Hôm nay,  

Khi Âm Nhạc Lên Tiếng

10/02/202511:53:00(Xem: 3445)
GettyImages-2198611262
Nghệ sĩ nhạc Rap người Mỹ Kendrick Lamar biểu diễn trong chương trình Apple Music Halftime Show của trận đấu Super Bowl LIX Chiefs và Eagles tại Caesars Superdome ở New Orleans, Louisiana, ngày 9 tháng 2 năm 2025. (Ảnh của TIMOTHY A. CLARY / AFP) (Ảnh của TIMOTHY A. CLARY/AFP qua Getty Images)

 

 

Nghệ sĩ rapper Kendrick Lamar đã giữ đúng lời hứa trong đêm anh “càn quét” ôm trọn năm giải Grammy 2025 cho ca khúc Not Like Us (Không Giống Chúng Ta): “Tôi sẽ kể một câu chuyện trong chương trình halftime show của Super Bowl 2025.”

 

Đêm 9/2/2025, sân vận động Caesars Superdome ở New Orleans, Louisiana bùng nổ bởi phù thủy ca từ và nghệ thuật rap của Kendrick Lamar, người đã làm nên lịch sử khi đoạt giải thưởng Pulitzer âm nhạc năm 2018 cho đĩa nhạc Dawn. Lần đầu tiên trong lịch sử Pulitzer, một nghệ sĩ không thuộc thể loại nhạc cổ điển giành được giải thưởng danh giá này.

 

Trong đĩa nhạc Dawn phát hành năm 2017, tức một năm sau khi Donald Trump trở thành tổng thống nhiệm kỳ đầu tiên, Lamar đã gọi tên của Trump trong ca khúc XXX do anh sáng tác.

 

Donald Trump’s in office, we lost Barack (Obama)

And promised to never doubt him again

But is America honest or do we bask in sin?

 

(Donald Trump nhậm chức, chúng ta không còn Barrack

Đã hứa không nghi ngờ ông ta lần nào nữa

Nhưng nước Mỹ trung thực hay chúng ta chìm đắm trong tội lỗi?)

 

XXX không phải là ca khúc duy nhất. Ca khúc The Heart Part 4, Lamar đã chơi chữ khi gọi Trump là “Chump” – ‘tên ngớ ngẩn’

 

Donald Trump is a chump, know how we feel, punk

Tell ‘em that God comin’

And Russia need a replay button, y’all up to somethin’

 

(Donald Trump tên ngớ ngẩn, có biết cảm giác chúng tôi thế nào không, đồ ngốc

Nói với họ ‘Chúa đang đến’

Và nước Nga cần nhấn nút quay lại, các ngươi đang mưu tính gì đây) 

 

Chính vì điều này, trước đêm diễn ra Super Bowl 2025, nhiều người đặt câu hỏi liệu Lamar sẽ ca diễn thế nào khi có Tổng thống Trump ngồi trong hàng ghế khán giả?

 

Cuối cùng, Kendrick Lamar đã chứng minh anh thật sự xứng đáng giành giải Pulitzer và hàng loạt giải Grammy. Anh đã “mã hóa” chương trình halftime show của Super Bowl 2025 bằng chất liệu âm nhạc, ngôn ngữ, màu sắc, hình thể, để khẳng định rằng những tổn thương cá nhân, thù hận riêng tư, không có chỗ đứng trong bối cảnh chính trường hiện tại.

 

Những người đã từng nghe bản nhạc nổi tiếng Not Like Us của Lamar, từng theo dõi cuộc chiến giữa hai nghệ sĩ rapper thượng thặng Lamar và Drake, người Canada, đã nghĩ rằng Lamar sẽ dùng sân khấu lớn trong sự nghiệp của anh để hạ gục “knock-out” Drake. Khi biết Kendrick Lamar là nghệ sĩ biểu diễn trong halftime show, rất nhiều người trên các diễn đàn NFL cho rằng đây sẽ là bữa tiệc kết thúc sự nghiệp của Drake. Nhưng Lamar đã chứng minh mình là Kendrick Lamar – một nghệ sĩ đích thực. Nhẹ nhàng, thông minh, Lamar nói về Not Like Us: “Tôi muốn trình diễn bài hát yêu thích nhất của họ, nhưng bạn biết đó, họ lại thích kiện.”

