Hôm nay,  

Tư Doanh Vn Trước Thách Đố Asean, Apec

07/10/200300:00:00(Xem: 15896)
Tại Thượng đỉnh ASEAN họp ngày thứ ba ở Bali và Thượng đỉnh APEC triệu tập giữa tháng này ở Bangkok, tự do mậu dịch sẽ là đề tài nóng bỏng cho các nước. Vai trò và những thách đố cho khu vực tư doanh Việt Nam trong việc cạnh tranh này ra sao"
Đài RFA trao đổi với kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa như sau.
Hỏi: Thủ tướng Phan Văn Khải sẽ cầm đầu phái đoàn qua dự hội nghị cấp cao của Hiệp hội ASEAN tại Bali và sau đó sẽ còn hội nghị cấp cao của 21 nước trong Diễn đàn Kinh tế Á châu Thái bình dương vào các ngày 20 đến 21 tháng này. Thưa ông, chủ điểm chính của các hội nghị này là gì và sẽ ảnh hưởng ra sao tới tình hình kinh tế của Việt Nam"
-- Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á, gồm 10 nước là Việt Nam, Thái Lan, Singapore, Malaysia, Indonesia, Philippines, Brunei, Lào, Cămbốt, Miến Điện, vẫn có thượng đỉnh hàng năm và sau đó, nguyên thủ của 10 nước sẽ họp thêm với lãnh đạo của ba nước Đông Bắc Á là Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Hàn. Được biết năm nay, thượng đỉnh còn họp thêm với lãnh đạo Ấn Độ. Ngoài đề tài nóng của toàn khu vực là nạn khủng bố, với ấn tượng còn sâu đậm về vụ khủng bố cũng tại Bali, cách đây đúng hai năm, các nước tham dự sẽ đặc biệt quan tâm tới hồ sơ mậu dịch. Mậu dịch tự do cũng sẽ là đề tài nóng cho Thượng đỉnh của 21 nước trong Diễn đàn Kinh tế Á châu Thái bình dương, gọi tắt là APEC. Diễn đàn này quy tụ 21 quốc gia trong vòng cung Thái bình dương bao gồm cả Á châu, Úc châu lẫn các nước Nam-Bắc Mỹ mà ta hay gọi là Tây bán cầu, như Chile, Mexico, Hoa Kỳ và Canada. Sau sự tan vỡ của hội nghị WTO tại Cancun tháng trước, lần này, 21 nước APEC phải cố hàn gắn mâu thuẫn để đẩy mạnh trao đổi về nội dung và thời hạn tự do hóa mậu dịch. Trong bối cảnh đó, Việt Nam ở trước những triển vọng to lớn nhờ mậu dịch tự do, nhưng cũng gặp nhiều thách đố về cạnh tranh, trước hết với thời hạn hợp tác mở rộng giữa ASEAN và Trung Quốc vào mùng một tháng Giêng năm tới, để thúc đẩy sự hình thành khu mậu dịch tự do giữa 11 quốc gia này. Tại Thượng đỉnh ASEAN với Trung Quốc, Thủ tướng Ôn Gia Bảo còn có thể đề nghị với ASEAN nhiều biện pháp quy mô hơn để hội nhập kinh tế toàn khu vực. Đấy là những thách đố trước mắt cho nền kinh tế Việt Nam, nhất là cho các doanh nghiệp tư nhân.
Hỏi: Vì sao ông nhấn mạnh riêng tới các doanh nghiệp của tư nhân"
-- Khu vực quốc doanh là tay chân nhà nước và có những giới hạn hiển nhiên của nó, vì vậy từ cả chục năm nay người ta nói đến chuyện cổ phần hóa, thực chất là để tư nhân hóa khu vực này, mà chưa đi tới đâu. Trong khi đó, đóng góp nhiều nhất cho sinh hoạt kinh tế và trước hết là cho việc tuyển dụng nhân lực, là vai trò tư doanh, thì tư doanh Việt Nam tới nay vẫn chưa thực sự được giải phóng, chưa thể cạnh tranh bình đẳng với doanh nghiệp nhà nước nên gặp nhiều thách đố hơn khi phải cạnh tranh với nước ngòai. Cụ thể là từ năm 2004 đến 2006, có khi sớm hơn do đề nghị của Trung Quốc, các nước sẽ tự do hóa trao đổi thương mại, tức là với thuế suất là 0%, khi đó, nông ngư sản Việt Nam có thể tiến vào thị trường Trung Quốc nhưng cũng sẽ phải đối phó với hàng Trung Quốc được tự do xuất khẩu vào Việt Nam. Đọc thống kê ta cứ thấy các Tổng công ty Lương thực của Việt Nam ký hợp đồng xuất khẩu này kia mà có khi không để ý rằng các đơn vị kinh tế ấy chỉ là cái ngọn, cái gốc chính là tư doanh Việt Nam đã lặng lẽ thu mua, đóng gói và vận chuyển hàng đến tận cửa khẩu để bán ra ngòai. Doanh nghiệp nhà nước có thể ngồi mát ăn bát vàng, chứ thực sự lâm trận cạnh tranh là tư doanh, là các hộ nông ngư dân.
