Garden Grove: Chấp Thuận Đơn Xin Xây Chùa Quan Âm
Luật Sư Nguyễn Quốc Lân
Một hình ảnh trong Chùa Quan Âm.
(Garden Grove, CA) - Hội Đồng Thành Phố Garden Grove sau cùng đã chấp thuận đơn xin xây Chùa Quan Âm với số phiếu 4-0 trong phiên họp định kỳ vào tối ngày thứ ba, 14 tháng 4, vừa qua. Nghị Viên Andrew Đỗ đã vắng mặt trong phiên họp và do đó không tham dự bỏ phiếu. Mặc dầu sự chấp thuận của HDTP đã được dự đoán từ trước, cả phòng họp chật ních người tham dự với đa số người Việt Nam cũng đã nỗ vang với tiếng vỗ tay khi kết quả bỏ phiếu sau cùng được công bố. Quyết định hỗ trợ này đã không đến với sự hỗ trợ suôn xẻ cho đến giờ phút chót.
Các luật sư của Chùa Quan Âm đã khiếu nại quyết định của Ủy Ban Quy Hoạch Thành Phố (Planning Commission) từ hôm 4 tháng 3 theo đó Ủy Ban trên nguyên tắc đã chấp thuận dự án xây cất ngoại trừ một số điều kiện mà các đại diện của Chùa Quan Âm cho rằng không chấp nhận được. Những điều kiện khó khăn nhất gồm có (1) không cho phép các tu sĩ không thường trú tại Chùa Quan Âm được ở lại qua đêm, (2) buộc Chùa Quan Âm phải bồi hoàn cho Thành Phố các khoản luật sư phí nếu phải chống lại các đơn kiện liên quan đến thành phố, và (3) trang trải các chi phí nâng cấp hệ thống cống rãnh mà thành phố hiện chưa nâng cấp kịp để đáp ứng các nhu cầu của thành phố trong khu vực. Các luật sư của Chùa Quan Âm đã phản đối những điều kiện này vì cho rằng những điều kiện này vẫn tiếp tục vi phạm các điều khoản bảo vệ các cơ sở tôn giáo theo Đạo Luật Bảo Vệ Quyền Sử Dụng Đất Đai Đối Với Các Cơ Sở Tôn Giáo (Religious Land Use and Institutionalized Persons Act - RLUIPA), kỳ thị quyền tự do thờ phượng của một cơ sở Phật Giáo so với các tôn giáo khác, và áp đặt các gánh nặng mà đúng ra là trách nhiệm của thành phố.
Đạo Luật RLUPIA buộc rằng các cơ quan chính quyền không được áp đặt các điều kiện nặng nề nào đối với các cơ sở tôn giáo trừ khi điều kiện đó là tuyệt đối cần thiết để bảo đảm các điều kiện an toàn và an sinh của cư dân hay thành phố dựa trên tiêu chuẩn được gọi là "compelling interest." Tiêu chuẩn này được áp dụng khi chính quyền ngăn cản hay giới hạn các quyền hiến pháp quan trọng nhất theo Hiến Pháp Hoa Kỳ ví dụ như quyền tự do ngôn luận, tự do hội họp, hay tự do thờ phượng.
Đối với điều kiện không cho phép các tu sĩ hay khách lãng vai được lưu lại chùa qua đêm, đây là một điều kiện hoàn toàn vô lý vì trên nguyên tắc các cư dân tại Garden Grove không có quy chế hộ khẩu nên không ai có thể xác định được là ai có thể được ở lại đêm hay ai không được quyền làm như vậy. Nếu so với các cơ sở tôn giáo khác ví dụ như Tin Lành hay Công Giáo, chính quyền không bao giờ cứu xét đến linh mục hay người nào được quyền ngủ lại đêm tại các cơ sở tôn giáo này. Đối với điều kiện buộc Chùa Quan Âm phải bồi hoàn các chi phí luật pháp nếu Thành Phố bị kiện vì dự án xây chùa sẽ tạo nên một gánh nặng không thể lường trước được vì các cơ sở tôn giáo, thương mại hay cư dân không thể nào bị qui buộc trách nhiệm bồi thường vì các quan điểm pháp lý của thành phố.