 

Rapper Kendrick Lamar đã quyết định làm một điều có ý nghĩa hơn vào thời điểm này. Anh sử dụng sân vận động Super Bowl để truyền tải thông điệp chính trị vào thời điểm nước Mỹ cần nhất trong Tháng Vinh Danh Người Da Đen. Giữa sự có mặt của Donald Trump, tổng thống đầu tiên trong lịch sử đến sân vận động xem Super Bowl khi đang tại nhiệm, Lamar đã chỉ trích làn sóng bài trừ người da đen và nỗ lực của chính quyền Trump để phá bỏ DEI trên toàn nước Mỹ.

 

Nam diễn viên Samuel L. Jackson vào vai “Chú Sam” – người dẫn chương trình. Toàn bộ vũ công phụ họa là người da đen đã biểu diễn trên sân khấu có hình dạng của bộ điều khiển trò chơi điện tử. Họ mặc y phục ba màu trắng, đỏ, xanh, tái hiện hình ảnh lá quốc kỳ Mỹ một cách ấn tượng trên sân vận động Caesars Superdome.

 

Sự xuất hiện của “Chú Sam” vốn tự thân đã là một thông điệp đánh thẳng vào một trong những vấn đề gây tranh cãi và nặng nề nhất: thuế. “Chú Sam” tuyên bố ngay khi bước ra sân khấu: “Đây là trò chơi vĩ đại của người Mỹ.” Những thuật ngữ đóng khung về sự tự ý thức của bản thân cứ thế tuôn trào trong suốt 12 phút của halftime show.

 

Lamar xuất hiện trên mui xe Buick GNX màu đen với sợi dây xích đeo lủng lẳng quanh cổ, hình ảnh quen thuộc của các rapper. “Cuộc cách mạng sắp được truyền hình trực tiếp,” Lamar nói trước khi bắt đầu GNX, “Bạn đã chọn đúng thời điểm, nhưng, đã chọn sai người.”

 

Khi “Chú Sam” không hài lòng, quát to: “ồn quá, mạo hiểm quá, ‘ghetto’ quá. Anh có thật sự biết cách làm chủ cuộc chơi không đấy? Hãy kiềm chế lại!” thì Lamar chuyển sang bài Humble, một ca khúc trong đĩa nhạc Dawn của anh. Cùng lúc đó, các vũ công nền tạo thành quốc kỳ Mỹ khi anh trình diễn “Humble” và “DNA.” Chi tiết này theo bình luận của Khal Davenport trên The Ringer thì nó phản ánh sự thù địch mà Kendrick và rất nhiều nghệ sĩ da đen khác đã trải qua trong ngành công nghệ âm nhạc và ở đất nước này nói chung.

 

Sân khấu của Lamar biến hóa thành hình ảnh của trò chơi tic-tac-toe, người Việt Nam hay gọi “chơi ô ăn quan” – ai chiếm nhiều quan lính, người đó thắng. Lamar trình diễn với sự tập trung cao độ, nhưng thong thả, chính xác từng động tác vũ đạo, bước đi mạnh mẽ, uyển chuyển nhưng toát ra phong cách đầy tao nhã. Biểu cảm nét mặt của Lamar khi thì nhẹ nhàng, lúc thì lo lắng, thậm chí có cảm giác của sự sợ hãi. Những lúc nghiêng đầu qua phải rồi qua trái, hành động của một người lo sợ mình đang bị theo dõi.

