Nhà Báo Từ Hiếu Côn.
Tôi quen Từ Hiếu Côn khi đến nhờ anh đóng sách và cắt xén cho gọn gàng cuốn Mặt Trận Kiện Báo Chí của tôi viết và xuất bản cuối năm 1995. Anh có một cái máy làm công việc này- công đoạn cuối của việc in thành một cuốn sách phát hành trong cộng đồng Việt Nam thời thập niên 80, 90 ở San Jose.
Từ đó nhiều buổi sáng bạn và tôi thường ngồi uống cà phê ở Mc Donald tán gẫu mọi chuyện và hiểu biết thêm nhau về chuyện viết báo. Bạn kể rằng từng học môn báo chí ở Đại học Vạn Hạnh, từng là cộng tác viên của nhật báo Sóng Thần tại chi nhánh tỉnh Tây Ninh, từng viết những bài báo phơi bày chuyện ngưởi dân cần biết tại địa phương bạn cư ngụ thời Việt Nam Cộng Hòa.
Vượt biển năm 1981 và định cư tại San Jose, Từ Hiếu Côn vẫn lưu luyến với sở thích viết báo. Bạn cộng tác với vài người để làm tờ Báo Động, Rao Vặt rồi làm chủ bút nhật báo Đông Nam Á- một trong những nhật báo đầu tiên của cộng đồng Việt Nam tại Thung Lũng Hoa Vàng giữa thập niên 1980. Bạn viết xã luận với bút hiệu Vương Ngọc Yến.
Mấy năm cuối của thập niên 1990, Từ Hiếu Côn giữ chức chủ bút SaigonUSA, mỗi tuần phát hành 3 số, báo này tuổi thọ mười mấy năm.
Sau đó, Từ Hiếu Côn mua lại công ty lịch Hương Quê cuối thập niên 90 và tiếp tục điều hành cho đến ngày qua đời 15 tháng 12 năm 2020 hưởng thọ 70 tuổi.
Đây là công việc hợp với sở thích và khả năng của nhà báo Từ Hiếu Côn vì bên cạnh việc kinh doanh còn có góc cạnh văn hóa, tâm linh cho phần lớn đồng hương tại hải ngoại. Nên biết rằng còn có nhiều người vẫn dùng âm lịch bên cạnh dương lịch, cho nên những tờ lịch của Hương Quê luôn có hai thứ này. Theo phong tục cổ truyền, người Việt Nam vẫn tính ngày người chết theo âm lịch mà làm giỗ mỗi năm. Phật tử coi âm lịch để biết ngày rằm, ngày mùng một mà ăn chay, đi chùa lễ Phật.Và rõ ràng nhất là người Việt ở hải ngoại mỗi năm vẫn tưng bừng đón Tết Nguyên Đán.
Công ty lịch Hương Quê có nhiều loại lịch.Từ các loại lịch bìa giấy cứng treo tường cho khối lịch 365 tờ có nội dung xem ngày, giờ: tốt xấu, nên hay kiêng cử theo truyền thống dân gian ở Việt Nam cho đến các loại lịch tháng, lịch tuần đóng nẹp cho 12 tháng 12 tờ, 6 tờ, treo tường, để bàn vv…in trên giấy bóng thường, trên giấy lụa, hoặc trên giấy mành tre.
Các cơ sở thương mại ở các vùng có nhiều đồng hương trên đất Mỹ đặt in lịch Hương Quê, thường là loại lịch 6 tờ, để tặng cho khách hàng đồng thời quảng cáo thương hiệu của họ.
Các chùa khắp nơi đặt in lịch Hương Quê thường là loại bìa cứng và 365 tờ lịch nhỏ có ghi thêm các ngày vía Phật, đạo hữu mua lịch để ủng hộ chùa.
Quen biết với Từ Hiếu Côn, tôi biết thêm về các công việc của Lịch Hương Quê. Như mỗi năm phải tìm mua các hình chụp thắng cảnh quê hương Việt Nam từ các nhiếp ảnh gia ở trong nước. Cũng là cảnh Sài Gòn hay Huế nhưng với góc cạnh khác, cũng là hoa đào, hoa mai nhưng phải có nét mới để tránh khỏi sự lập lại nhàm chán. Rồi phải sưu tầm những câu ca dao, những câu danh ngôn để ghi vào các tờ lịch mỗi ngày.
Nhiều năm trước, mỗi mùa Tết đến, Lịch Hương Quê có phát hành cuốn Tử Vi trong năm dành cho Nam mạng, Nữ mạng bán được vài ngàn cuốn. Bạn tôi nói rằng phải đi tìm những nhà nghiên cứu tử vi giỏi trong nước hoặc hải ngoại để nhờ họ soạn. Có thêm Đặc San Xuân Hương Quê in giấy láng và màu, hình thức rất đẹp; tôi có viết bài về ca nhạc Xuân trong vài số.
