Bước qua đầu năm 2019, hai biến cố quan trọng có thể tác động đến nền hòa bình an ninh trên thế giới là cuộc họp thượng đỉnh Hoa Kỳ - Bắc Hàn tại Hà Nội vào hai ngày 27 và 28 tháng 2, và cuộc đàm phán dai dẳng giữa Mỹ và Trung Cộng. Cuộc họp thượng đỉnh Mỹ-Hàn đã không đưa đến một kết quả cụ thể nào, và không có một hiệp ước nào được ký kết.
Về tiến trình đàm phán mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng, hay sự đấu trí giữa Tổng Thống Donald Trump và Chủ Tịch cộng sản Tập Cận Bình cũng không đưa đến một kết quả nào cho đến trung tuần tháng 5. Hai đại diện của Mỹ là Bộ Trưởng Tài Chính Steven Mnuchin và cố vấn Robert Lighthizer và Phó Thủ Tướng cộng sản Tầu Lưu Hạc cứ như con thoi đi lại giữa Bắc Kinh và Hoa Thịnh Đốn trong những tháng qua, có lúc tưởng như đã thành tựu, nhưng vẫn là con số không to tướng. Lý do đơn giản là phút cuối bên phía cộng sản đã lật lọng. Kim Jong-un đã đưa ra những yêu sách mới mà TT Trump không thể chấp nhận được và phải bỏ về nửa chừng trong ngày 28 tháng 2. Ngay sau đó cùng trong ngày, phía Bắc Hàn đã vội vã họp báo để chạy tội và đổ lỗi qua cho phía Hoa Kỳ.
Cũng tương tự, trong đàm phán về mậu dịch giữa Mỹ và Trung Cộng, phút cuối phía Tập Cận Bình đã đưa ra những yêu sách đòi thay đổi những nội dung đã đạt được. Còn một chút hy vọng trong viễn ảnh tương lai về cuộc họp thượng đỉnh Mỹ-Trung sắp tới trong hội nghị G20 tại Nhật Bản vào cuối tháng 6. Tuy nhiên như TT Trump đã tuyên bố trước cả hai cuộc họp thượng đỉnh Mỹ-Hàn và đàm phán Mỹ-Trung là “No Rush” – có thể TT Trump đã nhìn thấy không dễ gì mà hai đối thủ Kim Jong-un và Tập Cận Bình của ông chịu nhượng bộ. Điều này cũng dễ hiểu vì Bắc Hàn hiện nay chỉ có một con chủ bài để thương thuyết với Mỹ là vũ khí hạt nhân. Tương tự, nếu Bắc Kinh chấp nhận các điều kiện của Mỹ để làm ăn minh bạch, không ăn cắp chất xám của tây phương, không cài các con chip gián điệp, qua các công ty được nhà nước tài trợ, để ăn trộm các phát minh và phương pháp chế tạo về kỹ nghệ của thế giới, không khống chế các công ty tây phương phải chuyển giao công nghệ chế tạo lại cho nhà nước Trung Cộng, thì nền kinh tế của Trung Cộng sẽ như toa tầu tuột dốc. Thêm vào đó, chiến lược “Một Vành Đai, Một Con Đường” mà Tập Cận Bình đã dốc sức vào đầu tư, trong tham vọng bá chủ thế giới vào năm 2049, sẽ phá sản. Chính vì thế mà Trung Cộng đã không thể ký kết với Mỹ, hay thỏa hiệp được. TT Trump đã nhìn thấy nhược điểm đó của Bắc Kinh, sự bất khả kháng của Bắc Kinh không thể chấp nhận dễ dàng, nên ông đã nói “No Rush”, cứ thong thả việc đâu còn đó.