 

Tựu trung, hiểu theo một cách nào đó, halftime show của Super Bowl 2025 là buổi tiệc âm nhạc được đóng khung trong những thuật ngữ và thông điệp tiềm ẩn của tiếng gọi tự ý thức. “Trò chơi vĩ đại của người Mỹ” mà “Chú Sam” Samuel L. Jackson giới thiệu có thể được hiểu theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. “Bạn đã chọn đúng thời điểm, nhưng, đã chọn sai người” mà Lamar đã nói như một lời trần tình vốn dĩ anh đã rất nhiều lần nói: “Tôi không phải đấng cứu thế.” Cuộc cách mạng sắp được truyền hình trực tiếp trên khắp nước, nhưng anh không phải hiệp sĩ hòa bình, càng không phải đấng cứu thế.

 

“Sorry I didn’t save the world, my friend

I choose me, I’m sorry…” (Ca khúc Mirror)

 

hoặc, cũng có thể hiểu, đó là một thông điệp ẩn ý khác Lamar muốn gửi đến một chính quyền đang tìm mọi cách để quét sạch lịch sử và di sản của dân tộc da đen trên nước Mỹ. Chính quyền ấy, “Not Like Us.”

 

Nếu NFL đã tháo bỏ thông điệp có từ năm 2021 “Chấm dứt nạn phân biệt chủng tộc” ở cuối sân, thay bằng “Chọn tình yêu” chỉ vì chính sách bài trừ DEI của Trump, thì Kendrick Lamar đã khẳng định: “Not Like Us.” (Không Như Chúng Ta.)

 

Đội hình vũ công tạo thành quốc kỳ Mỹ và giơ nắm đấm lên trông giống như lời chào của Black Power. Đứng giữa là Kendrick Lamar, người nghệ sĩ rapper da đen, một sắc tộc vốn là nguồn gốc của nước Mỹ. Đó là điều Lamar muốn nói: niềm tự hào của một sắc tộc trăm năm nay luôn bị loại khỏi giấc mơ Mỹ.

 

Những người đón chờ halftime show thuần nghệ thuật giải trí, cũng khó có thể bỏ qua sức nặng chính nghĩa, hướng về một xã hội đạo đức, nhân bản, trong câu chuyện kể của nghệ sĩ rapper Kendrick Lamar.

 

Kalynh Ngô

 

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối

Điều gì thực sự xảy ra khi niềm tin nơi người đàn ông ở Tòa Bạch Ốc đang lung lay? Chúng ta sắp tìm ra câu trả lời rồi. “Ông ta không thể cho biết khi nào Canada sẽ tổ chức bầu cử. Chuyện gì thực sự đang diễn ra ở đó? Ông ta đang cố gắng duy trì quyền lực phải không?” Donald Trump đã viết trên mạng xã hội sau cuộc trò chuyện với Thủ tướng Justin Trudeau vào tuần trước.

Tưởng tượng một khu vườn xinh đẹp như vườn thượng uyển của vua chúa ngày trước với hoa lá muôn màu lung linh trong gió hiền và nắng ấm. Rồi bỗng dưng một cơn mưa đá đổ xuống. Cây, lá, cành, nụ… đủ sắc màu quằn quại dưới những cục đá thả xuống từ không gian. Tàn cơn mưa, những nụ, những hoa, những cánh lá xanh non tan nát. Những cục nước đá tan đi. Bạn không còn tìm ra dấu vết thủ phạm, bạn chỉ thấy những thứ bạn phải gánh chịu: ấy là những tổn thất bất ngờ. Ở một nơi mà vô số các sắc tộc sống chung với nhau như Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ, mỗi ngôn ngữ là một loài hoa đầy hương sắc trong khu vườn muôn sắc màu ấy. Nhưng rồi trong trận thiên tai, mỗi sắc lệnh của chính phủ là một hòn đá ném xuống, hoa lá cành tan nát theo nhau. Bạn không biết những cơn mưa đá còn bao lâu. Bạn cũng không thể nào đoán trước được những tổn thất chúng đổ xuống cho khu vườn yêu quý mà bạn dày công gầy dựng.

