Hôm nay,  

Ân Xá Ai? Thanh Trừng Ai?

13/12/202400:00:00(Xem: 1350)
 
 
Capture
Các tổng thống trong suốt lịch sử Hoa Kỳ đã thực hiện thẩm quyền hiến định thuộc Điều 2, Khoản 2 của Hiến pháp Hoa Kỳ, trao cho tổng thống “quyền ân xá và hoãn thi hành án đối với những tội danh chống lại Hoa Kỳ, ngoại trừ trường hợp luận tội.” Ảnh Wikipedia.
 
Nhìn lại lịch sử
 
Trong tài liệu của Thư Viện Quốc Hội ghi rằng, nguồn gốc của quyền ân xá trong Hiến Pháp Hoa Kỳ đến từ lịch sử Anh quốc. Quyền ân xá xuất hiện lần đầu tiên dưới thời trị vì của Vua Ine xứ Wessex vào thế kỷ thứ bảy. Mặc dù tình trạng lạm dụng quyền ân xá ngày càng tăng theo thời gian, dẫn đến những hạn chế sau đó, nhưng quyền ân xá vẫn tồn tại trong suốt thời kỳ thuộc địa của Mỹ.
 
Các tổng thống trong suốt lịch sử Hoa Kỳ đã thực hiện thẩm quyền hiến định thuộc Điều 2, Khoản 2 của Hiến pháp Hoa Kỳ, trao cho tổng thống “quyền ân xá và hoãn thi hành án đối với những tội danh chống lại Hoa Kỳ, ngoại trừ trường hợp luận tội.”
 
Năm 1795, Tổng thống George Washington ban hành lệnh ân xá đầu tiên cho những người nông dân tham gia cuộc nổi loạn Whiskey Rebellion ở miền Tây Pennsylvania. Cuộc biểu tình phản đối áp thuế lên rượu whisky đã trở thành bạo lực từ năm 1791 đến 1794.
 
Cha đẻ của bản Tuyên Ngôn Độc Lập Hoa Kỳ, Tổng thống thứ ba Thomas Jefferson đã sử dụng quyền ân xá ở loại hình đại xá (amnesty) cho những công dân bị kết tội phản loạn.
 
Năm 1865, Tổng thống Andrew Johnson, ban hành lệnh ân xá và đại xá toàn diện “cho tất cả những người đã trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào cuộc nội chiến, ngoại trừ những trường hợp ngoại lệ, bao gồm những người miền Nam giàu có và các quan chức cấp cao của Liên minh miền Nam.
 
Năm 1868, Tổng thống Andrew Johnson ban lệnh ân xá cho Jefferson Davis, cựu tổng thống Liên minh miền Nam. Đây được cho là lệnh ân xá gây tranh cãi nhất cho đến nay.
 
Năm 1977, Tổng thống Jimmy Carter đã ban hành lệnh ân xá hàng loạt cho những người trốn lệnh nhập ngũ trong Chiến Tranh Việt Nam. Vào cuối nhiệm kỳ năm 1992, Tổng thống George HW Bush đã ân xá cho sáu người liên quan đến vụ việc Iran-Contra, bao gồm cả cựu bộ trưởng quốc phòng Caspar Weinberger.
 
Vào ngày cuối cùng tại nhiệm vào năm 2001, Tổng thống Bill Clinton đã ân xá cho người anh cùng cha khác mẹ của ông và đã ân xá cho Marc Rich, một tội phạm chạy trốn sau khi bị kết tội về tài chính. Vợ cũ của Marc Rich là một nhà tài trợ lớn cho đảng Dân chủ và chiến dịch tranh cử của ông Clinton.
 
Tổng thống Barack Obama đã ân xá cho hơn 1.700 người khi còn tại chức, bao gồm hàng trăm người đã bị kết tội về các tội danh liên quan đến ma túy không bạo lực.
 
Điểm lại vài sự kiện về quyền ân xá trong lịch sử để hiểu thêm rằng, theo Hiến pháp Hoa Kỳ, tổng thống Hoa Kỳ có thể ban hành lệnh ân xá bất kỳ lúc nào cho một người phạm tội liên bang, thậm chí trước khi các cáo buộc liên bang được đệ trình hoặc bản án được tuyên.
 
Dù hành động theo hiến định, nhưng trường hợp như Tổng thống Gerald Ford ân xá cho Richard Nixon, Tổng thống Abraham Lincoln ban lệnh ân xá trước trong thời kỳ nội chiến, lệnh ân xá củaTổng thống Jimmy Carter bị lịch sử ghi nhận là “lách luật” để chờ hành động pháp lý.
 