Hỏi: Hình như ông không mấy lạc quan về tình hình hoạt động của tư doanh Việt Nam"
-- Không, ngược lại là đằng khác. Tư doanh Việt Nam có rất nhiều triển vọng và có lẽ là triển vọng lớn nhất cho toàn nền kinh tế, nhưng vẫn chưa có được một sân chơi bình đẳng như lối nói thông dụng ngày nay, so với quốc doanh. Trên bề mặt, tư doanh chỉ đóng góp một tỷ lệ nhỏ vào tổng sản lượng quốc dân, thực tế thì lớn hơn nhiều, và sở dĩ như vậy là vì tư doanh phải thực hiện nhiều hoạt động sản xuất dưới danh nghĩa khác, thí dụ như qua đại diện của công ty quốc doanh, hoặc vì luật lệ tròng chéo, họ không được tham dự vào các hoạt động đó nên phải tìm đường vòng, hay ủy thác cho người khác lo việc ký kết. Trong cơn sốt về xuất nhập khẩu với đe dọa bị nhập siêu nặng năm nay, phần đóng góp về xuất cảng của tư doanh, dù mới chỉ tính trên mệnh giá, trên bề mặt, vẫn là cao hơn quốc doanh. Việt Nam hãnh diện là có tốc độ tăng trưởng thuộc loại cao nhất Đông Nam Á, nhưng lực đẩy cho đà tăng trưởng đó chính là tư doanh, căn cứ trên những thống kê chính thức, tức là những con số còn thấp hơn thực tế. Thành thử, nhìn trên đại thể thì tư doanh của ta có tiềm năng rất lớn mà chưa thực sự được giải phóng và cần được yểm trợ ngay vì đây là khu vực có khả năng thu dụng nhân công cao nhất và vì đây cũng là khu vực có khả năng biến báo linh động nhất, hơn hẳn quốc doanh vốn được nhà nước bảo vệ trong thực tế do cái gọi là “định hướng xã hội chủ nghĩa”.

Hỏi: Đề cập đến hoàn cảnh éo le đó, xin ông cho biết một số thí dụ cụ thể.
-- Vì so với các nước khác, Việt Nam mới chỉ cải cách kinh tế gần đây thôi và còn đang trên con đường vừa làm vừa sửa với nỗi lo sợ là quyền hạn nhà nước bị thu hẹp, thành phần kinh tế tư nhân mới chỉ được công nhận quyền tự do kinh doanh từ mươi năm trở lại về thực tế. Do hoàn cảnh đó, đa số doanh nghiệp tư nhân là loại doanh nghiệp tân lập, nhỏ, thiếu những điều kiện cơ bản như vốn, năng lực, nhân sự, kinh nghiệm quản lý và thông tin thị trường, từ nội địa sang tới thị trường quốc tế. Đã vậy, các doanh nghiệp còn gặp nhiều rào cản trong việc thành lập và kinh doanh thí dụ như về đất đai, luật lệ và nhất là tiếp cận các nguồn tài trợ, như đi vay ngân hàng. Từng doanh nghiệp đã như vậy, cả khu vực tư nhân này cũng chưa tạo được thế liên kết hỗ tương. Việc tư doanh tự động lập ra hiệp hội và cơ chế điều tiết hoạt động của mình độc lập với sự can thiệp của nhà nước là điều đã phổ biến ở nhiều nước, nhưng vẫn còn là mới lạ và chưa khả thể ở Việt Nam. Đó là về những yếu tố chủ quan của khu vực tư doanh, về khách quan thì còn nữa.