Elon Musk đang có một vị trí vô cùng quan trọng trong chính quyền mới của Trump. Là người đứng đầu Bộ Cải Tổ Chính phủ (Department of Government Efficiency – DOGE), Musk có quyền lực gần như vô hạn trong việc cắt giảm hoặc tái cơ cấu lại chính phủ liên bang theo ý mình. Nhưng không chỉ dừng lại ở đó, Musk còn có ảnh hưởng đến tổng thống trong nhiều vấn đề chiến lược quan trọng. Một trong những vấn đề nổi bật chính là TQ. Trong khi phần lớn nội các của Trump đang theo đuổi chính sách cứng rắn đối đầu với Bắc Kinh, Musk lại là một ngoại lệ rõ rệt. Là một chuyên gia về quan hệ Mỹ - Trung, Linggong Kong (nghiên cứu sinh của trường Auburn University) không hề ngạc nhiên trước những phát biểu ủng hộ Bắc Kinh của Musk trong suốt nhiều năm qua. Bởi lẽ, từ trước đến nay, ông luôn tìm cách mở rộng hoạt động kinh doanh tại TQ.

Một nữ nhà văn sống ở Pháp, bày tỏ trên Facebook của bà rằng: “Xin tiền, rất khổ! Zelenski không chỉ khẩu chiến với Trump mà cả... Biden. Hai tổng thống đã cãi nhau trong một cuộc điện đàm tháng 6/2022, khi Biden nói với Zelensky rằng ông vừa phê duyệt thêm $1 tỷ viện trợ quân sự cho Ukraine, Zelenski lập tức liệt kê tất cả các khoản viện trợ bổ sung mà ông ấy cần. Sự không biết điều này đã khiến Biden mất bình tĩnh, ông liền nhắc nhở Zelenski rằng người Mỹ đã rất hào phóng với ông ấy và đất nước Ukraine, rằng ông ấy nên thể hiện lòng biết ơn nhiều hơn.”

“Nếu tôi muốn nói chuyện với Âu Châu, tôi phải gọi cho ai?” Câu hỏi nổi tiếng này, được cho là của cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ Henry Kissinger, ám chỉ sự thiếu thống nhất của Âu Châu trong việc thể hiện một lập trường chung trên trường quốc tế. Dù đã trải qua nhiều thập niên hội nhập dưới mái nhà Liên Âu (EU), câu hỏi ai là đại diện cho Âu Châu – hoặc Âu Châu muốn trở thành gì trong tương lai – hiện nay có lẽ còn khó trả lời hơn bao giờ hết.

Bài phát biểu dài 1giờ 40 phút của Tổng thống Donald Trump trước Quốc hội đã nêu cao nhiều sáng kiến ​​của ông, từ việc trấn áp nhập cư đến thuế quan và chính sách năng lượng trong sáu tuần bắt đầu nhiệm kỳ của mình, nhưng nhiều bình luận của ông bao gồm thông tin sai lệch và gây hiểu lầm.

Khoa học gia người Mỹ da đen nổi tiếng vào đầu thế kỷ 20 George Washington Carver (1864-1943) đã từng nói rằng, “Giáo dục là chìa khóa mở cánh cửa vàng của tự do.” Đúng vậy! Chính vì vai trò quan trọng của giáo dục đối với tự do mà các nhà cách mạng Việt Nam vào đầu thế kỷ 20 như Phan Chu Trinh (1872-1926), Phan Bội Châu (1867-1940) đã tận lực vận động cho việc nâng cao dân trí để canh tân đất nước hầu có thể giải phóng dân tộc thoát khỏi ách nô lệ của thực dân Pháp. Đất nước Hoa Kỳ nhờ có tự do, dân chủ và dân trí cao mà trở thành đại cường quốc trên thế giới. Nền giáo dục của Mỹ đã trở thành kiểu mẫu được nhiều nước ngưỡng mộ, cho nên số lượng sinh viên ngoại quốc du học tại Mỹ là cao nhất trên toàn cầu, với 1,126,690 người vào năm 2024, theo https://opendoorsdata.org.