Với máu báo chí sách vở dào dạt trong người, ông chủ Từ Hiếu Côn cộng tác với nhiếp ảnh gia Võ Văn Tường để xuất bản 2 cuốn sách giá trị là Chùa Việt Nam Hải Ngoại.
Bộ Phật Quang Đại Từ Điển mà Hòa Thượng Thích Quảng Độ dịch ra Việt ngữ từ bộ sách của Đài Loan, gồm 6 cuốn dày, tổng cộng 7374 trang, công ty Lịch Hương Quê tái bản lần đầu để phổ biến đến Phật tử hải ngoại. Bạn tôi kể rằng phải nhờ đến máy chụp hình ( Scan ) của Thư viện Quốc Hội Hoa Kỳ vì tờ sách quá mỏng. Không phải tốn tiền vì có thỏa thuận là Thư Viện giữ một bản phim. In một ngàn bộ, tốn khoảng mấy trăm ngàn đô la, nhưng tiêu thụ chưa hết. Bạn tặng cho tôi một bộ nhưng tôi không nhận vì không có chỗ để lưu trữ.
Vì có chỗ in rẻ và đẹp cho nên Lịch Hương Quê giúp in và phát hành một số cuốn đề tài lịch sử như Lược Sử Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, Lược Sử Hải Quân Việt Nam Cộng Hòa, 20 Năm Chiến Sử Binh Chủng Nhảy Dù. Sách dày khoảng 500 trang, giấy láng, trang trí đẹp.
Một kỷ niệm văn nghệ đặc biệt là Từ Hiếu Côn gợi ý rằng tôi gom lại mấy trăm bài báo đã viết trên các báo San Jose, Quận Cam để Lịch Hương Quê in thành sách. Kết quả là cuốn Một Thoáng 26 Năm ( 1985-2011 ) của Trần Củng Sơn ra đời với phần trang trí của Thanh Giao và in tại Đài Loan nên hình thức đẹp. Tôi chụp ảnh ông chủ kiêm nhà báo Từ Hiếu Côn đưa vào sách và bức ảnh dùng trong bài viết này trở thành đặc biệt- là hình ảnh duy nhất để nhớ về một người bạn vừa ra đi.
Từ Hiếu Côn- nhà báo- ông chủ Lịch Hương Quê- con trai một giáo hữu Cao Đài cao cấp nên bạn giao thiệp rộng rãi, được nhiều đồng hương ở San Jose biết tới. Tánh tình hòa nhã nên bạn được bằng hữu thương mến.
Mỗi mùa Tết đến, bạn tặng cho vài cuốn lịch Hương Quê để tôi tặng lại cho người quen của mình- nhất là các cụ già thích lịch 365 tờ để coi ngày giờ tốt xấu. Tới thăm bạn, nhìn những tấm lịch đóng thùng gởi đi các chùa, các tiệm ở các tiểu bang xa mà cảm nhận sự nối kết của các đồng hương Việt Nam tại hải ngoại. Không khí Tết rộn ràng mùi nhớ quê hương ở những tờ lịch gần tới ngày Mùng Một Năm Mới.
Có lần bạn hỏi rằng Hương Quê khác với Quê Hương chỗ nào, tôi nghĩ rằng Hương Quê là mùi hương của quê nhà còn Quê Hương là danh từ kép chỉ quê nhà. Cũng có thể Hương Quê hay Quê Hương là giống nhau như yêu thương hay thương yêu.
Từ Hiếu Côn có bệnh tim, đã từng giải phẫu và đặt máy trợ tim nhưng bạn không thể nghỉ ngơi mà làm việc nhiều vì điều hành công ty Lịch Hương Quê trong hoàn cảnh cạnh tranh của nhiều thứ và bạn ra đi cũng thật bất ngờ trong mùa đại dịch đang phủ bóng trên toàn thế giới và nước Mỹ, để lại thương tiếc cho ba cô con gái tuổi đôi mươi, từ nay vắng bóng người cha hàng ngày gắn bó.
Có câu thơ cổ người sống bảy mươi tuổi là hiếm và bạn đã đạt được con số đẹp này cho dù tại Mỹ nhiều đồng hương tuổi thọ tám mươi cũng không ít.
Giã biệt nhà báo Từ Hiếu Côn, bút hiệu Vương Ngọc Yến. Giã biệt ông chủ Lịch Hương Quê có máu sinh hoạt báo chí sách vở nồng nàn. Giã biệt người bạn dễ thương tâm đắc. Giới báo chí San Jose vắng một người quen.
Gửi ý kiến của bạn
