Cuộc họp thượng đỉnh giữa hai tổng thống Biden và Putin được báo chí quốc tế quan tâm và tin tức về cuộc họp này được loan tải rộng rãi. Phần tóm lược sau dựa vào các bản tin và bình luận của các cơ quan truyên thông Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc về cuộc họp này.
* BBC News (Anh quốc)
"Tổng thống Mỹ Joe Biden nói rằng các bất đồng đã được nêu ra, nhưng không phải theo cách cường điệu và ông nói rằng Nga không muốn một cuộc Chiến tranh Lạnh mới. Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết ông Biden là một chính khách giàu kinh nghiệm và hai người "nói cùng một ngôn ngữ"- Mr Biden was an experienced statesman and the two "spoke the same language".. Cuộc đàm phán kéo dài bốn giờ, ngắn hơn thời gian dự kiến. Ông Biden cho hay không cần phải dành thêm thời gian để nói chuyện và hiện tại có triển vọng thực sự nhằm cải thiện mối quan hệ với Nga-there was now a genuine prospect to improve relations with Russia. Hai bên đồng ý bắt đầu đối thoại về vấn đề kiểm soát vũ khí hạt nhân. Họ cũng cho biết sẽ gửi các đại sứ trở lại thủ đô của nhau - vào tháng 3 các đại sứ cùng trở về nước để tham vấn, sau khi Mỹ cáo buộc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.
Tuy nhiên, các vấn đề khác có rất ít dấu hiệu về sự đồng thuận, bao gồm an ninh mạng, Ukraine và số phận của thủ lĩnh phe đối lập Nga Alexei Navalny, người hiện đang thụ án hai năm rưỡi can tội hình sự.
Các nhà lãnh đạo đã thảo luận những gì? Trước hội nghị thượng đỉnh, cả hai bên đều cho rằng quan hệ đang ở dưới đáy vực. Ông Putin gợi ý về một thỏa thuận nhằm trao đổi tù nhân, ông ta tin rằng vấn đề này có thể thỏa hiệp. Về các vụ tấn công mạng, ông Putin phủ nhận các cáo buộc phát xuất từ phía Nga, ông ta tuyên bố rằng hầu hết các vụ tấn công mạng ở Nga đều bắt nguồn từ Mỹ. Ông Biden cho biết ông đã nói với ông Putin rằng cơ sở hạ tầng quan trọng, chẳng hạn như nước hoặc năng lượng, các cuộc truy cập hay tấn công khác cần phải có "giới hạn". Hai bên có sự khác biệt rõ rệt về quyền con người, bao gồm cả quyền biểu tình. Ông Putin bác bỏ sự lo ngại của Mỹ về Alexei Navalny, người gần đây đã tuyệt thực 24 ngày. Ông ta nói Navalny coi thường luật pháp khi biết rằng anh ta sẽ phải đối mặt với án tù một khi trở về Nga sau thời gian điều trị tại Đức. Navalny nói rằng ông đã bị đầu độc bằng chất độc thần kinh theo lệnh của ông Putin - một cáo buộc mà ông Putin phủ nhận. Ông ta cho biết Nga không muốn có những xáo trộn trên lãnh thổ của mình cũng giống như cuộc bạo loạn ở Điện Capitol hay phong trào đòi quyền sống của người da đen. Ông Biden bác bỏ những bình luận của ông Putin về Black Lives Matter là "lố bịch", và nói rằng nhân quyền sẽ "luôn được quan tâm".
