Hôm nay,  

Lòng nhớ thương Mẹ trong một đoạn văn Nôm xưa

17/09/201907:49:00(Xem: 2817)

Lòng nhớ thương Mẹ trong một đoạn văn Nôm xưa
 

Nguyễn Văn Sâm

 

Trên fb của nhóm Hán Nôm Kinh Kỳ có người đưa mấy trang sách xưa  thắc mắc không biết là tác phẩm gì, nói chuyện gì. Bèn đọc, thấy hay hay do nội dung liên quan đến tình cảm của một người con khi mẹ mất.  Thấy đáng phiên âm nên đưa lên cho người đọc biết thêm người xưa mô tả thế nào về trường hợp mẫu tử chia lìa.


blank

Vì chưa có toàn tác phẩm nên không chắc chắn lắm đây là những trang rút ra từ tác phẩm nào trong số những truyện Nôm vô danh của Việt Nam. Tuy nhiên  có nhân vật Đào Trinh trong truyện, tôi nghĩ đây là truyện thơ Đào Trinh-Xuân Hương, một truyện thơ  ở Miền Bắc, không được phổ biến nhiều trong học giới và cũng chẳng thấy bản quốc ngữ nào xuất phát từ đây. Bản Nôm viết tay bằng thứ chữ chân phương, đẹp, chính xác, dễ đọc, nghĩ là bản văn chép  được chép  vào thời Thành Thái, Bảo Đại từ  nguyên bản nào đó có trước. 
 

Bài văn tế không hay, văn chương và nội dung hàm chứa thua xa bài Văn tế của Tào Tháo tế các tướng của mình chết trận (trong tuồng hát bội Nôm Tam Quốc ra đời ở triều đình Huế cuối thế kỷ 19) và cũng kém bài văn tế Kim Trọng tế Thúy Kiều (đầu thế kỷ 20).
 

Xin  trích dịch:

Cả kêu ba tiếng vang rân,

Đất trời nỡ khiến mẫu thân xa lìa.

Dương gian âm phủ phân chia,

Con còn dương thế mẹ về âm cung.

Đôi hàng lệ nhỏ ròng ròng,

Đã không thấy dạng lại không thấy hình.

Sứ trời & tiếng thiên đình,

Tây Thiên cõi Phật Đào Trinh rước về.

Tay linh một ngón bỏ rơi,

Để cho con trẻ liệu đời hóa thân.

Tiên đồng giá vũ đằng vân,

Ngón tay cốt mẹ bỏ chưng trong màn.

Long Sanh xem thấy tỏ tường (tàng),

Chàng bèn nắm lấy khóc than một hồi.

Trời ơi, Trời hỡi là Trời,

Nỡ xui con trẻ chịu đời mồ côi,

Khôn cùng kể nỗi khúc nôi.

Sầu tuông lệ nhỏ thương ôi ròng ròng.

Nhìn xem vắng vẻ loan phòng,

Ngón tay cắt lấy cẩn phong phụng thờ.

Đặt bày dĩa muối mâm trà,

Đặt làm văn tế một tờ chịu tang.

 
blank

Văn tế rằng:

Hỡi ôi,

Trời một phương, đất một phương,

 Những ước bách niên tồn mẫu tử, thời tri nhất đán biệt Sâm Thương,

Nhũng ước tan rồi lại hợp, nào hay đâu mẫu tử phân ly,

Trời nỡ khiến mẹ con ly biệt, chưa chút đền ơn cúc dục.

Tưởng mẹ con trong nhà hội hiệp, mẹ sao đành tách biệt âm quang,

Nhớ thôi lệ ứa hai hàng, bởi số hệ về đâu đà không biết.

Lòng con cảm trách cao xanh, cảm nỗi u minh phân hai ngã, dạ con thơ sao dễ ngồi yên, phải tạm dụng  hiến ba tuần rượu

Hai hàng lệ chứa chan không ráo. Buồn phận con cô quả có một mình, đầu lạy mẹ có linh thời hưởng.

Ô hô! Ai tai!

Phục duy thượng hưởng.

Nay văn.

Tế rồi lệ nhỏ dòng châu,

Ngùi ngùi thảm thiết đoạn sầu nào yên.

Thuở xưa trước hỏi sau han,

Bây giờ quạnh quẻ màn loan vắng nằm,

Nào khi sớm viếng tối thăm,

Bây giờ trướng phụng biết tăm dạng nào.