Thật sự thì không tài liệu nào chứng minh việc chấp thuận ân xá nghĩa là sự thừa nhận tội lỗi hợp pháp. Bởi vì, theo đúng ý nghĩa, thì có tội mới được ân xá. Cựu Tổng thống Gerald Ford đã từng lập luận như thế. Ông đã trích dẫn từ phán quyết Burdick v. United States (1915) để kết luận rằng ân xá là “mang theo sự quy kết tội lỗi; chấp nhận là lời thú nhận phạm tội.”
 
Ân Xá Ai? Thanh Trừng Ai?

Lần cuối cùng gần nhất của một lệnh ân xá trước (preemptive pardons) thuộc nhiệm kỳ Tổng thống Jimmy Carter, một ngày sau ngày ông nhậm chức (21/1/1977.) Ông trao lệnh ân xá trước, toàn diện cho hàng trăm nghìn người đàn ông đã trốn lính trong Chiến Tranh Việt Nam. Hành động này là một phần trong nỗ lực của ông nhằm hàn gắn đất nước sau cuộc xung đột gây chia rẽ. Lệnh ân xá chủ yếu áp dụng cho những người vi phạm Đạo luật Phục Vụ Quân sự bằng cách trốn tránh nghĩa vụ quân sự, chẳng hạn như từ chối đăng ký, không trình diện hoặc rời khỏi đất nước.


Tuy nhiên, lệnh ân xá của Tổng thống Carter không bao gồm:

  • Những cá nhân đã có các hành động bạo lực, chẳng hạn như đánh bom các văn phòng tuyển quân hoặc các hoạt động bất hợp pháp khác ngoài việc trốn tránh nghĩa vụ đơn thuần.
  • Các thành viên quân đội đào ngũ khỏi vị trí của họ.

Mãi cho đến nay, năm 2024, một kế hoạch ân xá trước mới được đề cập trở lại, khi chưa đầy một tháng là Tổng thống Joe Biden rời nhiệm sở. Một cuộc chạy đua nước rút.
 
Điều khôi hài là chính quyền Tổng thống Biden đang phải xem xét ban lệnh ân xá cho các giới chức và cộng sự KHÔNG PHẢI là tội phạm. Lý do để họ cần được lệnh ân xá từ tổng thống vì họ có nguy cơ rất lớn sẽ trở thành nạn nhân chính trong cuộc trả thù của Donald Trump ngày ông ta quay lại Tòa Bạch Ốc. Nguy cơ này không phải không có cơ sở. Chính Trump đã tuyên bố rất nhiều lần với truyền thông “nếu thắng sẽ sa thải công tố viên Jack Smith trong hai giây, tống cổ ra khỏi đất nước”; hoặc đối với cựu Dân biểu Liz Cheney thì “nên chĩa súng trường vào đầu bà ta để xem bà ấy cảm thấy thế nào.”
 
Mới đây nhất, NBC dẫn lời Trump nói trong buổi phỏng vấn của chương trình Meet The Press hôm Chủ nhật 8/12/2024: “Thành thật mà nói, tất cả họ, những thành viên của Uỷ Ban Jan 6 nên bị tống cổ vào tù.”
  
Trong số vụ Jan. 6, rất nhiều nhân chứng đã chấp nhận ra điều trần trước toà, nói sự thật về những ảnh hưởng, tác động trực tiếp và gián tiếp của Trump vào cuộc nổi loạn tấn công Capitol Hill.
 
Hai người nữa nằm trong danh sách ân xá trước của chính quyền Biden là Thượng nghị sĩ đắc cử Adam Schiff (D-California), và cựu cố vấn y tế trưởng Tòa Bạch Ốc Anthony Fauci. Bác sĩ Fauci bị Trump cáo buộc tội lạm dụng quá mức lệnh bắt người dân Mỹ phải đeo mặt nạ và chích vaccine trong thời đại dịch virus Corona.
 
New York Times tiết lộ cuộc thảo luận về lệnh ân xá cho những cá nhân này do cố vấn Tòa Bạch Ốc Ed Siskel, một trong những cố vấn cấp cao nhất của Biden, dẫn đầu.
 
Trả thù không còn chỉ là “ý tưởng” của Trump nữa. Nó đã chính thức là ngọn lửa thanh trừng đang lan rộng đi cùng cơn bão thù hận.   
 