Khi được hỏi lý do tại sao Nga muốn hợp tác với Mỹ, ông Biden nói rằng họ đang ở "một tình thế rất, rất khó khăn ngay bây giờ- in a very, very difficult spot right now.". "Họ đang bị Trung Quốc chèn ép-They are being squeezed by China.. Họ muốn vẫn là một cường quốc", ông nói với các phóng viên, ngay trước khi rời Geneva. Phóng viên BBC Moscow, Sarah Rainsford, cho biết ông Putin đã nhiều lần muốn nhấn mạnh rằng Nga là một cường quốc hạt nhân - một quốc gia quan trọng, tuy nền kinh tế nhỏ hơn Mỹ, nhưng điều đó vẫn quan trọng và đó là lý do tại sao ông Biden đến nói chuyện với ông ta."[1]
* Rusia Today (nước Nga)
"Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tổ chức một cuộc họp báo cá nhân sau hội nghị thượng đỉnh với người đồng cấp Nga Vladimir Putin tại Geneva, hôm thứ Tư, ca ngợi giá trị của sự tương tác cá nhân nhưng đưa ra một số chi tiết về những gì đã đạt được. Như đã thành thông lệ, Biden nhận các câu hỏi từ một danh sách các phóng viên được sắp xếp trước, chỉ đưa ra kịch bản ở phần cuối. Ông mô tả cuộc gặp là "khá đơn giản" và nhiều lần đề cập đến giá trị của mối quan hệ cá nhân trực diện trong chính sách đối ngoại. "Tôi đã làm những gì tôi phải làm", Biden nói với các phóng viên, giải thích rằng ông đã xác định các lĩnh vực mà hai nước có thể cùng nhau làm "công việc thiết thực"- the two countries might do “practical work” together,nói với Putin rằng Mỹ sẽ "đáp trả" các hành động đe dọa đến lợi ích của mình hoặc của các đồng minh-US will “respond” to actions that threaten its interests or those of its allies, và đặt ra rõ ràng “các ưu tiên và giá trị của Hoa Kỳ-clearly laid out US “priorities and values.”.
Ban đầu, theo dự tính cuộc họp kéo dài bốn giờ, nhưng sau đó cho biết họ đã hết việc để thảo luận chỉ sau hai giờ, khiến báo chí hoang mang. Tóm lại hội nghị thượng đỉnh kết thúc trong chưa đầy ba giờ; sau cuộc họp đầu tiên kéo dài 90 phút chỉ có các nhà ngoại giao và phiên dịch hàng đầu tham dự.
Biden cho biết không có lời đe dọa hay tối hậu thư nào được đưa ra trong cuộc họp. Tổng thống Mỹ đã từ chối tham gia một cuộc họp báo chung với đồng nghiệp Nga, nhưng cho biết ông đã theo dõi Putin trả lời các câu hỏi của các phóng viên trước đó trong ngày".[2]
* Radio France International (Pháp quốc)
" Theo hãng tin AFP, khác với thái độ nhập nhằng của người tiền nhiệm Donald Trump, tổng thống Biden hôm qua đã đưa ra những lời cảnh cáo rõ ràng đối với tổng thống Putin, đặc biệt là về các vụ tấn công tin học. Ông Biden còn tuyên bố sẽ không dung thứ « những mưu toan gây mất ổn định các cuộc bầu cử dân chủ » ở Hoa Kỳ, ám chỉ đến sự can thiệp của Nga vào bầu cử tổng thống Mỹ 2016.
Về phần mình, tổng thống Putin bác bỏ các cáo buộc của Mỹ về các vụ tấn công tin học và về trường hợp của nhà đối lập Alexeï Navalny.
Từ Genève, thông tín viên RFI Vincent Souriau tường trình :
« Đây chỉ là cuôc gặp đầu tiên, để thăm dò nhau. Không ai chờ đợi là sẽ có những bước tiến ngoạn mục. Và đúng là đã không có bước tiến nào. Tổng thống Joe Biden nói tóm tắt : « Tôi đã làm những gì mà tôi đã đề ra khi đến đây. Tôi đã kêu gọi tôn trọng nhân quyền, ủng hộ việc đề ra những quy tắc căn bản mà chúng ta phải đồng ý với nhau ».
Nhà Trắng đã nêu lên hai vấn đề gây khó chịu cho Matxcơva : Trường hợp của nhà đối lập Alexeï Navalny có nguy cơ bị chết trong tù và các vụ tấn công tin học mà tình báo Mỹ nghi thủ phạm là các nhóm tin tặc tại Nga. Trong cả hai vấn đề, Vladimir Putin đều phản bác ông Biden. Tổng thống Nga khẳng định: Navalny và tổ chức của ông ta xúi giục nổi loạn và chúng tôi hành động trong khuôn khổ luật pháp. Còn về an ninh tin học, chính người Mỹ tiến hành nhiều vụ tấn công tin tặc nhất thế giới. Hãy ngưng ngay việc cáo buộc chúng tôi một cách vô căn cứ.