Thứ Sáu tuần qua ngày 10 tháng 5, tình hình đàm phán đã căng thẳng cao độ vì bất ngờ phía Trung Cộng đưa ra yêu cầu thay đổi những khoản đã thỏa thuận, không chịu làm thành luật để bảo vệ về sở hữu trí tuệ và về việc từ bỏ làm áp lực các công ty ngoại quốc phải chuyển giao công nghệ cho Bắc Kinh. TT Trump cho biết Bắc Kinh đã phá vỡ thỏa thuận (broke the deal), không giữ các lời cam kết đã đạt được trong những tháng trước, và Hoa Thịnh Đốn đã đánh ngay mức thuế mới 25% lên 200 tỷ hàng hóa từ Hoa Lục nhập vào Mỹ. Bắc Kinh lên tiếng ngay là sẽ trả đũa kể từ ngày 1 tháng 6, đánh thuế từ 5% đến 25% vào tổng số 5,140 mặt hàng của Mỹ nhập vào China, dựa trên danh sách những mục tiêu cần đánh thuế điều chỉnh lên đến $60 tỷ. TT Trump sau đó đã lên tiếng khuyến cáo Bắc Kinh chớ nên có hành động trả đũa nào, vì đó là một sự dại dột khi đương đầu với Hoa Kỳ, vì lẽ TT Trump đang cân nhắc có thể sẽ đánh thuế 25% trên tổng số $325 tỷ hàng hóa của China nữa nhập vào Hoa Kỳ. Đó là chính sách bảo vệ Hoa Kỳ của TT Trump trong chiến dịch “American First” của ông.
Cố vấn kinh tế Tòa Bạch ốc Larry Kudlow cho biết China cần phải thực thi các điều khoản rất mạnh mẽ đã đồng ý, và điều gai góc là China không chịu làm thành luật các thay đổi mậu dịch đã được thỏa thuận. Và điểm nữa là Bắc Kinh luôn sẵn sàng cởi mở để đến đàm phán nhưng không bao giờ muốn nhượng bộ trong các điều khoản quan trọng. Cố vấn Kudlow nói tiếp việc buôn bán bất công này với Hoa Kỳ đã xẩy ra trên hai thập niên rồi. Bế tắc về đàm phán đưa đến tăng thuế trên hàng hóa nhập cảng sẽ làm cho cả Mỹ và Trung Cộng bị thiệt hại. Phía những nông gia của Mỹ, đặc biệt là ngành đậu nành xuất cảng qua Hoa Lục bị xuống thấp nhất trong 16 năm qua, sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, nhưng phía Mỹ sẽ đương đầu được và không hề hấn gì. Ngược lại, theo các dữ liệu thu thập được từ bốn tháng nay của Bloomberg, Trung Cộng có nguy cơ bị vỡ nợ lớn nhất về trái phiếu trong năm 2019, có thể lên đến 13 nghìn tỷ.
Thị trường chứng khoán trên thế giới bị chao đảo vào ngày Thứ Hai ngay đầu tuần, với những chỉ số của Wall Streets rơi xuống 2%. Đồng nhân dân tệ của China rơi xuống thấp nhất kể từ tháng chạp vừa qua, và tương lai khai thác dầu đen tối.
Một tia hy vọng lóe lên cho phía Trung Cộng là ông Joe Biden tuyên bố sẽ ra tranh cử tổng thống Hoa Kỳ vào năm 2020. Bởi thế, chính sách hay nhất mà Bắc Kinh hiện nay nhắm đến là tìm mọi cách trì hoãn ký kết về mậu dịch với Mỹ thời TT Trump- cứ tiếp tục đàm phán để câu giờ. Nếu Joe Biden vì gặp may mắn nào đó lên làm vị tổng thống thứ 46 của Hoa Kỳ, thì việc đàm phán mậu dịch này sẽ vô cùng thuận lợi cho Bắc Kinh. Bởi trước kia, một trong các đảng viên Dân Chủ thiên tả là ông Joe Biden đã chủ trương cắt viện trợ cho chính phủ VNCH khi cuộc chiến đang diễn ra khốc liệt tại miền Nam VN trong năm 1974 và đầu năm 1975. Ông cũng chính là một trong những người đã cản trở việc nhận người tỵ nan VN vào Hoa Kỳ khi miền Nam bị sụp đổ vì Hoa Kỳ đã cam tâm bỏ rơi đồng minh. Và điều mà Bắc Kinh an tâm nhất là ông Joe Biden không xem China như kẻ thù cần phải cảnh giác./. (Tin Tổng Hợp)
Phạm Gia Đại
Gửi ý kiến của bạn
