Sinh Viên Đại Học Cali Xuống Đường Chống Tăng Học Phí
Hình ảnh sinh viên biểu tình trong ngày thứ Sáu 20.11, và sau đó là ngày Thứ Hai 23.11. (ảnh Bùi Văn Phú)
Bùi Văn Phú
Nếu bạn có con đang theo học, hay sẽ nhập học một trong 10 trường Đại học California (Univeristy of California), niên khoá tới bạn sẽ phải trả học phí cho con hơn 10 nghìn đô-la một năm. Sinh viên nước ngoài trả gấp ba. Đó là quyết định của U.C. Regents - hội đồng điều hành trường - đưa ra mấy ngày trước đây.
Tuy giới chức giáo dục đảm bảo rằng những gia đình có mức thu nhập dưới 70 nghìn đô-la một năm, con em sinh viên sẽ nhận được trợ cấp tài chánh trọn vẹn để trả học phí.
Những phát biểu của thành viên trong U.C. Regents lập luận rằng với cắt giảm từ tiểu bang, họ không còn cách nào hơn để quân bình ngân sách điều hành đại học bằng cách tăng học phí.
Quyết định đó đã khiến sinh viên nhiều trường xuống đường phản đối trong mấy ngày qua, từ San Diego, Los Angeles, Santa Barbara, Santa Cruz đến Davis, Berkeley.
*
Chiều thứ Sáu vừa qua tôi vào trường để trả sách. Đến cửa thư viện chính - Main Library - thấy chừng một chục sinh viên đứng chắn giữa hai cửa lớn khép kín, có một cô đang thổi sáo như vẻ là một sinh viên khoa nhạc thực tập bài học. Tôi định lách qua đám đông để vào thì thấy trước cửa có dán tờ giấy thông báo thư viện đóng cửa vì sinh viên biểu tình.
Trên đường từ nơi làm việc đến trường, nghe đài phát thanh tôi biết là một số hội đoàn sinh viên kêu gọi bãi khoá, biểu tình ba ngày từ hôm thứ Tư để chống tăng học phí. Hai ngày qua có biểu tình. Hôm nay một nhóm chừng 40 sinh viên chiếm Wheeler Hall từ buổi sáng và cảnh sát đã phong toả khu vực quanh toà nhà này. Nhưng tôi đâu ngờ thư viện đóng cửa. Qua bên thư viện Moffitt cũng cửa đóng im lìm. Sinh viên tụ năm, tụ ba trước quán Free Speech Café bàn tán về biểu tình, về căng thẳng giữa đám biểu tình và cảnh sát. Tôi trả sách vào thùng trước thư viện.
Theo đài phát thanh loan tin, sinh viên đã chiếm Wheeler Hall nên các lớp học trong đó hôm nay đã bị bãi bỏ. Nhà trường nói việc chiếm đóng gây ảnh hưởng đến sinh hoạt học đường vì khoảng 3 nghìn sinh viên không có nơi để họp lớp.
Từ những ngày còn học ở đây, hơn phần tư thế kỉ trước, và trong nhiều năm sống ở vùng Vịnh San Francisco, tôi chưa bao giờ thấy sinh viên và cảnh sát đối đầu với nhau căng thẳng như hôm nay, dù là một ngày mưa gió, ướt át. Các con đường bao quanh Wheeler Hall đều bị cảnh sát mang rào cản ra phong toả. Khu vực mặt tiền của Wheeler Hall không ai được ra vào vì có nhiều cảnh sát của đại học, của thành phố và cảnh sát quận đứng án ngữ. Đoàn sinh viên biểu tình đối mặt với cảnh sát, thỉnh thoảng hô to khẩu hiệu: “Whose University. Our University” – Đại học của ai" Của chúng ta.
Phiá bên hông, từ tầng hai có một cửa sổ mở và thấp thoáng dăm bảy sinh viên đang chiếm đóng toà nhà đứng ngó xuống đám biểu tình ủng hộ bên dưới. Cạnh cửa số là một biểu ngữ với hàng chữ “32% Hike, 1900 lay-offs” với dấu hiệu hình tròn có gạch chéo để phản đối quyết định của hội đồng điều hành Đại học U.C. tăng học phí sang năm lên 32% và cắt giảm 1900 nhân viên. Bên dưới bãi cỏ, một toán cảnh sát đội nón sắt có che mặt, cầm ba-toong ở thế sẵn sàng ứng phó với đám đông sinh viên.
