Ảnh: 4B, một phong trào nổi dậy của Phụ nữ Nam Hàn chống lại chế độ gia trưởng. Chụp lại từ trang Instagram Feminist.
Vài giờ sau khi Donald Trump dành chiến thắng cuộc bầu cử 2024, các tìm kiếm trên Google liên quan đến 4B – một “phong trào nữ quyền” ở Hàn Quốc nổi tiếng vào giữa đến cuối những năm 2010 – tăng vọt tại Hoa Kỳ.
“B” là cách viết tắt của từ “No (비)” nghĩa là “Không,” theo tiếng Hàn Quốc. Phong trào 4B là một phong trào gồm bốn “Không”: Không tình dục (No sex); Không hẹn hò (No dating); Không cưới đàn ông (No marrying men); Không con (No children). Thành viên chính của phong trào 4B là các phụ nữ trẻ trên Instagram và TikTok. Nhìn chung, ý tưởng của phong trào này là sự phản kháng của từng cá nhân đối với những kết quả xã hội của môi trường chính trị bảo thủ và xóa bỏ quyền sinh sản.
The 19th News – trang báo phi lợi nhuận do một nhóm toàn phụ nữ cấp tiến chủ biên, chuyên khai thác những vấn đề về quyền lợi, chính sách dành cho người phụ nữ – là trang đầu tiên tìm hiểu phong trào này.
Michaela Thomas, một nghệ sĩ 21 tuổi ở tiểu bang Georgia, nói với tờ Washington Post rằng cô lần đầu tiên nghe về phong trào 4B cách đây khoảng một năm.
“Đàn ông trẻ đòi hỏi, mong chờ tình dục, nhưng cùng lúc họ không chấp nhận cho chúng tôi được quyền phá thai. Họ không thể có cả hai. Phụ nữ trẻ chúng tôi không muốn gần gũi với những người đàn ông không đấu tranh cho quyền của phụ nữ; điều đó cho thấy họ không tôn trọng chúng tôi.”
Thật ra khái niệm “đình công tình dục” không phải là mới. Vở kịch Hy Lạp cổ đại “Lysistrata” đã khai thác câu chuyện những người phụ nữ thề không quan hệ tình dục để phản đối chiến tranh Peloponnesian. Ở Hàn Quốc, phong trào 4B bắt đầu vào thời điểm đất nước này đang phải tự giải quyết vấn đề về bạo lực và bình đẳng giới tính.
Bây giờ, vấn đề này đang được sử dụng để làm vũ khí phản kháng đối với người phụ nữ ở Mỹ. Trên TikTok, Twitter và Instagram, phụ nữ ở mọi lứa tuổi đều tham gia vào phiên bản của phong trào 4B của Hàn Quốc.
“Chúc may mắn trong quan hệ tình cảm, đặc biệt là ở Florida! Bởi vì tôi và nhóm chúng tôi đang tham gia vào phong trào 4B,” một TikToker người Mỹ đăng trên danh khoản TikTok của cô. Một người khác có danh khoản từ Hàn Quốc đặt câu hỏi: “Tại sao bạn lại tiếp tục phục tùng một quốc gia không thực sự quan tâm đến bạn?” Một bài viết trên tờ Vanity Fair có tiêu đề: “Maga bị ám ảnh về dương vật. Chủ nghĩa nữ quyền 4B là một phản ứng hợp lý.”
Nhìn lại lịch sử đấu tranh và các cuộc biểu tình khởi nguồn tự phát ở Mỹ, thì thực tế chưa bao giờ có cuộc “sex strike” như thế này. Phong trào lớn nhất về nữ quyền là phong trào phụ nữ xuống đường Women’s March. Ngay cả dù 4B có xuất xứ từ Hàn Quốc nhưng cũng chưa có cuộc “đình chiến” nào như thế xảy ra. Hàn Quốc là một trong các quốc gia có tỷ lệ sinh đẻ thấp nhất thế giới và tỷ lệ kết hôn đã giảm 40% trong thập kỷ qua. Nhiều phụ nữ từ độ tuổi đôi mươi đến trung niên đã từ bỏ cách sống xa xỉ theo nghĩa hẹn hò và sinh sản. Thêm vào đó Hàn Quốc là xã hội đầy ắp những người đàn ông phân biệt giới tính, những bộ phim truyền hình về gia đình chồng khắc khe, các nghi thức ngày lễ, công việc bế tắc. Ngoài ra, người dân phải gồng sức cho chi phí nhà ở và giáo dục trẻ em ở Seoul và các thành phố lớn khác.
Do đó, 4B hấp dẫn và mời gọi những phụ nữ muốn nổi loạn, chống phá lại hiện thực xã hội không công bằng cho họ. Nhưng đó là ở Hàn Quốc. Và sự thật là vài năm gần đây 4B cũng có vẻ mờ nhạt ở xứ sở kim chi.