Khôn cùng kể nỗi sự tình,

Ba năm ở chốn non xanh một mình.

Chế tang tuần tự đã đành.

Chàng bèn tính việc học hành dưỡng thân.

Trong nhà thốn thiếu khó khăn,

Cửa nhà rách nát ra thân cơ hàn…

 

Nguyễn Văn Sâm (Samnguyen20002002@yahoo.com)

Phiên âm từ  mấy trang của người trên facebooker Nguyễn Hưng, như một bài viết về con-mẹ nhân lễ Vu Lan Kỷ Hợi 2019.

 
blank

 

       

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Đến giữa tháng 3 năm nay, hầu hết chúng ta đều thấy rõ, Donald Trump sẽ là ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa và Joe Biden là ứng cử viên tổng thống của Democrat. Ngoại trừ vấn đề đột ngột về sức khỏe hoặc tử vong, có lẽ sẽ không có thay đổi ngôi vị của hai ứng cử viên này. Hai lão ông suýt soát tuổi đời, cả hai bộ não đang đà thối hóa, cả hai khả năng quyết định đều đáng nghi ngờ. Hoa Kỳ nổi tiếng là đất nước của những người trẻ, đang phải chọn lựa một trong hai lão ông làm người lãnh đạo, chẳng phải là điều thiếu phù hợp hay sao? Trong lẽ bình thường để bù đắp sức nặng của tuổi tác, con đường đua tranh vào Tòa Bạch Ốc, cần phải có hai vị ứng cử viên phó tổng thống trẻ tuổi, được đa số ủng hộ, vì cơ hội khá lớn phải thay thế tổng thống trong nhiệm kỳ có thể xảy ra. Hơn nữa, sẽ là ứng cử viên tổng thống sau khi lão ông hết thời hạn bốn năm. Vị trí và vai trò của nhân vật phó này sẽ vô cùng quan trọng trong lần tranh cử 2024.
Không phải “học” mà là bắt, là tóm đầu, là tống cổ vào nhà giam: khi cân bằng quyền lực ở Hà Nội xáo trộn với tiền chấn rung chuyển tận Amsterdam thì cái khẩu hiệu quen thuộc của Vladimir Lenin ngày nào cũng phải được cập nhật. Không còn “Học, học nữa, học mãi” mà, táo tợn hơn, hệ thống quyền lực đang giỡn mặt Lenin: “Bắt, bắt nữa, bắt mãi”.
Câu chuyện kể từ xa xưa, rất xa xưa, là từ thời đức Phật còn tại thế: Có một người Bà La Môn rất giầu có và rất quyền thế, ông thích đi săn bắn thú vật trong rừng hay chim muông trên trời. Một hôm đó, ông bắn được một con thiên nga to đẹp đang bay vi vút trong bầu trời cao xanh bát ngát thăm thẳm trên kia. Con thiên nga vô cùng đẹp bị trúng đạn, rơi xuống đất, đau đớn giẫy và chết. Ông liền chạy tới lượm thành quả của ông và xách xác con thiên nga lộng lẫy về cho gia nhân làm thịt, làm một bữa nhậu, có lẽ.
Dù đã từ trần từ lâu, Võ Văn Kiệt vẫn được người đời nhắc đến do một câu nói khá cận nhân tình: “Nhiều sự kiện khi nhắc lại, có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn”. Tôi vốn tính hiếu chiến (và hiếu thắng) nên lại tâm đắc với ông T.T này bởi một câu nói khác: “Chúng tôi tự hào đã đánh thắng ba đế quốc to”. Dù chỉ ngắn gọn thế thôi nhưng cũng đủ cho người nghe hiểu rằng Việt Nam là một cường quốc, chứ “không phải dạng vừa” đâu đấy!
Lý do ông Thưởng, ngôi sao sáng mới 54 tuổi bị thanh trừng không được công khai. Tuy nhiên, theo báo cáo của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương và các cơ quan chức năng, thì ông Võ Văn Thưởng “đã vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm...
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
Ít lâu nay, vấn đề “bảo vệ an ninh quốc gia” được nói nhiều ở Việt Nam, nhưng có phải vì tổ quốc lâm nguy, hay đảng muốn được bảo vệ để tồn tại?
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.