Tôi tìm những con đường còn mở để đi vòng quanh Wheeler Hall xem tình hình thế nào. Coi như ba phiá đều có vài trăm sinh viên đứng đối diện với cảnh sát. Trên trời có mấy trực thăng của các đài truyền hình bay lượn để quay hình. Hình ảnh đó làm nhiều người nhớ lại thời thập niên 1960 với biểu tình chống chiến tranh Việt Nam xảy ra ở sân trường đại học này và Thống đốc Ronald Reagan đã ra lệnh cho vệ binh quốc gia dẹp biểu tình bằng hơi cay bắn xuống từ trực thăng.
Tối về coi ti-vi thấy có đụng độ giữa cảnh sát và sinh viên. Nhiều sinh viên đã bị ăn dùi cui trước khi việc chiếm đóng được giải quyết.
Sau khi có sự thương thảo với sinh viên và cảnh sát, qua trung gian của ban đại diện sinh viên ASUC và một số giáo sư thì phiá cảnh sát đồng ý chỉ biên phạt những sinh viên đã chiếm đóng toà nhà với tội nhẹ “trespassing” - xâm phạm công ốc - rồi thả họ cho đám đông sinh viên đang chờ đón khi trời đã tối. Các bạn vừa ra khỏi toà nhà được các sinh viên bên ngoài đón như những anh hùng.
*
Ngày thứ Bảy, đội banh cà-na Bears của U.C. Berkeley thắng đội Cardinals của Stanford 34-28 trong trận Big Game truyền thống lần thứ 112 giữa hai đại học danh tiếng nhất vùng Vịnh San Francisco.
Đúng ra thứ Hai là ngày ăn mừng chiến thắng Big Game tổ chức tại Sproul Plaza vào giữa trưa. Nhưng vì có biểu tình của sinh viên đòi biện lý cuộc huỷ bỏ việc truy tố các sinh viên đã chiếm Wheeler Hall hôm thứ Sáu, nên ban kèn đồng, đội banh và những pom-pom của Bears chỉ xuất hiện trước Sproul Plaza với cúp “Axe” - chiếc búa rìu - trong chừng 20 phút, rồi kêu gọi sinh viên tham gia biểu tình chống tăng học phí.
Trước cửa Wheeler Hall, mấy trăm sinh viên đã tụ họp để nghe một số sinh viên phát biểu về việc bị cảnh sát dùng vũ lực trấn áp họ trong cuộc biểu tình hôm thứ Sáu. Một giới chức phân tích tài chánh nói trong ngân sách đại học còn những ngân khoản cả tỉ đô la có thể chi ra để bù đắp vào thiếu hụt 500 triệu đô-la và tránh được việc tăng học phí.
Sau đó đoàn biểu tình đã kéo đến tràn ngập văn phòng của Đại học U.C., ở downtown Oakland, đòi gặp Chủ tịch Mark G. Yudof, nhưng ông bận đi công tác.
*
Những cuộc biểu tình của sinh viên trong tuần qua tại nhiều Đại học U.C. đã gây được chú ý của dư luận tiểu bang cũng như toàn quốc Mỹ về ngân sách giáo dục. Tuy nhiên việc chiếm đóng toà nhà trong khuôn viên trường như ở Berkeley và Santa Cruz thì có sinh viên đồng ý, có sinh viên không tán thành và cho rằng hành động đó đã làm mất đi những giờ học quí giá, đánh sai mục tiêu.
Các hội đoàn sinh viên, nghiệp đoàn nhân viên U.C. đang có những kế hoạch rộng lớn hơn, đó là vận động hành lang để nguyện vọng về nhu cầu ngân sách giáo dục được những ứng viên sẽ ra tranh cử vào năm tới quan tâm và ủng hộ.
Mười nghìn đô-la học phí cho một năm là một số tiền khá lớn và mức tăng 32% vừa được U.C. Regents quyết định là quá cao. So với các đại học tư cùng đẳng cấp như Đại học Stanford, học phí khoảng 38 nghìn một năm, thì U.C. Berkeley tuy là một đại học công nhưng học phí cũng đã quá cao. Ba mươi năm trước, học phí U.C. Berkeley một năm chỉ dăm trăm đô-la, trong khi đó bên trường tư Stanford là 10 nghìn, đắt có đến 20 lần. Bây giờ chênh lệch học phí giữa hai trường chỉ gần gấp bốn.
Như thế việc tranh đấu của sinh viên là hợp lí và công bình cho đa số cư dân tiểu bang.