Hôm nay,  

Lòng nhớ thương Mẹ trong một đoạn văn Nôm xưa

17/09/201907:49:00(Xem: 2818)

Lòng nhớ thương Mẹ trong một đoạn văn Nôm xưa
 

Nguyễn Văn Sâm

 

Trên fb của nhóm Hán Nôm Kinh Kỳ có người đưa mấy trang sách xưa  thắc mắc không biết là tác phẩm gì, nói chuyện gì. Bèn đọc, thấy hay hay do nội dung liên quan đến tình cảm của một người con khi mẹ mất.  Thấy đáng phiên âm nên đưa lên cho người đọc biết thêm người xưa mô tả thế nào về trường hợp mẫu tử chia lìa.


blank

Vì chưa có toàn tác phẩm nên không chắc chắn lắm đây là những trang rút ra từ tác phẩm nào trong số những truyện Nôm vô danh của Việt Nam. Tuy nhiên  có nhân vật Đào Trinh trong truyện, tôi nghĩ đây là truyện thơ Đào Trinh-Xuân Hương, một truyện thơ  ở Miền Bắc, không được phổ biến nhiều trong học giới và cũng chẳng thấy bản quốc ngữ nào xuất phát từ đây. Bản Nôm viết tay bằng thứ chữ chân phương, đẹp, chính xác, dễ đọc, nghĩ là bản văn chép  được chép  vào thời Thành Thái, Bảo Đại từ  nguyên bản nào đó có trước. 
 

Bài văn tế không hay, văn chương và nội dung hàm chứa thua xa bài Văn tế của Tào Tháo tế các tướng của mình chết trận (trong tuồng hát bội Nôm Tam Quốc ra đời ở triều đình Huế cuối thế kỷ 19) và cũng kém bài văn tế Kim Trọng tế Thúy Kiều (đầu thế kỷ 20).
 

Xin  trích dịch:

Cả kêu ba tiếng vang rân,

Đất trời nỡ khiến mẫu thân xa lìa.

Dương gian âm phủ phân chia,

Con còn dương thế mẹ về âm cung.

Đôi hàng lệ nhỏ ròng ròng,

Đã không thấy dạng lại không thấy hình.

Sứ trời & tiếng thiên đình,

Tây Thiên cõi Phật Đào Trinh rước về.

Tay linh một ngón bỏ rơi,

Để cho con trẻ liệu đời hóa thân.

Tiên đồng giá vũ đằng vân,

Ngón tay cốt mẹ bỏ chưng trong màn.

Long Sanh xem thấy tỏ tường (tàng),

Chàng bèn nắm lấy khóc than một hồi.

Trời ơi, Trời hỡi là Trời,

Nỡ xui con trẻ chịu đời mồ côi,

Khôn cùng kể nỗi khúc nôi.

Sầu tuông lệ nhỏ thương ôi ròng ròng.

Nhìn xem vắng vẻ loan phòng,

Ngón tay cắt lấy cẩn phong phụng thờ.

Đặt bày dĩa muối mâm trà,

Đặt làm văn tế một tờ chịu tang.

 
blank

Văn tế rằng:

Hỡi ôi,

Trời một phương, đất một phương,

 Những ước bách niên tồn mẫu tử, thời tri nhất đán biệt Sâm Thương,

Nhũng ước tan rồi lại hợp, nào hay đâu mẫu tử phân ly,

Trời nỡ khiến mẹ con ly biệt, chưa chút đền ơn cúc dục.

Tưởng mẹ con trong nhà hội hiệp, mẹ sao đành tách biệt âm quang,

Nhớ thôi lệ ứa hai hàng, bởi số hệ về đâu đà không biết.

Lòng con cảm trách cao xanh, cảm nỗi u minh phân hai ngã, dạ con thơ sao dễ ngồi yên, phải tạm dụng  hiến ba tuần rượu

Hai hàng lệ chứa chan không ráo. Buồn phận con cô quả có một mình, đầu lạy mẹ có linh thời hưởng.

Ô hô! Ai tai!

Phục duy thượng hưởng.

Nay văn.

Tế rồi lệ nhỏ dòng châu,

Ngùi ngùi thảm thiết đoạn sầu nào yên.

Thuở xưa trước hỏi sau han,

Bây giờ quạnh quẻ màn loan vắng nằm,

Nào khi sớm viếng tối thăm,

Bây giờ trướng phụng biết tăm dạng nào.

Khôn cùng kể nỗi sự tình,

Ba năm ở chốn non xanh một mình.

Chế tang tuần tự đã đành.

Chàng bèn tính việc học hành dưỡng thân.

Trong nhà thốn thiếu khó khăn,

Cửa nhà rách nát ra thân cơ hàn…

 

Nguyễn Văn Sâm (Samnguyen20002002@yahoo.com)

Phiên âm từ  mấy trang của người trên facebooker Nguyễn Hưng, như một bài viết về con-mẹ nhân lễ Vu Lan Kỷ Hợi 2019.

 
blank

 

       

