Vào chiều ngày 3/11 tại buổi tiếp tân với TNS Mark Warner, một số anh chị em chúng tôi có cùng một nhận định rằng ô. McAuliffe đã làm một lỗi lầm nghiêm trọng khi tuyên bố rằng phụ huynh không nên bàn thảo về chương trình học của các trường học.
McAuliffe tuyên bố tại buổi tranh luận với Youngkin vào ngày 28-9-2021 nguyên văn như sau:
“I don’t think parents should be telling schools what they should teach.”
Đành rằng các nhà giáo dục (educator) là những người chịu trách nhiệm soạn thảo chương trình học, nhưng lời tuyên bố của McAuliffe là phản tác dụng về mặt chính trị.
Youngkin và Đảng Cộng Hòa đã khôn khéo khai thác hớ hênh này của McAuliffe. Youngkin lập tức tuyên bố ủng hộ quyền phụ huynh, đồng thời ông chống lý thuyết chủng tộc quan trọng (critical race theory - CRT), một chương trình giáo dục không có thực, điều mà những người da trắng muốn chôn vùi quá khứ, không muốn nhắc nhở tới.
Khi TNS Warner xuất hiện, ông cũng đã xác nhận lỗi lầm của McAuliffe và bàn thêm rằng McAuliffe có sửa sai nhưng quá trễ. Quan điểm chung của cả hai đảng đều cho rằng Youngkin chủ ý đưa vào chiến dịch tranh cử đồng thời tấn công CRT và chống lại chương trình giáo dục về các vấn đề chủng tộc đã giúp ông lật ngược thế cờ, đổi bại thành thắng trong cuộc bầu cử thống đốc. Ngay cả một số cử tri ở thành thị cũng quay sang ủng hộ Youngkin. Biden, Obama, Harris xuất hiện tại những cuộc vận động tranh cử cho McAuliffe cũng không cứu vãn được tình thế.
Kinh nghiệm lịch sử qua nhiều thập niên cho thấy đảng nào thắng Nhà Trắng, đảng đó sẽ mất ghế thống đốc Virginia. Rất nhiều bài phân tách chính trị đã bàn đến khuynh hướng của cử tri chống tập trung quyền lực vào một đảng. Một lần nữa hiện tượng này lại được kiểm chứng thêm vào 2021. McAuliffe từng là thống đốc Virginia trong 2014-2018 dưới thời Obama. Ông là người đã phá luật này.
Chinh quyền Biden trong hơn 9 tháng qua đã thực hiện được một số chương trình quan trọng bao gồm trong American Rescue Plan Act of 2021 và những biện pháp hiệu quả chống COVID-19. Ông cũng đưa ra một số dự luật quan trọng khác như infrastructure, voting rights, minimum wage bills nhưng cho đến ngày 2/11 chưa dự luật nào được thông qua. Đây cũng là yếu tố ảnh hưởng đến cuộc bầu cử ở Virginia. Mặc dù Đảng Cộng Hòa đã góp phần làm trễ nải những dự luật trên nhưng Đảng Dân Chủ có đa số ở Quốc Hội và nắm hành pháp.
Phần khác, xung khắc giữa hai phe ôn hòa và phóng khoáng trong Đảng Dân Chủ cũng đã góp phần vào việc trễ nải. Việc tranh cãi về các chương trình khí hậu và an sinh kéo dài nhiều tháng trong khi nhiều cử đã đi bầu sớm. Khi dự luật về hạ tầng cơ sở được Hạ Viện thông qua thì cuộc bầu cử vừa xong. McAuliffe đã không ngần ngạ bầy tỏ tâm trạng thất vọng. Trong một cuộc phỏng vấn của CNN, ông kêu gọi các vị dân cử “hãy làm việc và chấm dứt làm điệu bộ.”
Nhiều nhà phân tách cho rằng những cuộc bầu cử cấp tiểu bang của Virginia rơi vào năm ngay sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ thường không thu hút được cử tri, đặc biệt là cử tri Dân Chủ trong năm 2021 và Dân Chủ mới thắng Nhà Trắng một năm trước. Nhưng điều này xem ra không xẩy ra. Số cử tri tham gia năm nay đã lên tới con số kỷ lục là 3,256,020 người so với 2,229,228 vào 2013 và 2,584,906 vào năm 2017.