Tóm lại, sau cuộc gặp, không có kẻ thua lẫn người thắng. Chỉ có một tiến bộ cụ thể : từ 3 tháng nay, không còn đại sứ Mỹ ở Matxcơva cũng như không còn đại sứ Nga ở Washington. Các nhà ngoại giao sẽ trở lại nhiệm sở trong thời gian sớm nhất » [3]
Về phần mình, tổng thống Putin bác bỏ các cáo buộc của Mỹ về các vụ tấn công tin học và về trường hợp của nhà đối lập Alexeï Navalny.
Từ Genève, thông tín viên RFI Vincent Souriau tường trình :
« Đây chỉ là cuôc gặp đầu tiên, để thăm dò nhau. Không ai chờ đợi là sẽ có những bước tiến ngoạn mục. Và đúng là đã không có bước tiến nào. Tổng thống Joe Biden nói tóm tắt : « Tôi đã làm những gì mà tôi đã đề ra khi đến đây. Tôi đã kêu gọi tôn trọng nhân quyền, ủng hộ việc đề ra những quy tắc căn bản mà chúng ta phải đồng ý với nhau ».
Nhà Trắng đã nêu lên hai vấn đề gây khó chịu cho Matxcơva : Trường hợp của nhà đối lập Alexeï Navalny có nguy cơ bị chết trong tù và các vụ tấn công tin học mà tình báo Mỹ nghi thủ phạm là các nhóm tin tặc tại Nga. Trong cả hai vấn đề, Vladimir Putin đều phản bác ông Biden. Tổng thống Nga khẳng định: Navalny và tổ chức của ông ta xúi giục nổi loạn và chúng tôi hành động trong khuôn khổ luật pháp. Còn về an ninh tin học, chính người Mỹ tiến hành nhiều vụ tấn công tin tặc nhất thế giới. Hãy ngưng ngay việc cáo buộc chúng tôi một cách vô căn cứ.
Tóm lại, sau cuộc gặp, không có kẻ thua lẫn người thắng. Chỉ có một tiến bộ cụ thể : từ 3 tháng nay, không còn đại sứ Mỹ ở Matxcơva cũng như không còn đại sứ Nga ở Washington. Các nhà ngoại giao sẽ trở lại nhiệm sở trong thời gian sớm nhất » [3]
* Global Times (Trung Quốc)
"Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Mỹ Joe Biden đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh đầu tiên tại Geneva, Thụy Sĩ hôm thứ Tư. Sau cuộc gặp, Putin nói trong cuộc họp báo riêng rằng cuộc gặp gỡ giữa ông với Biden là "mang tính xây dựng"-his encounter with Biden was "constructive," và cả hai nước đã đồng ý việc đại sứ của họ sẽ quay trở lại nhiệm sở của họ ở Moscow và Washington. Cuộc gặp này cho thấy rõ ràng rằng cả hai bên đều có ý chí muốn ngăn chặn mối quan hệ Mỹ-Nga đang ngày càng xấu đi, vốn đang "ở mức thấp từ thời hậu Chiến tranh Lạnh". So với thái độ thù địch lẫn nhau của hai nước, đây đã là một sự điều chỉnh. Theo nghĩa này, bản thân cuộc họp được tổ chức suông sẻ có thể được coi là một thành tựu-the smooth holding of the meeting itself can be regarded as an achievement.
Ông Putin cũng cho biết, hai nước đã thảo luận về một số chủ đề bao gồm ổn định chiến lược, quan hệ thương mại, an ninh khu vực và an ninh mạng. Tuy nhiên, Mỹ và Nga có những khác biệt cơ bản về các vấn đề như Ukraine, Syria, Belarus và nhân quyền, khó có thể giải quyết chỉ trong một cuộc họp. Khi các cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump và Barack Obama bước vào Nhà Trắng, cả hai đều thể hiện sự sẵn sàng công khai để tái khởi động quan hệ Nga-Mỹ. Nhưng khi họ rời Phòng Bầu dục, quan hệ hai nước trở nên xấu đi. Khi Biden lên nắm quyền, ngôn ngữ mà ông sử dụng đối với Nga thậm chí còn khắc nghiệt hơn so với ngôn ngữ của hai người tiền nhiệm. Biden rõ ràng là tổng thống mới "chống Nga" hơn-Biden is obviously the new president who is more "anti-Russia." . Nhưng ông ta có thêm động lực để xoa dịu căng thẳng Nga-Mỹ - Trong hiện tại, ông ta muốn tập trung vào đối phó với Trung Quốc- he wants to concentrate on dealing with China now.