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
“Tham nhũng chính trị, lệch lạc tư tưởng, băng hoại đạo đức và hủ bại về lối sống. Đây là những kẻ thù rất nguy hiểm của Đảng, cần phải loại bỏ.” Tạp chí Xây Dựng Đảng (XDĐ) đã báo động như thế trong bài viết ngày 26/11/2023...
Đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) nhìn nhận tình trạng “trẻ hóa” trong suy thoái “tư tưởng chính trị ” và “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đang gây khó khăn cho công tác “xây dựng, chỉnh đốn đảng”...
Năm 2024 là năm bầu cử, một năm gay go thử thách, và đề tài yêu ghét dù muốn hay không muốn đã trở lại trên các trang báo, trong các buổi tranh luận trong gia đình, ngoài xã hội. Chúc bàn tiệc trong năm của quý vị rôm rả những câu chuyện, những cuộc đối thoại bổ ích hai chiều, những thay đổi tốt đẹp. Và xin cảm ơn quý thân hữu, thân chủ đã hỗ trợ, gắn bó cùng hành trình với Việt Báo trong hơn 31 năm qua. Sau cùng là lời tri ân đến các độc giả Việt Báo: chính quý vị, những người đọc khó tính là thành trì giúp Việt Báo trở thành một tờ báo uy tín, chuyên nghiệp.
Năm 2023 tiến vào những ngày cuối cùng, nó sẽ đi qua và không bao giờ trở lại. Lịch sử sẽ đi qua nhưng những việc làm của con người sẽ tồn tại với sự khôn ngoan và ngu ngốc của đa số. Cụm từ ‘con-người-đa-số’ chỉ định ý muốn chung của đa số người. Và ‘con-người-thiểu-số’ đành phải tuân theo. Trò sinh hoạt dân chủ luôn luôn là con dao hai lưỡi có hiệu quả tùy thuộc sở thích của con người đa số. Sở thích? Một thứ tạo ra tốt lành hoặc khổ nạn. Đúng ra là cả hai, nhưng có một trong hai sẽ lớn hơn, đôi khi, lớn gấp bội phần. Nếu khổ nạn quá lớn thì cuộc sống chung sẽ thay đổi, có khi lâm vào mức tồi tệ. Chẳng hạn như trường hợp nước Đức dưới thời Hitler. Ý muốn của con người đa số đam mê nồng nhiệt ý muốn của Hitler. Cho ông ta cơ hội dẫn đầu một quốc gia quyền lực, tạo ra hiệu quả cuộc chiến thế giới thứ hai. Hậu quả tàn khốc đó do ai? Hitler? Đúng một phần.
“Tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong Lực lượng vũ trang nhân dân là mối lo hàng đầu của đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay. Bằng chứng này đã được Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng đưa ra tại Hội nghị Đảng ủy Công an ngày 20/12/2023 tại Hà Nội, và trong nội dung các bài viết trên báo chí chính thống của nhà nước liên quan đến Quân đội...
Người ta nên áp dụng đạo đức vào tài chính trị của Henry Kissinger như thế nào? Làm thế nào để người ta quân bình những thành tựu với những hành vi sai trái của Kissinger? Tôi đã vật lộn với những vấn đề đó từ khi Kissinger là giáo sư của tôi, và sau này là đồng nghiệp tại Đại học Harvard. Vào tháng Tư năm 2012, tôi đã giúp phỏng vấn ông trước một số lượng lớn cử toạ tại Harvard và hỏi liệu ông có làm điều gì khác đi trong thời gian làm ngoại trưởng cho các Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon và Gerald Ford không. Lúc đầu, ông nói không. Suy nghĩ lại, ông nói rằng ước mình là đã hoạt động tích cực hơn ở Trung Đông. Nhưng ông không đề cập đến Campuchia, Chile, Pakistan hay Việt Nam. Một người phản đối ở phía sau hội trường hét lên: "Tội phạm chiến tranh!"
Việt Nam có còn “độc lập” với Trung Quốc hay không sau chuyến thăm Hà Nội của Tổng Bí thư, Chủ tịch nhà nước Tập Cận Bình là thắc mắc của người dân Việt Nam. Ông Tập có mặt ở Việt Nam từ 12 đến 13 tháng 12 năm 2023 và đạt được cam kết của Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng về “xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc”.
Ngày nay, Chiến lược Phòng thủ Quốc gia của Hoa Kỳ – giống như chiến lược Chiến tranh Lạnh tạo chuẩn mực cho tư duy chiến lược trong những năm từ thập kỷ ‘50 đến ’80 – bị chi phối bởi một tác nhân đe dọa chính, đó là Trung Quốc. Điều này vừa cung cấp thông tin vừa tạo điều kiện cho tất cả các mối đe dọa lớn khác có thể xảy ra: Nga, Iran và Bắc Triều Tiên. Giống như thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Hoa Kỳ hiện đang lâm vào một cuộc cạnh tranh với đối thủ duy nhất của mình, một cuộc cạnh tranh có khả năng bỏ rơi các thành tựu chính trị, kinh tế và công nghệ. Hoa Kỳ cũng đang ở trong một cuộc chạy đua vũ trang hiện đại, và trong một số trường hợp, chơi trò đuổi bắt và tranh đua để giành tình hữu nghị, gây ảnh hưởng lên các quốc gia khác trên thế giới.
Rồi vào ngày 12/12/2023, tức chỉ sau ba tháng, Việt Nam lại long trọng tiếp đón Chủ Tịch Tập Cận Bình và nói rằng hợp tác và hữu nghị với Trung Quốc là lựa chọn chiến lược của Việt Nam...
Chỉ ba tháng sau khi Việt Nam nâng cấp quan hệ với Mỹ lên cấp cao nhất trong hệ thống phân cấp ngoại giao trong chuyến thăm của Tổng thống Biden, người ta thấy Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc đã trở thành nhà lãnh đạo thế giới mới nhất tăng cường quan hệ với Việt Nam với chuyến thăm Hà Nội trong tuần này...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.