xướng với cương vị Giám đốc sáng lập tại Đại học CSU Fullerton từ năm 1998. Tôi thực hiện Dự án VAP bằng phương pháp Lịch sử Truyền khẩu, nhằm ghi lại chứng từ của người Việt về kinh nghiệm sống của họ tại Việt Nam, trong hành trình di tản, và hoàn cảnh hội nhập tại Hoa Kỳ.
Biển. Biển, đối với Ann Phong, mãi là một niềm thao thức. Một nỗi ám ảnh.
Trong những tác phẩm đầu tay, biển của Ann Phong đen đậm, đặc sệt hãi hùng và bi thương. Có những tác phẩm choáng hết một bức tường, cao gấp mấy lần Cô, cũng choáng ngợp cái màu đen của biển không trăng không sao, biển của thuyền nhân, biển của những thập niên 80 và 90, của tỵ nạn và của mất mát.
Nhưng trong những năm về sau, màu đen đã loãng đi, và những gam màu khác đã tìm đến với khung vẽ của Ann Phong. Cô vẽ những bức tranh tươi hơn, tuy người xem vẫn bắt gặp những sần sùi của quá khứ trong từng nét cọ. Có lẽ người thưởng lãm cũng gặp một Ann Phong thư giãn hơn, cười tươi hơn, tuy vẫn sâu sắc và thấm thía.
Trong lần triển lãm này, Ann Phong kết hợp điêu khắc và hội họa. Tôi gọi những tác phẩm này là tranh-điêu-khắc. Trong loạt tranh-điêu-khắc này, Ann Phong đã cất cánh. Cô bước ra khỏi cái không gian giữa bốn cạnh của khung vẽ, nhón ra ngoài canvas, bay lên cao. Cô đã giải phóng cho tác phẩm của mình, để chúng đi vào ba chiều, vươn tới những đỉnh cao mới. Cô phóng túng với chất liệu đa dạng, thoải mái bay lượn với ý tưởng của những vòng đời mới, nhặt nhạnh mảnh vỡ của hôm qua để làm nền cho một đóm hy vọng nhỏ nhoi. Cô không để màu sắc và ý tưởng nằm ì trên khung vẽ nữa. Cô cho chúng leo vào những bậc thang không khí xung quanh, và nếu thích, chúng có thể tự do ‘ra ràng,’ bay bổng.
Nhiều người xem đã nói với Cô trước khi ra về, “Tranh đẹp lắm! Lạ lắm!” Hay “Đặc biệt lắm!” Họa sĩ Ann Phong phản ánh, “Muốn làm họa sĩ phải đặc biệt. Không đặc biệt thì không tồn tại được. Mình phải mới hoài trong sáng tạo.” Thật vậy, sáng tạo luôn đòi hỏi những cái mới lạ để nuôi dưỡng tình cảm và trí óc của con người. Nhưng chính trong cái mới đó, người họa sĩ tự khẳng định lại chính mình, vì để là mình, thì cái mới đó vẫn phải mang nhãn hiệu Ann Phong.
Quý độc giả có thể tìm hiểu thêm về họa sĩ Ann Phong và sáng tác của Cô tại: http://annphongart.com
Đời
“Giữa những màu sắc vui tươi và cảnh trí tươi đẹp từ thiên nhiên, vẫn có những xung đột dữ dội cho sự sống còn. Cuộc đời luôn có mặt đối nghịch, tưởng như là mâu thuẫn, nhưng vẫn theo những trật tự để diễn tiến, và kỳ diệu thay, đó là sự cân bằng theo nhịp điệu của đời sống.”
(Nguyễn Việt Hùng, về Chủ đề của chuỗi tranh Vòng Đời Nghiệt Ngã)
Vòng Đời Nghiệt Ngã được sáng tác từ năm 2011, với chất liệu sơn dầu và dát vàng trên gỗ. Điều làm tôi đặc biệt chú ý là những chi tiết rất tỉ mỉ trong loạt họa phẩm này. Tôi có hỏi là Anh có chịu ảnh hưởng của trường phái minimalism không, thì họa sĩ Việt Hùng trả lời, “Theo tôi thấy, thì đi xem các studio bây giờ đều thấy xu hướng này. Chi tiết đòi hỏi sự quan sát.”
Có nhiều chi tiết được lập lại trong loạt họa phẩm Vòng Đời Nghiệt Ngã, làm những mẫu số chung, nối kết các tác phẩm vào một đề tài. Tôi hỏi về dấu đồng tiền đô $ trên má con cá, thì họa sĩ hóm hỉnh nói, “Vì con cá lúm đồng tiền.” Thật à" Đùa thôi! Đó cũng là một cách nghĩ. Nhưng theo Việt Hùng, thì “Tôi đưa con cá lên con người, nhân cách hóa con cá, trám răng vàng cho nó. Những con cá có răng vàng thì giống như những ngân hàng lớn, những corporation. Nếu con người tham lam, thì con người sẽ tự hạ thấp mình. Cá có thể thành người, người có thể thành cá.”
Dị ứng tham lam à" “Giống như vụ biểu tình Occupy Wall Street hiện nay phải không"” tôi hỏi. Họa sĩ cười, gật gù, “Có thể…” Và có lẽ vì những suy tư đó, và nhiều suy tư khác mà người xem có được khi hội ngộ với tác phẩm, mà họa sĩ Nguyễn Việt Hùng đã nói, “Qua các tác phẩm của tôi, có khi người thưởng ngoạn lại trở thành những triết gia.”