Thông thường, đa số cử tri ở vùng nông thôn bầu cho Đảng Cộng Hòa, nhưng theo thống kê của NBCNews, trong cuộc bầu cử của Virginia năm nay Youngkin đã thắng lớn ở vùng nông thôn với một tỉ lệ rất cao 63% / 36%. Trong khi đó trong cuộc bầu cử 2020 Trump đã thắng với tỉ lệ tương đối thấp hơn 52% / 46%. Không những vậy, cử tri nông thôn đi bầu nhiều hơn. Vào 2020 số cử tri nông thôn đi bầu chiếm 16 % so với tổng số cử tri ở Virginia. Tỉ lệ này tăng lên 19% trong lần bầu cử vừa qua. Con số 3% tuy ít nhưng tương đương với vài chục ngàn số cử trì. Youngkin đã thắng McAuliffe 27 điểm bách phân ở nông thôn đoạt được hơn 16,000 phiếu. Không những vậy Youngkin đã thú hút một số cử tri thành thị. Trong khi đó McAuliffe gặp khó khăn phát động tinh thần của cử tri cấp tiến dù cột Youngkin vào Trump.
Đảng Dân Chủ dồn nhiều phương tiện, đánh mạnh vào sự liên hệ khít khao giữa Youngkin và Trump. Youngkin từng tuyên bố rằng ông rất hân hạnh được cựu Tổng Thống Trump lên tiếng ủng hộ ông tới bốn lần. Nhưng trong những tháng gần ngày bầu cử Youngkin không đề cập tới Trump và thậm chí còn chủ ý giữ khoảng cách với cựu tổng thống. Trong một cuộc tình nguyện vận động trực tuyến của Trump cho Youngkin, ứng cử viên này đã tránh không tham dự.
Kết quả cho thấy yếu tố Trump không có ảnh hưởng nhiều về cuộc bầu cử của Virginia ngoài lịch trình toàn quốc. Thật vậy một cuộc thăm dò dư luận do báo Washington Post và Schar School tổ chức, 53% cử tri hầu như chắc chắn sẽ đi bầu nói rằng việc Trump ủng hộ Youngkin không ảnh hưởng đến quyết định của họ so với 37% nói họ có thể không ủng hộ Youngkin. Chỉ có 7% nói rằng họ rất có thể bầu cho Youngkin. Trump không còn là một vấn đề nan giải nặng nề đối với Đảng Cộng Hòa mặc dù ông vẫn còn ảnh hưởng
Không biết ông có khả năng thực hiện được hay không, nhưng những gì Youngkin hứa hẹn xem ra hấp dẫn với cử tri dù là Cộng Hòa hay Dân Chủ. Để phát triển kinh tế, một đề tài quan trọng nhất đối với cử tri, ông hứa sẽ hủy bỏ thuế thực phẩm, ngưng tăng thuế xăng một năm, bồi hoàn thuế lợi tức $300 cho cá nhân khai thuế và $600 cho hai người khai thuế chung. Ngoài ra, Youngkin còn hứa hẹn giảm thuế lợi tức, tăng lương cho giáo chức và tăng ngân sách cho những cơ quan bảo vệ luật pháp.
Một người giầu kinh nghiệm như McAuliffe mà thua một tay mơ như Youngkin là một kinh nghiệm đau thương và một báo đông cho Đảng Dân Chủ đặc biệt về cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm 2022.
Kênh Hoàng Bách trên YouTube cống hiến một bài phỏng vấn giá trị về đề tài "Biden, Đảng Dân Chủ không Là Lý Do McAuliffe Thua" với GS Nguyễn Đình Minh Quốc.
https://www.youtube.com/watch?v=olxJqRuSLYU
THAM KHẢO:
1. Zack Beauchamp, “Did critical race theory rally swing the Virginia election?” Vox, November 4, 2021.
2. Dante Chinni, “Youngkin’s rural voter landslide sounds alarms for Democrats,” NBCNews, November 7, 2021.
3. Julia Manchester, “Youngkin proposes tax cuts, new spending in Virginia governor’s race,” The Hill, August 30, 2021.
4. Jonathan Martin, Alexander Burns, “Glenn Youngkin, a Republican financier, defeats Terry McAuliffe in the Virginia governor’s race,” The New York Times, November 3, 2021.
5. Maeve Reston, “Republican Youngkin wins Virginia governor’s race, CNN projects,” CNN, November 3, 2021.
6. Gregory S. Schneider, Laura Vozzella, “Republican Glenn Ypugkin became Virginia governor by wooing both moderates and Trump supporters. So how Trumpy is he?” The Washington Post, November 3, 2021.
7. Paul Steinhauser, “Trump parachutes into crucial Virginia governor’s race on election eve,” Fox News, November 1, 2021.
8. Anthony Zurcher, “Glenn Youngkin wins in Virginia: Key takeaways from bad night for Biden,” BBC, November 4, 2021.