Trở lại với Hoa Kỳ, có quá sớm để kết luận liệu 4B có thể trở thành một phong trào xã hội lan rộng như Women’s March hay không? Nhưng ít nhất thì cho đến nay, nó đã thu hút chú ý của các phụ nữ trẻ và dẫn đến nhiều cuộc thảo luận trên mạng xã hội.
Sau khi Donald Trump tái đắc cử, 4B đang lan truyền mạnh trên mạng xã hội Hoa Kỳ. Phụ nữ bày tỏ tức giận với những người đàn ông đã giúp Trump giành chiến thắng. Chỉ riêng trên TikTok, các video có lượng xem cao nhất đã đạt được hàng triệu và một tweet được chia sẻ rộng rãi về phong trào 4B sau bầu cử hiện có 450.000 Likes và 21 triệu lượt xem vào khoảng trung tuần tháng 11.
Các tin nhắn trao đổi về 4B xuất hiện khắp các nền tảng trực tuyến. Một người dùng Twitter quảng cáo phong trào 4B như một cách để “tự chủ cuộc sống.” Một người khác viết, “Chúng ta cần bắt đầu cân nhắc phong trào 4B... Chúng ta không thể để những người đàn ông này đạt được điều họ muốn... chúng ta cần phải cắn trả.” Một TikToker cho biết cô ấy đang tham gia phong trào 4B sau khi chia tay người bạn trai theo đảng Cộng hòa.
Ashli Pollard, một phụ nữ 36 tuổi ở St. Louis, Missouri nói cô đã biết về phong trào 4B của Hàn Quốc cách đây vài năm. 4B truyền cảm hứng cho cô về một cuộc sống tự do, không xem trọng sự có mặt của người đàn ông. Ashli cho biết kể từ năm 2022, cô không hẹn hò hoặc không quan hệ với đàn ông. Cô có đủ khả năng tài chính để tự nuôi sống bản thân mà không cần kết hôn và Ashli có kế hoạch tự mình sinh con.
Quyết định của Ashli không hẳn là hành động trả thù. Mà là “đặt bản thân lên hàng đầu” theo như lời cô nói.
Một phụ nữ khác, Alexa Vargas, 26 tuổi đến từ Boston, cho biết cô đã ngừng hẹn hò với đàn ông cách đây vài năm sau một loạt các mối quan hệ không lành mạnh bao gồm cả quá khứ bị lạm dụng và tấn công. Đến đầu năm nay, Alexa mới biết có phong trào 4B. Mặc dù vẫn khẳng định người đàn ông cần phải thay đổi cách hành xử với phụ nữ, nhưng Alexa vẫn nói quyết định của cô hoàn toàn là vì bản thân mình.
Tờ Politico cũng từng đề cập đến 4B và cũng đồng ý là còn quá sớm để nói rằng phong trào 4B có thể tồn tại ở Hoa Kỳ hay không. Nhưng ngay cả khi nó không tồn tại trong tương lai, thì một phong trào trên nền tảng mạng xã hội như 4B cũng nói lên một ý nghĩa nhất định về các thành viên của 'social media' đã được “giải phóng tư tưởng” sau cuộc bầu cử tổng thống 2024. Chiến thắng của đảng Cộng Hòa, của Tối Cao Pháp Viện thể hiện quá rõ sự bất bình đẳng giới tính và quyền của người phụ nữ ở Hoa Kỳ đang đi thụt lùi hàng thiên niên kỷ.
Những câu bình luận của người thuộc đảng MAGA như “Your body, my choice” trên mạng xã hội gợi ý cho thấy hệ tư tưởng của loại phong trào 4B sẽ thành công, ở một phương diện nào đó. Và ngay cả khi phụ nữ không hàng loạt công khai chấp nhận 4B, thì thông điệp của phong trào về quyền tự chủ của cơ thể và nỗi tức giận vẫn có thể có tác động lớn, không chỉ đến chính trị Hoa Kỳ mà còn đến cuộc sống của người Mỹ nói chung.
Từ những lá phiếu của người Mỹ trong cuộc bầu cử 2024 có thể thấy phong trào 4B có vẻ quá cấp tiến để có thể tiến xa ở Hoa Kỳ. Nhưng thực tế, nó đã thu hút được sự chú ý của những phụ nữ trẻ, những người “bị tổn thương” kể từ khi Donald Trump tái đắc cử so với những năm trước.
Diễn ngôn của phong trào 4B ở Hoa Kỳ trên mạng xã hội khiến chúng ta phải suy ngẫm về việc xã hội đã coi nhẹ hoặc bỏ qua các quyền và sự tự do mà phụ nữ xứng đáng được hưởng.
Gửi ý kiến của bạn