Nhưng vì Nga quá lớn và quá mạnh, mối quan hệ Mỹ-Nga không phải là một trò chơi đơn giản mà Washington có thể thực hiện bất kỳ sự điều chỉnh nào theo ý muốn. Về những khác biệt quan trọng giữa Nga và Mỹ, dù bên nào nhượng bộ thì cũng sẽ dẫn đến tác động lớn.
Quan trọng nhất, là thái độ của Mỹ đối với sự khác biệt của họ với Nga. Vốn thiếu sự tôn trọng cơ bản, Mỹ đã hình thành một thái độ áp bức đối với Nga, Sau khi Liên Xô tan rã, Mỹ đã thể hiện sự ngạo mạn và lập trường cứng rắn của mình như một quốc gia chiến thắng- the US has shown its arrogance and tough stance as a victorious nation.. Washington thực hiện việc mở rộng về phía đông của NATO đã bóp nghẹt không gian chiến lược của Moscow và thường xuyên lèo lái các đồng minh cùng áp đặt các biện pháp trừng phạt đã làm bẽ mặt Moscow. Hội nghị thượng đỉnh rõ ràng không phải là dấu chấm hết cho thái độ tồi tệ của Washington, như ông Putin đã nói, "Tôi không có bất kỳ ảo tưởng nào để bắt đầu. Chúng không và không thể tồn tại.- "I did not have any illusions to begin with. They do not and cannot exist."
Mỹ đã nói về sự “hiếu chiến” của Nga, nhưng phần lớn gặp phải sự phản kháng của Nga trong khi bị Mỹ và các nước phương Tây khác siết chặt. Trên thực tế, Nga không có nơi nào để rút lui- In fact, Russia has nowhere to retreat . Để xoa dịu quan hệ Nga-Mỹ, biện pháp duy nhất là Washington lùi một bước hoặc thậm chí vài bước. Trong khi đó, Mỹ cần cảnh báo các đồng minh của mình, đặc biệt là những người mới được tuyển dụng, hãy kiềm chế thái độ chống Nga và khắc phục môi trường quốc tế của Nga.
Tuy nhiên, rõ ràng là Washington không muốn thực hiện sự điều chỉnh chiến lược thực chất như vậy. Nó đang cố gắng đạt được hai điều cùng một lúc. Một là để duy trì tâm lý chống Nga của các nước châu Âu cũng như lòng trung thành của họ đối với Mỹ, và hai là để trấn an Nga chấp nhận hiện trạng và cấm vận Nga trong khi củng cố việc mở rộng về phía đông của NATO. Khoảng cách giữa kỳ vọng của Mỹ và Nga về trật tự ở Âu-Á là quá rộng để có thể dung hòa-The gap between the US and Russia's expectations of the order in Eurasia is too wide to be reconciled..