Anh nói thêm, “Tôi nhìn thấy và diễn tả những nghiệt ngã với sự yêu mến cuộc đời, như một điều tự nhiên mà cá nhân tôi không thể làm gì hơn. Hình như công việc của tôi, một nghệ sĩ sáng tác, chỉ diễn tả những điều mình quan sát và cảm nhận được trong cuộc sống một cách trung thực nhất, thông qua chất liệu tạo hình để tạo nên những hình ảnh và màu sắc. Tôi không thể áp đặt những định kiến của mình vào tác phẩm, và đó là điều tôi mong muốn: tác phẩm của tôi tự nó có đời sống riêng-độc lập-trưởng thành.”
Việt Hùng đến với hội họa bằng con đường… vòng. Anh đi vòng qua trường Đại học Khoa học Sài Gòn trước 1975, bo cua sang công việc đồ họa, minh họa, và thiết kế dữ liệu từ năm 1982 khi định cư tại Hoa Kỳ. Và sau một thời gian dài tự đào luyện, anh trôi về bến hội họa, chính thức vào làng năm 2000. Chỉ trong 10 năm, anh đã tham gia và thực hiện hơn 60 cuộc triển lãm chung nhóm và cá nhân ở nhiều cấp độ, từ thành phố đến quốc tế.
Để tìm hiểu thêm về tác phẩm của Việt Hùng, xin quý độc giả liên lạc hay vào trang nhà: (310) 486-2848, monkool@yahoo.com, http://hung4art.blogspot.com/ hay www.yessy.com/nguyen-viet-hung.
Tandem Solo
Đây là lần đầu tiên tôi dự một cuộc chơi vừa chung vừa riêng như thế này. Hai họa sĩ lão thành, đứng chung một cuộc vui, mà vẫn giữ cái riêng của mình. Một cuộc đối thoại của màu sắc, ý tưởng, xu hướng, và sáng tạo.
Cuộc Triển Lãm Hội Họa ‘Tandem Solo’ vào thứ Bảy và Chủ Nhật mồng 8 và 9, tháng Mười, 2011 tại phòng sinh hoạt Nhật báo Người Việt đã khép lại giữa Biển-Đời. Nhưng những ý tưởng, suy tư, nhận định, và phong cách sáng tạo mới của hai họa sĩ sẽ còn tiếp tục mở ra trong những ngày tháng tới. Chúng ta cám ơn họ đã mang đến cho chúng ta Biển-Đời, và chúc họ say nét cọ.
Sự khích lệ lớn nhất của một họa sĩ, theo tôi, là sự đón nhận của cộng đồng. Tuy cả hai họa sĩ Việt Hùng và Ann Phong đều có tranh trong các bộ sưu tập riêng, điều họ tha thiết nhất có lẽ là cơ hội đến với những ai đồng điệu và quần thể người Việt nói chung. Khi không thấy giá biểu bán tranh, tôi có hỏi thì họa sĩ Ann Phong cho biết, “Mục đích chính không phải là để bán, mà là để tìm những người cùng tầng số, những người đồng cảm. Chúng tôi muốn người xem cảm nhận tranh mà không nghĩ đến giá cả. Nếu họ thích mua, thì mới tính.”
Có lẽ chính vì điều này, mà hai họa sĩ trên, cũng như những họa sĩ khác trong cộng đồng gốc Việt, vẫn dành bao công sức để thực hiện những cuộc triển lãm như thế này, để bắt một nhịp cầu với đồng hương. Tôi chợt thấy thương họ nhiều. Tôi có nói với họ trước khi ra về, “Tội nghiệp các Anh Chị quá! Thường họa sĩ Mỹ chỉ vẽ tranh, có người tổ chức triển lãm cho, còn họa sĩ mình thì phải lo từ A đến Z.”
Một món quà đặc biệt mà họa sĩ Ann Phong gửi đến khách tham dự là bức tranh biển di động. Biển di động" Vâng, đây là một họa phẩm nhiều tầng, trên đó Cô dán nhiều mảng màu đại dương khác nhau bên trên một bức tranh tĩnh. Khi mỗi vị khách xem và dời đi một mảng màu, thì ‘mặt biển’ thay đổi, như một đại dương đang di chuyển thực thụ. Người xem có thể mang một mảng đại dương về, và nếu muốn có chữ ký của họa sĩ, thì có thể đóng góp $1 cho Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Mỹ VAALA. Và rất nhiều người đã xin chữ ký của Cô.
Là một giáo sư Mỹ Thuật tại Cal Poly, họa sĩ Ann Phong cũng có nhiều ‘groupies’ (sinh viên hâm mộ). Có em cùng đến tham dự triển lãm với phụ huynh, mãi từ Pomona, và xin Cô ký tên trên mảng đại dương của mình, đúng bốn chữ: “Tặng con gái yêu.”
Vâng, Biển-Đời là một món quà từ trái tim của hai họa sĩ chân chính, liên lỉ sáng tạo để làm mới nghệ thuật và làm quà cho những con gái yêu, con trai yêu, và gia-đình-Việt-tộc rất yêu.
Gửi ý kiến của bạn
