Viếng tang mà nói chuyện vui xem ra không đúng, nhưng với anh em chúng tôi thì nói đến bạn Nguyễn Hữu Thống chỉ còn toàn kỷ niệm vui đùa trong cái Hội quán Việt Nam đầu tiên thời kỳ cuối thập niên 70 ở San Jose.
Khi cơ quan IRCC do Santa Clara County khích lệ thành lập dưới danh hiệu Social Planning Cousil anh em chúng tôi tình cờ gặp nhau trong công tác định cư người tỵ nạn Đông Dương. Trước khi vào làm công chức xã hội, tôi gặp anh Thống khi cùng đi khai Oen Phe. Bạn chơi đồ lớn, thắt cà vạt, tay cắp cặp. Chẳng biết ngài là ai, tôi nói đi xin trợ cấp cần gì phải đóng bộ. Thống nói, "moi" mặc đồ thường không quen. Anh giơ tay bắt và tự giới thiệu. "Moi" là luật sư dân biểu. "Toi" làm gì ở Việt Nam. Tôi đùa ngay. Tôi là Tạ Đái. Thống hỏi lại. Người Việt gốc Hoa sao? Tôi ậm ừ gật đầu. Sau này cùng vào làm cho IRCC mới biết rõ lý lịch của nhau. Thời kỳ đó cán sự xã hội của tổ chức mạng danh Hội Quán Việt Nam có toàn các tên tuổi một thời. Hai luật sư dân biểu quan trọng là Nguyễn Hữu Thống và Đinh thành Châu. Ngoài ra còn có luật sư Phan thế Ngọc và luật sư Thi. Nhà văn Phan Tùng Mai nghe nói đã từng làm lớn ở bộ thông tin. Ông Yklong Adrong là người của bộ sắc tộc được cử làm phó giám đốc IRCC. Đốc sự Vũ Khiêm của phủ tổng thống. Giám sát quốc hội là Lê đình Lãm. Chuyên viên cao cấp của DAO Trần Văn Nhơn. Cũng không quên giáo sư Nguyễn Xuân Kỳ. Giáo sư Tạ văn Hào và nhiều vị khác cùng các nữ nhân viên xuất sắc ồn ào của một thời dâu bể. Trong số các vị khoa bảng một thời chúng tôi có 2 luật gia Đinh Thành Châu và Nguyễn Hữu Thống là mặt trăng và mặt trời. Anh Thống nghiêm trang, mực thước bao nhiêu thì anh Châu hoang tàng ồn ào bấy nhiêu. Cả hai cùng cố gắng học ngày đêm để lấy lại bằng luật sư Hoa Kỳ. Nguyễn Hữu Thống xuất sắc và chăm chỉ nên thành đạt đầu tiên. Anh có bằng luật sư Pháp và Việt. Nay thêm bằng Mỹ, nên anh em phong tước Tam quốc trạng sư. Dù có bằng Mỹ , như Nguyễn Hữu Thống tiếp tục làm cho IRCC thêm một thời gian rồi mới mở văn phòng riêng. Đinh Thành Châu nỗ lực thi mấy kỳ không đậu nên quay ra làm thương mại. Thế sự xoay vần, nhưng anh em cứ lần lượt ra di. Người đi khỏi cơ quan, người đi khỏi trần thế. Lần lượt các bạn Vũ Khiêm, ông Nguyễn Xuân Kỳ, luật sư Phan Thế Ngọc, Phan Tùng Mai, Tạ văn Hào, Trần văn Nhơn, Đinh thành Châu và nhiều bằng hữu chẳng còn nhớ hết. Chủ nhật vừa qua đưa đám bạn Nguyễn Hữu thống buổi trưa. Buổi chiều gặp bà Trần Công Thiện nói nhỏ bên tai. Nhà tôi mất đã 12 năm rồi. Anh Thiện cũng một thời sinh hoạt với chúng tôi. Số còn lại những người muôn năm cũ của IRCC xem ra chẳng còn bao nhiêu. Yklong và Lôi Tam lâu nay không gặp. Ngó đi xem lại chỉ còn thấy một mình. Không còn những buổi trưa anh em rủ nhau đi ăn phở do các tay đầu bếp gia đình mở tiệm trong nhà. Những năm về sau lâu lâu gặp thầy Thống ra ở riêng dẫn thư ký riêng Hồng Vân cùng đi ăn trưa. Anh em đùa rằng thật nhất ông, trưa nào cũng rủ thư ký đi chơi. Gặp lúc vui chuyện Thống nói rằng "moi" rất thích thuyết về nàng Kiều. Nếu "Toi"tổ chức để "moi" giảng Kiều thì sẽ tuyệt vời. Sau này gặp lại anh Thống, trước sau vẫn vậy. Luôn luôn mặc bộ đồ lớn, thắt cà vạt, tay cầm cặp. Di dân ty nạn đi khai lãnh trợ cấp thủa ban đầu hay làm quan trạng hầu tòa cũng vẫn cùng một tác phong. Nghiêm trang mực thước và đôi khi hơi xa cách. Nhưng dù xa hay gần, Nguyễn Hữu Thống đối với anh em IRCC chúng tôi ngày xưa, cũng vẫn là những bạn đầu đời trên đất khách quê người. Lúc mới đến San Jose, bỏ lại sau lưng cả quê hương của một thời xa vắng, tình bạn dường như khác biệt với ngày nay. Chúng tôi đi khai oen phe rồi cũng dẫn khách cũng đi thăm sở xã hội. Chẳng công hầu khanh tướng gì đâu. Đưa người ta đi khai oen phe, sao nghe tiếng sóng ở trong lòng. Bình minh sao đổi tên thành họ, chờ đến hoàng hôn lãnh phút tem.
Trong thế giới của cộng đồng Việt từ thủa ban đầu xa xôi ấy, gia đình chúng tôi đã có lúc tưởng làm sui gia với anh chị Anh Việt Trần Văn Trọng hay anh chị Nhuệ Hồng Nguyễn Hữu Thống. Nhưng rồi duyên phận của trẻ con không theo tình người lớn nên chuyện trăm năm không thành. Cả hai anh chị sui bất thành Trần Văn Trọng nay đã ra người thiên cổ. Anh Nguyễn Hữu Thống cũng lại ra đi. Trong tang lễ, khi các đoàn thể đọc lời vinh danh và trao những tấm bảng tưởng lệ, nhà tôi ôm chị Hồng Vân nói lời phân ưu sao thấy bà luật sư thương cảm khóc chồng chợt bé nhỏ lạ thường. Ngàn thu vĩnh biệt Nhuệ Hồng, xin chia buồn cùng Hồng Vân và các cháu. Gia đình Giao Chỉ, San Jose.
Gửi ý kiến của bạn
