Thành Lacey
(lược dịch theo Gary Sands- THE DIPLOMAT, Nov. 16, 2017)
Tuần rồi, các nhà lảnh đạo kinh tế trong vùng Á Châu- Thá Bình Dương, lãnh đạo kinh tế tụ họp trong cuộc gặp nhau của Khối Hợp tác Á châu Thái Bình dương (APEC) lần thứ 25 ở Đànẳng , VN. Tổ chức này được thành lập năm 1989, đây là một hội thảo kinh tế vùng gồm 21 quốc gia hôi viên, kể cả Úc, China, Nhật, Nam Hàn, Thái, Hoa kỳ, và VN. Cuộc họp năm nay qui tụ hơn 10 ngàn đại biểu.
Báo chí, truyền thông chú trọng vào bài diễn văn của TT Hoa kỳ Donald Trump và quan điểm của ông ta về một “vùng Thái Bình Dương tự do và mở rộng” nhưng chánh sách “Ưu tiên cho Hoa Kỳ” làm cho nhiều quốc gia trong tổ chức lo ngại họ sẽ không có được một cam kết làm ăn nào.
Ngoài việc thương mại, lảnh đạo VN cũng tìm kiếm sự hổ trợ của HK tại Biển Nam Hoa (hay còn gọi là Biển Đông). Nhiều tháng trưức khi dẫn đến hôị nghị thượng đỉnh này, Hànội khuyếnh khích và mong đợi hảng dầu khổng lổ Exxon Mobil của Mỹ sẽ tuyên bố chính thức thực hiện dự án 10 tỷ US $ có tên là Cá Voi Xanh trong thời gian cuộc họp này.
Khu vực biển Cá Voi Xanh uớc tính có trử lượng ga khí đốt là 150 tỹ mét khối và ước tính có thêm gần 20 tỷ USD cho ngân sách VN. Như là một phần trong dự án, hệ thống ống dẫn dầu từ ngoài khơi sẽ cung cấp cho bốn nhà máy khí ga xây tại Quảng Nam và dự tính là sẽ sản xuất lần đầu vào năm 2020.
Vùng của dự án Cá Voi Xanh này nằm trong lô số 118 nới rộng từ bờ biển VN và rơi vào phạm vi 200 hải lý của vùng độc quyền kinh tế (NEZ). TC căn cứ vào vùng nằm trong đừơng chín đoạn, cũng cho là mình có quyền khai thác một phần ba phía đông của Lô 118, 50 hải lý ( 92.6kílômét) ngoài khơi bờ biển VN.
Công ty Exxon dự định khoan it nhất là 10 hải lý nằm ngoài đường chín đoạn , chừng 88 kilômét tính từ bờ biển của VN trở ra . Nếu như vậy thì chỗ khoan của Exxon coi như không nằm trong khu đường chín đoạn của TC vẽ ra nhưng lại hút ga của túi ga mà TC đã thăm dò hồi năm 2014 với dàn khoan Haiyang Shiyou 981 ( HY981) đã đặt ở đó. Ở thời điểm đó, việc đặt dàn khoan HY981 này của TC bị biểu tình chống đối ở VN.
Tuần rồi, dự án này bị Exxon đình lại cho đến năm 2019. Về phía Hànội thì muốn có một hội nghi thượng đỉnh APEC vào cuối năm thay vì gây hiềm khích với Bắc kinh. Hồi tháng Bảy rồi, TC đe doạ tấn công căn cứ quân sự của VN ở đảo Trường Sa nếu việc khoan khí đốt tại vùng này không ngừng lại. Cùng thời điểm này, sự hùng hổ của TC còn nhắm nào việc liên kết khai thác khí đốt giữa công ty VN và công ty của Tây ban Nha là Repsol và công ty của Vưng quốc Ả Rập là Mubada la Development Co. Công trình liên hợp nà được thực hiện ở Lô 136-03 , khỏan 250 dặm ngoài khơi bờ biển VN mà TC cũng cho là năm trong khu đừng chín đoạn của chúng. Cuối cùng Hànội đồng ý ngưng việc thực hiện dự án sau khi công ty Repsol đã bỏ ra ít nhất là 27 triệu USD hay trên thực tế còn nhiều hơn nữa. Phó Chủ tịch Quân Uỷ Trung Ương của TC là Tướng Fan Changdon bỏ ngang buổi họp tại Hànội vài ngày trước khi dự định hạ mũi khoan vào 21 tháng Sáu. Tứơng Fan cũng được biết là cũng đã hủy bỏ dự tính dự “Cuộc Họp Hữu nghị” Trung-Việt lấy lý do là không hợp nghi thức (!).
Năm 2007, TC cũng đe doạ như vật với hảng dầu Anh BP và đe doạ về sự an toàn của khối đầu tư 4 tỷ 2 của hảng này đang nằm ở China cũng như sẽ không bảo đảm cho sự an toàn của nhân công là việc tại vùng khai thác.
Biến cố mà hãng khai thác Repsol phải chịu khi VN bị áp lực của China là “một dấu hiệu đáng để ý và có mức báo động về mức gia tăng sự hung hãn và là động thái leo thang của China” theo lời của Carl Thayer, giáo sư thỉnh giảng của ĐH New South Wales. Ông nói tiếp là nếu VN cứ phải ngưng việc thăm dò thường xuyên như vật thì sẽ co ảnh hưởng xấu lâu dài đối với những hợp đầng dầu khí với các côny ty ngoại quốc và nhất là đối với sự an toàn về năng lượng của VN trong tương lại.