Khi Donald Trump đề cử Kash Patel làm người đứng đầu FBI thì đó chính là lằn ranh đỏ mà chính quyền Biden đã nhìn thấy.
 
Trong một cuốn sách năm “Government Gangster” xuất bản năm 2023 của Kash Patel, ông ta đã công bố danh sách 60 "thành viên của nhánh hành pháp" - tất cả những người mà ông ta sẽ không buông tha khi lãnh đạo FBI.
 
Tuy nhiên, thực sự có ba giới hạn rất quan trọng đối với quyền ân xá. Thứ nhất, một người được Tổng thống Biden ân xá vẫn có thể bị các quan chức chính quyền Trump hoặc các đồng minh của Trump trong chính quyền tiểu bang truy tố theo luật tiểu bang.
 
Thứ hai, bất kỳ ai được Tổng thống Biden ân xá vẫn có thể là mục tiêu trong chính quyền của Trump vì bất cứ điều gì họ làm trong bốn năm của Trump 2.0
 
Thứ ba, quyền ân xá của tổng thống theo truyền thống được hiểu là chỉ áp dụng cho các hành vi phạm tội hình sự chứ không áp dụng cho các vụ kiện dân sự hoặc các cuộc điều tra phi hình sự khác.
 
Do đó, dù Tổng thống Biden có khả năng bảo vệ những người Trump xem là “kẻ thù” thoát khỏi các vụ truy tố hình sự liên bang, chính quyền Trump vẫn có thể kiện một cá nhân đã được ân xá vì bị cáo buộc vi phạm đạo luật dân sự. 
 