Tổng thống Donald Trump vẫn luôn có sở thích tự đặt biệt danh cho chính mình: từ “thiên tài vững chãi,” “Don Trung Thực,” và giờ thì lên hẳn ngôi “vua.” Nhưng lần này, danh xưng vua chúa mà ông tự phong đã khiến nhiều người phải giật mình suy nghĩ. Hôm thứ Tư tuần qua, Trump tuyên bố “đánh bại” kế hoạch thu phí giao thông của New York dành cho Manhattan để giảm kẹt xe. Ông hớn hở đăng trên Truth Social: “KẾ HOẠCH THU PHÍ GIAO THÔNG ĐI TOONG RỒI. Manhattan và toàn bộ New York đã ĐƯỢC CỨU. HOÀNG ĐẾ VẠN TUẾ!”

Chúng ta thử nhắm mắt hình dung một ngày nọ, tất cả những cơ quan đầu não chiếm vị trí hàng đầu trong nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia nằm dưới sự lãnh đạo của các nhân vật có số năm kinh nghiệm là số 0. Chưa hết, Hoa Kỳ nay đứng về phía Nga và các quốc gia phi dân chủ, bỏ phiếu chống nghị quyết của Liên Hiệp Quốc lên án cuộc xâm lược Ukraine.

Nhà văn Võ Hồng ví von: “Bụng to như bụng xe đò.” Nhận xét của ông, rõ ràng (và hoàn toàn) không… trật! Xe đò thường đầy khách mới chịu rời bến nhưng trên đường đi tài xế vẫn luôn dừng bánh “hốt” thêm mấy con nhạn là đà để kiếm thêm chút đỉnh. Khách lên sau thì ngồi ghế súp.
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối
Bản tin

LTS: Mời quý vị nghe bài phát biểu của Dân Biểu Liên Bang Derek Trần tại Hạ Viện Hoa Kỳ sáng thứ Ba 29 tháng Tư, 2025 về Dấu Mốc 50 Năm Tháng Tư Đen.



***
Kính thưa Ngài Chủ Tịch Hạ Viện, 

Hôm nay tôi xin được phép phát biểu trong vài phút để chia sẻ một điều rất quan trọng đối với cộng đồng người Việt hải ngoại.

Tháng Tư Đen – không chỉ là một ngày buồn trong lịch sử, mà còn là dấu mốc nhắc nhở chúng ta về một ngày tang thương, khi chúng ta mất tất cả – mái ấm, quê hương, cuộc sống, và cả tương lai ở mảnh đất mà ta từng gọi là tổ quốc.

Cách đây 50 năm, vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, miền Nam Việt Nam rơi vào tay chế độ cộng sản. Khi đó, Mỹ đã di tản khoảng 6.000 người, bao gồm cả người Mỹ và người Việt, đến nơi an toàn. Rồi hàng trăm ngàn người Việt khác cũng lần lượt vượt biển ra đi, không biết phía trước là gì, chỉ biết phải rời đi để tìm sự sống.

Những người còn ở lại đã phải chịu cảnh sống ngày càng khắc nghiệt dưới chế độ cộng sản. Nhiều người bị đưa vào trại cải tạo – không chỉ mất nhà cửa, mà mất cả tự do, nhân phẩm, và không ít người mất luôn cả mạng sống.

Đây là một ngày đau buồn. Một ngày để chúng ta tưởng niệm, suy ngẫm, và để nhìn lại tất cả những gì đã mất.