Để biện minh cho các điều kiện này, các viên chức của Thành Phố cho rằng đây là những điều kiện được áp dụng chung đối với mọi người xin giấy phép xây cất trong thành phố chứ không áp dụng riêng đối với Chùa Quan Âm. Lập luận này không thỏa mãn tiêu chuẩn đặc biệt đối với các cơ sở tôn giáo theo Đạo Luật RLUPIA vì các điều kiện này không phải là biện pháp ít giới hạn nhất (least restrictive) hay cần thiết cho an toàn hay an sinh cho cư dân hay thành phố. Hơn nữa, những điều kiện được áp đặt đồng đều đối với mọi cơ sở khác không có nghĩa là được áp đặt hợp pháp đối với một sơ sở tôn giáo theo yêu cầu của Đạo Luật RLUPIA.
Trước sự biện luận của các luật sư đại diện cho Chùa Quan Âm, các viên chức của Thành Phố đã đồng ý cởi bỏ các điều kiện ngăn cấm quí tu sĩ được ở lại qua đêm, nghiên cứu lại nhu cầu nâng cấp hệ thống thoát nước vào thời gian tiến hành xây cất và giới hạn trách nhiệm án phí đến mức tối đa là $5,000 dollar mà thôi. Các viên chức của Thành Phố và luật sư của Chùa Quan Âm đã chấp thuận sự thỏa thuận này và Hội Đồng Thành Phố đã bỏ phiếu chấp thuận.
Đơn xin xây Chùa Quan Âm đã bắt đầu từ năm 2004 và sau đó Hội Đồng Thành Phố Garden Grove đã liên tục từ chối đơn xin viện dẫn rằng khu đất đó thuộc khu vực văn phòng thương mại và không phải khu dân cư nên không thể xây dựng cơ sở tôn giáo được. Đến tháng 8 năm 2006, các luật sư thuộc Tổ Chức Bảo Vệ Dân Quyền (American Civil Liberty Union) đã đệ đơn kiện Thành Phố vì đã vi phạm Đạo Luật RLUPIA và nhiều điều khoản khác trong Hiến Pháp Hoa Kỳ liên quan đến quyền tự do tôn giáo. Trước khi vụ án được giải quyết, Toà Án Liên Bang đã ra lệnh cho Thành Phố phải tạm thời cho phép Chùa được tạm thời hoạt động theo các giới hạn an toàn về phòng ốc. Quyết định này được ban hành cấp thời dựa trên nhận xét sơ khởi của Toà Liên Bang rằng Thành Phố Garden Grove đã vi phạm các điều khoản như đã nêu ra trong đơn kiện và Chùa Quan Âm không thể nào bị cấm hoạt động cho tới khi vụ án đưọc giải quyết.
Mãi đến tháng 9 năm 2008, vụ án mới được giải quyết với một thoả thuận chung bao gồm những điều khoản chính như Thành Phố phải bồi thường $150,000 tiền luật sư phí cho các luật sư đại diện cho Chùa Quan Âm và đồng ý cứu xét đơn xin xây cất chùa dựa trên các luật lệ hiện hành. Đơn xin xây cất Chùa Quan Âm hiện nay được tiến hành dựa trên tinh thần của thỏa thuận đó.
Song song với đơn kiện thành phố từ năm 2005, Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ cũng đã tiến hành một cuộc điều tra hình sự để duyệt xét xem Thành Phố có cố tình vi phạm Đạo Luật RLUPIA và các điều luật liên bang khác hay không. Cuộc điều tra đó vẫn chưa được chính thức kết thúc.
Các tiến trình thuận lợi gần đây liên quan đến dự án xây Chùa Quan Âm một phần cũng nhờ có sự thay đổi về nhân sự trong Hội Đồng Thành Phố Garden Grove. Trước đây, cả 5 thành viên trong Hội Đồng đều chống đối dự án, trong đó có Thị Trưởng Bill Dalton và các nghị viên Harry Krebbs, Janet Nguyễn, Mark Leyes và Mark Rosen. Trong số những viên chức này hiện chỉ còn lại Thị Trưởng Bill Dalton và Hội Đồng còn có thêm các thành viên mới như Nghị Viên Bruce Broadwater, Dina Nguyễn và Steve Jones, những người đã luôn luôn hỗ trợ dự án từ những ngày đầu tiên.
Tiến trình xây dựng Chùa Quan Âm sắp tới cũng không tránh khỏi những rắc rối khác đối với thành phố. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của cộng đồng và sự cảm thông của các viên chức có thẩm quyền trong Hội Đồng Thành Phố, dự án có thể được tiến hành một cách trôi chảy hơn.