Khi Tổng thống Biden phải đành lòng “phản bội chính ông”, quyết định ban lệnh ân xá cho con trai ông, Hunter Biden, và lên kế hoạch ân xá trước cho hàng loạt người, cho thấy rằng hơn ai hết, ông biết nước Mỹ hiện đang ở trong một thực tế chính trị mới, bất thường, nguy hiểm và oan trái.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Từ lâu, cựu tổng thống Mỹ Jimmy Carter đã được công luận cũng như giới sử gia coi là phải cam chịu nhiều thất bại trên chính trường. Bằng chứng hiển nhiên nhất là sau một nhiệm kỳ tại chức, năm 1980, ông không được tái đắc cử, chuyện hiếm có trong lịch sử tranh cử tổng thống Mỹ...
Người xưa vẫn thường dùng câu “Nam Kha nhất mộng” hay “Giấc mộng Nam Kha” câu chuyện Thuần Vu Phần ngủ mơ dưới gốc cây, để chỉ về những thứ vô thực, hư ảo, vượt xa tầm tay với của con người. Thời nay, có vị tổng thống đắc cử, chưa chính thức lên ngôi, nhưng đang ôm mộng bành trướng diện tích quốc gia, bằng đô-la thay vì đánh trận. Tổng thống đắc cử Donald Trump bước vào mùa lễ lớn cuối cùng trong năm 2024 với quả quyết sẽ giành lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama (Panama Canal); đòi mua Đan Mạch và gợi ý Canada có thể trở thành tiểu bang thứ 51 của Hoa Kỳ.
Trong lúc ông Tô Lâm đang ồn ào “giống trống lệnh” (phòng chống lãng phí) thì nhà báo & nhà văn Lưu Trọng Văn nhỏ nhẹ tâm sự: “Nhà lý luận Nhị Lê nói với gã … cái mà chúng ta đang lãng phí gây ra tổn thất lớn nhất chính là lãng phí niềm tin.” Bộ thiệt vậy sao? Sao các nhà (nhà báo, nhà lý luận, nhà văn .. ) lại cứ cố nói vớt vát (và nói lấy được) như vậy cà? Có còn ai tin tưởng tí gì vào cái chế độ hiện hành đâu mà lại đặt vấn đề lãng nhách và lãng xẹt, vậy Trời ?
Cuối năm là lúc con người nhìn lại về giá trị cuộc sống. Một bài viết trên trang mạng The Conversation nêu vấn đề về những vực thẳm chính trị, các cuộc chiến tranh, áp bức… và con người vì thế cảm thấy vô vọng và bất lực khi chứng kiến những thế lực đen tối diễn ra khắp nơi trên thế giới. Liệu chúng ta có thể làm được điều gì đem lại thay đổi trước những bi hoại này hay không?
Danh hiệu “Nhân Vật Của Năm” do TIME bắt đầu từ năm 1927 – theo truyền thống được trao cho những người có ảnh hưởng đáng kể trong các sự kiện toàn cầu, từ chính trị đến văn hóa, môi trường, nghệ thuật. Những người được chọn đóng vai trò như một “thước đo phong vũ” về sức lan tỏa trong xã hội đương đại. Ảnh hưởng đó, theo tiêu chuẩn do chính TIME đề ra, có thể là “for better or for worse – làm cho thế giới tốt đẹp hơn hoặc tệ hại hơn.”
Tiễn 2024, thế giới sẽ chào đón một năm mới 2025 mang theo cả bóng tối lẫn ánh sáng. Các cuộc xung đột, sự phân cực chính trị và những rủi ro khôn lường là lời nhắc nhở về sự bất ổn của thời đại. Nhưng đồng thời, khả năng phục hồi kinh tế, sự phát triển công nghệ, tinh thần hợp tác quốc tế, hơi thở và sự sống còn bất khuất của từng người mẹ, từng đứa trẻ vực dậy và vươn lên từ những đống gạch vụn đổ nát ở Ukraine, ở Gaza, ở Syria… cũng là cảm hứng và hy vọng cho tương lai nhân loại. Nhà văn Albert Camus đã viết: “Giữa mùa đông lạnh giá nhất, tôi tìm thấy, trong mình, một mùa hè bất khả chiến bại.”* Thế giới năm 2025, với tất cả những hỗn loạn, vẫn mang đến cơ hội để con người vượt qua và xây dựng một cuộc sống tốt đẹp, tử tế hơn. Đó cũng là lời chúc chân thành cuối năm của toàn ban biên tập Việt Báo gửi đến quý độc giả: một năm 2025 tràn trề cơ hội và hy vọng.
Trong ba năm học gần đây, PEN America đã ghi nhận hàng loạt trường hợp cấm sách xảy ra trên toàn nước Mỹ, đặc biệt trong các trường công lập. Những nỗ lực xóa bỏ một số câu chuyện và bản sắc khỏi thư viện trường học không chỉ gia tăng mà còn trở thành dấu hiệu của một sự chuyển đổi lớn hơn, đặt ra câu hỏi nghiêm trọng về tương lai của giáo dục công lập. Việc kiểm duyệt này phản ánh một xu hướng đáng lo ngại: sự tập trung vào việc kiểm soát nội dung văn hóa và giáo dục, thay vì khuyến khích học sinh tiếp cận kiến thức đa chiều.
Syria đang sống trong một bước ngoặt lịch sử sau khi chế độ độc tài sụp đổ nhanh chóng và Bashar al-Assad trốn sang Nga để tị nạn. Các nhóm nổi dậy chiến thắng đang cố gắng duy trì trật tự công cộng và thảo luận về các kịch bản cho tương lai. Lòng dân hân hoan về một khởi đầu mới đầy hứa hẹn pha trộn với những lo âu vì tương lai đất nước còn đầy bất trắc. Trong 54 năm qua, chế độ Assad đã cai trị đất nước như một tài sản riêng của gia đình và bảo vệ cho chế độ trường tồn là khẩu hiệu chung của giới thân cận.
Các số liệu gần đây cho thấy những thách thức mà nhà lãnh đạo Trung Quốc phải đối mặt để phục hồi kinh tế cho năm 2025, khi quan hệ thương mại với thị trường xuất khẩu lớn nhất của Trung Quốc có thể xấu đi cùng lúc mức tiêu thụ trong nước vẫn sụt giảm. Và thật sự thì nền kinh tế Trung Quốc tệ đến mức nào? Việc đặt câu hỏi này ngày càng trở nên hợp lý khi Trung Quốc đang đối mặt với tình trạng sản xuất trì trễ và tiền tệ mất giá kéo dài trong những năm gần đây. Đặc biệt, chính quyền Bắc Kinh dường như không muốn công khai toàn bộ thực trạng.
Chiều ngày Thứ Ba 17/12, tòa án New York kết án Luigi Mangione 11 tội danh, bao gồm tội giết người cấp độ 1, hai tội giết người cấp độ 2 cùng các tội danh khác về vũ khí và làm giả danh tính. Theo bản cáo trạng, một bồi thẩm đoàn ở Manhattan đã truy tố Mangione về tội giết người cấp độ hai là tội khủng bố. Tòa đã kết tội hành động của Luigi Mangione – một hành động nổi loạn khó có thể bào chữa dù đó là tiếng kêu cuối cùng của tuyệt vọng.
Viet Bao Podcasts
Tạp Chí Truyền Thanh
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.