Việc Biden mời Putin tham dự hội nghị thượng đỉnh ngay sau khi ông ta mô tả Putin là "kẻ giết người" cho thấy rằng ông ta cảm thấy Mỹ không thể cùng lúc làm xấu đi mối quan hệ với cả Trung Quốc và Nga-US cannot afford to deteriorate relations with both China and Russia at the same time. . Mỹ muốn ổn định Nga ở một mức độ nhất định, nhưng chỉ bằng những lời nói suông và không có hành động gì. Đó là một nỗ lực để giải quyết một vấn đề lớn mà không tốn nhiều công sức. Việc Biden biến cuộc gặp của ông với Putin thành hiện thực đã là một thành tựu tự thân nhưng hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ có thể chỉ làm được đến thế mà thôi. Có thể sẽ có một khoảng thời gian ngắn ổn định, nhưng nếu Mỹ không điều chỉnh thái độ cơ bản đối với Nga và chỉ yêu cầu Nga tuân thủ các quy tắc thời hậu Chiến tranh Lạnh do Mỹ và phương Tây đặt ra, thì mối quan hệ chắc chắn sẽ gặp phản ứng
Là thành viên của "tam giác chiến lược", Trung Quốc, Mỹ và Nga đã thể hiện một số kiểu quan hệ kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc. Một là sự hợp tác toàn diện giữa Trung Quốc và Nga, thứ hai là sự hợp tác cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ trong một thời gian dài, và thứ ba là mối quan hệ đối kháng nghiêm trọng giữa một bên là Mỹ và một bên là Trung Quốc và Nga. Mối quan hệ giữa các cường quốc ít nhất nên đạt đến mức tương tự như mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ trước khi mối quan hệ của họ xấu đi trong những năm gần đây. Mối quan hệ tồi tệ hiện nay giữa Mỹ và Trung Quốc cộng với Nga hoàn toàn là kết quả của hành động bá quyền của Washington. Chừng nào Mỹ vẫn còn duy trì quyền bá chủ của mình, thì sẽ không có hòa bình và ổn định toàn cầu thực sự-As long as the US still upholds its hegemony, there will not be true global peace and stability."[4]
Ngoài ra, trong bài viết khác trên tờ Hoàn Cầu Thời Báo (Global Times) liên quan đến hội nghị 7 nước tiên tiến, cùng với sự quá khích cố hữu, đã bài xích...
" Kế hoạch đế quốc của G7 không thể đánh bại BRI - Hội nghị thượng đỉnh G7 thông báo sẽ bắt đầu kế hoạch cơ sở hạ tầng toàn cầu "Xây dựng lại thế giới tốt đẹp hơn", nhằm giúp các nước đang phát triển và chống lại Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) do Trung Quốc đề xuất."
"Sự cạnh tranh giữa các thành viên G7 và Trung Quốc sẽ tạo điều kiện cho một số nước đang phát triển có nhiều lựa chọn và hỗ trợ phát triển hơn. Nhưng nếu người Mỹ cố chấp mang động cơ chính trị của mình và buộc các nước này đứng về phía nào thì chắc chắn sẽ khiến họ rơi vào tình trạng xấu hổ.
Nếu Washington làm điều này không phải là thúc đẩy sự phát triển hòa bình của thế giới mà ngược lại đang tạo ra những trở ngại cho tiến trình này.
Rốt cuộc, các nước phương Tây không có đủ sức mạnh kinh tế để duy trì "hỗ trợ chính trị" của họ. Họ cũng không thể buộc các nước đang phát triển mua hàng hóa của họ và yêu cầu họ ngừng sử dụng công nghệ của Trung Quốc."[5]
"Sự cạnh tranh giữa các thành viên G7 và Trung Quốc sẽ tạo điều kiện cho một số nước đang phát triển có nhiều lựa chọn và hỗ trợ phát triển hơn. Nhưng nếu người Mỹ cố chấp mang động cơ chính trị của mình và buộc các nước này đứng về phía nào thì chắc chắn sẽ khiến họ rơi vào tình trạng xấu hổ.
Nếu Washington làm điều này không phải là thúc đẩy sự phát triển hòa bình của thế giới mà ngược lại đang tạo ra những trở ngại cho tiến trình này.
Rốt cuộc, các nước phương Tây không có đủ sức mạnh kinh tế để duy trì "hỗ trợ chính trị" của họ. Họ cũng không thể buộc các nước đang phát triển mua hàng hóa của họ và yêu cầu họ ngừng sử dụng công nghệ của Trung Quốc."[5]
Đào Văn
Nguồn:
[2]- Rusia Today: biden-presser-geneva-summit
[3]- Radio France Int.:Trao đổi « mang tính xây dựng » giữa Biden và Putinn
[4]- Global Times -TQ:Biden-Putin summit may be limited to a meeting
[5]- Global Times-TQ: G7’s imperialist plan can’t defeat BRI
Gửi ý kiến của bạn