Có hơn 58.000 lính Mỹ và hơn 250.000 binh sĩ Việt Nam Cộng Hòa đã hy sinh. Những người này đã chiến đấu và ngã xuống vì tự do. Họ xứng đáng được chúng ta biết ơn mãi mãi. Chúng ta tưởng niệm không chỉ những người lính, mà còn hàng triệu người dân vô tội đã chết trong chiến tranh, những người bị đàn áp sau ngày 30 tháng 4, và những người bỏ mạng trên biển trong hành trình vượt thoát.

Chúng ta có trách nhiệm sống xứng đáng với sự hy sinh của họ — bằng cách sống trọn vẹn và sống có ý nghĩa trong cuộc đời mới này.

Tôi là một trong hàng trăm ngàn người Mỹ gốc Việt được sinh ra trong những gia đình tị nạn – những người cha, người mẹ ra đi tay trắng, chỉ mang theo niềm hy vọng. Nhưng họ không để hành trình khổ cực ấy định nghĩa cuộc đời mình ở Mỹ. Họ xây dựng cộng đồng mạnh mẽ, thành công, và luôn giữ gìn bản sắc, lịch sử dân tộc.



Và hôm nay, sau 50 năm, chúng ta không chỉ tưởng niệm mà còn tự hào về những gì cộng đồng người Việt đã làm được. Từ tro tàn chiến tranh, chúng ta đã đứng dậy và vươn lên.

Chúng ta có những người gốc Việt làm tướng, đô đốc trong quân đội Mỹ, có nhà khoa học đoạt giải thưởng lớn, doanh nhân thành công, giáo sư, bác sĩ, nghệ sĩ – ở mọi lĩnh vực. Từ người tị nạn, chúng ta đã viết nên câu chuyện thành công chỉ trong vòng năm mươi năm.

Nhiều người trong số họ là con em của thuyền nhân – hoặc chính là những người vượt biển. Họ là minh chứng sống động cho tinh thần không chịu khuất phục, không ngừng vươn lên của người Việt.

Riêng tôi, là người Mỹ gốc Việt đầu tiên đại diện cho cộng đồng Little Saigon ở Quận Cam trong Quốc Hội. Tôi rất vinh dự và cảm thấy trách nhiệm nặng nề khi mang theo câu chuyện lịch sử của chúng ta. Little Saigon – nơi có cộng đồng người Việt lớn nhất thế giới – là biểu tượng sống động cho nghị lực, cho hy vọng, và cho tinh thần vượt khó.

Tôi nối bước những người đi trước – những lãnh đạo người Việt ở California và khắp nước Mỹ – những người đã mở đường để thế hệ chúng tôi có thể tiếp bước. Tôi là người thứ ba gốc Việt được bầu vào Quốc hội, sau Dân biểu Joseph Cao ở Louisiana và Nữ dân biểu Stephanie Murphy ở Florida. Tôi không quên rằng mình đang tiếp nối di sản mà bao người đã hy sinh để giữ gìn.

Mỗi ngày, tôi đều nhắc mình rằng: Chúng ta phải giữ gìn câu chuyện này, phải kể lại trung thực, để không ai – kể cả chế độ cộng sản – có thể viết lại lịch sử của chúng ta.

Tôi mong các đồng nghiệp trong Quốc Hội hãy cùng tôi không chỉ tưởng nhớ những nỗi đau mà chúng tôi đã trải qua, mà còn tôn vinh tinh thần bất khuất của người Việt Nam. Hãy vinh danh các cựu chiến binh – cả Mỹ và Việt Nam Cộng Hòa – những người đã hy sinh cho tự do.

Và trong ngày kỷ niệm đau thương này, hãy cùng nhau nhắc lại cam kết: giữ vững các giá trị quan trọng nhất – dân chủ, nhân quyền, và khát vọng sống tự do.

Xin cảm ơn quý vị, tôi xin kết thúc phần phát biểu.

Derek Trần

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.