Hỏi: Ông muốn nói đến môi trường kinh doanh còn nhiều trở ngại"
-- Vâng, một trong những tiêu chuẩn đánh giá trình độ tổ chức của một quốc gia là xem tờ phiếu điền tên khi làm thủ tục nhập cảnh hay hải quan, quan thuế. Nhà nước lạc hậu ưa hỏi rất nhiều chi tiết mà lại cho một ô vuông nhỏ xíu để điền lời khai. Từ đó mình suy ra bao thủ tục nhiêu khê rắc rối, thuế khóa nặng nề khi muốn thành lập doanh nghiệp. Đấy cũng là một tiêu chuẩn đo lường trình độ tổ chức và thực tế của môi trường kinh doanh. Tư nhân Việt Nam muốn lập cơ sở kinh doanh có thể mất ít ra hai tháng chạy giấy tờ với rất nhiều tốn kém và chỉ tìm đủ vốn để giải quyết việc đó cũng đủ hụt hơi, chưa nói chi đến đầu tư và sản xuất là một chặng đường gian nan nữa. Về gia nhập thị trường là vậy, khi kinh doanh sản xuất, tư doanh còn gặp trở ngại lớn là chính sách thiếu phân minh, hay thay đổi, luật lệ thiếu minh bạch, dễ đưa tới suy đoán, tra hỏi và cơ hội tham nhũng, và cơ quan nào của nhà nước cũng muốn bành trướng phạm vi thanh tra hạch hỏi để chứng tỏ sự hữu ích của họ với chính quyền nên tư doanh cứ như phải làm dâu trăm họ. Ta không thể kể hết nỗi vất vả của tư doanh trong môi trường quan liêu và bất trắc này. Nói chung, tư doanh tại Việt Nam chưa được yểm trợ đúng mức mà còn bị ràng buộc quá nhiều vào những cơ chế rườm rà, gây tốn kém và cản trở sự phát triển. Một thí dụ đang được nói tới là có công ty sản xuất nhu liệu điện toán tại Sàigon đã trúng thầu quốc tế để cung cấp dịch vụ thiết kế nhu liệu điện toán cho một ngân hàng nước ngoài nhưng không ký hợp đồng thi công được vì thiếu tiền ký quỹ, sở dĩ như vậy là vì ít vốn mà muốn vay tiền ký quỹ thì phải có hợp đồng. Tìm ra giải pháp điện toán thỏa đáng cho doanh nghiệp nước ngoài còn dễ hơn là giải quyết một vòng luẩn quẩn về luật lệ của nhà nước, và cuối cùng thì phải đem trí tuệ của mình ra làm giàu cho công ty ngoại quốc. Đó là hoàn cảnh làm cho ta có sản phẩm “chế tạo tại Việt Nam”, “made in Vietnam”, mà không có “sản phẩm của Việt Nam”, “product of Vietnam”. Dân ta có biệt tài làm khó lẫn nhau.
Hỏi: Ra khỏi môi trường nội địa và nói đến môi trường kinh doanh quốc tế, tư doanh Việt Nam dĩ nhiên là cũng gặp nhiều trở lực"
-- Hiển nhiên là có vì trong nước, quốc doanh còn muốn duy trì ưu thế độc quyền của mình thì ngoài quốc tế, xứ nào cũng muốn duy trì lợi thế mậu dịch trong lãnh vực có lợi nhất cho họ hay cho thành phần cử tri ủng hộ chính quyền. Nhưng, ngoài trở ngại cấp quốc gia như vậy, và là đề tài thảo luận trong các hội nghị quốc tế sắp tới tại Bali và Bangkok, tư doanh Việt Nam còn gặp khó khăn là thiếu thông tin về thị trường và các đối tác tiềm thế, là điều chính quyền đáng lẽ phải ưu tiên giải quyết cho họ nếu thực sự muốn giải phóng sức bật của tư doanh, và giúp cho xứ sở chóng phát triển trong thế hội nhập toàn cầu.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Sau khi đảng Dân Chủ tự vả vào mồm, với cựu Tổng thống Bill Clinton nhảy vào cuộc để bênh vợ và gián tiếp đem vấn đề màu da vào cuộc tranh cử tổng thống
Giai đoạn yêu đương tán tỉnh giữa ứng cử viên Tổng Thống (TT) và cử tri sắp qua.  Trong vài ngày nữa, cử tri trên khắp 22 tiểu bang của Hoa Kỳ sẽ quyết định
Nghĩa Hình Tướng: Bát Nhã Tâm hay còn gọi là Trí Tuệ Tâm, dược ví như thanh gươm vô cùng rắn chắc, và sắc bén như kim cương
Lệ phí giao dịch $8 sẽ được bớt cho các khách hàng nào dùng Wells Fargo ExpressSendSM lần đầu cho tới ngày 29 tháng Hai, 2008
 Lê Công Phụng, Đại sứ Cộng sản Việt Nam tại Hoa Thịnh Đốn vửa mở cửa hàng  chào khách đã nói những điều không thật và nói sai thực tế 
Cộng đồng người Việt ở Canada có khoảng hai trăm ngàn người nhưng  Liên Hội Người Việt Canada
Ông bà nào cũng tuyên bố chung chung ủng hộ tự do, dân chủ, tranh đấu nhân quyền… Toàn rượu nhạt trong bình cũ...
Sau hơn một tuần lễ kể từ ngày chính phủ Hoa Kỳ đạt thỏa hiệp trục xuất với Cộng Sản Việt Nam 22 tháng Giêng, 2008, chúng tôi vẫn tiếp tục
Đinh Từ Bích Thúy sinh năm 1962 tại Sàigòn, rời Việt Nam tháng Tư 1975, tốt nghiệp cử nhân danh dự song khoa văn
Năm đó, Vân Quỳnh còn rất bé. Cùng với người chị lớn là Quỳnh Giao, ba chị em tên Vân, con gái Dương Thiệu Tước
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.