Theo A.L. Vuving, Trung tâm Nghiên cứu về An Ninh tại Hawaii, là Hànội chọn cách “ thụt lùi chiến lược” trước sự đe doạ của TC đối với trường hợp dàn khoan Repsol vì đang lo sợ sự chống đối của dân trong nước và biểu tình như khi TC đặt dàn khoan HY 981 năm 2014 và hiện nay, sự kiện dân địa phương và dân cả nước rầm rộ phản đối khi nước biển bị ô nhiễm gần đây, hồi tháng Tư năm 2016, do hảng thép Formosa do TC sở hữu gây ra .
Thất bại tuần rồi trong việc tuyên bố đặt giàn khoan Cá Voi Xanh, Ô.Vuving cho đó là một chiến thuật điều đình của hảnh Exxon Mobil, có lẽ phải để đến năm 2019, để nhằm tìm những điều khoản đầu tư tốt hơn thay vì chịu thua TC. Trong tương lai gần, Vuving tin rằng chánh sách ngoại giao đối với Á châu của HK sẽ “ quá yếu để đương đầu với China.” Hậu quả là sự đình trệ kế họach Cá Voi Xanh của VN. Trước sự không tin tưởng nhau của Ô. Trump, Ô. Tập và của lảnh đạo VN, Hànội sẽ phải quay về để tạo sự hữu nghị với các quốc gia trong khu vực vùng.
(lược dịch theo Gary Sands- THE DIPLOMAT, Nov. 16, 2017)
Tuần rồi, các nhà lảnh đạo kinh tế trong vùng Á Châu- Thá Bình Dương, lãnh đạo kinh tế tụ họp trong cuộc gặp nhau của Khối Hợp tác Á châu Thái Bình dương (APEC) lần thứ 25 ở Đànẳng , VN. Tổ chức này được thành lập năm 1989, đây là một hội thảo kinh tế vùng gồm 21 quốc gia hôi viên, kể cả Úc, China, Nhật, Nam Hàn, Thái, Hoa kỳ, và VN. Cuộc họp năm nay qui tụ hơn 10 ngàn đại biểu.
Báo chí, truyền thông chú trọng vào bài diễn văn của TT Hoa kỳ Donald Trump và quan điểm của ông ta về một “vùng Thái Bình Dương tự do và mở rộng” nhưng chánh sách “Ưu tiên cho Hoa Kỳ” làm cho nhiều quốc gia trong tổ chức lo ngại họ sẽ không có được một cam kết làm ăn nào.
Ngoài việc thương mại, lảnh đạo VN cũng tìm kiếm sự hổ trợ của HK tại Biển Nam Hoa (hay còn gọi là Biển Đông). Nhiều tháng trưức khi dẫn đến hôị nghị thượng đỉnh này, Hànội khuyếnh khích và mong đợi hảng dầu khổng lổ Exxon Mobil của Mỹ sẽ tuyên bố chính thức thực hiện dự án 10 tỷ US $ có tên là Cá Voi Xanh trong thời gian cuộc họp này.
Khu vực biển Cá Voi Xanh uớc tính có trử lượng ga khí đốt là 150 tỹ mét khối và ước tính có thêm gần 20 tỷ USD cho ngân sách VN. Như là một phần trong dự án, hệ thống ống dẫn dầu từ ngoài khơi sẽ cung cấp cho bốn nhà máy khí ga xây tại Quảng Nam và dự tính là sẽ sản xuất lần đầu vào năm 2020.
Vùng của dự án Cá Voi Xanh này nằm trong lô số 118 nới rộng từ bờ biển VN và rơi vào phạm vi 200 hải lý của vùng độc quyền kinh tế (NEZ). TC căn cứ vào vùng nằm trong đừơng chín đoạn, cũng cho là mình có quyền khai thác một phần ba phía đông của Lô 118, 50 hải lý ( 92.6kílômét) ngoài khơi bờ biển VN.
Công ty Exxon dự định khoan it nhất là 10 hải lý nằm ngoài đường chín đoạn , chừng 88 kilômét tính từ bờ biển của VN trở ra . Nếu như vậy thì chỗ khoan của Exxon coi như không nằm trong khu đường chín đoạn của TC vẽ ra nhưng lại hút ga của túi ga mà TC đã thăm dò hồi năm 2014 với dàn khoan Haiyang Shiyou 981 ( HY981) đã đặt ở đó. Ở thời điểm đó, việc đặt dàn khoan HY981 này của TC bị biểu tình chống đối ở VN.
Tuần rồi, dự án này bị Exxon đình lại cho đến năm 2019. Về phía Hànội thì muốn có một hội nghi thượng đỉnh APEC vào cuối năm thay vì gây hiềm khích với Bắc kinh. Hồi tháng Bảy rồi, TC đe doạ tấn công căn cứ quân sự của VN ở đảo Trường Sa nếu việc khoan khí đốt tại vùng này không ngừng lại. Cùng thời điểm này, sự hùng hổ của TC còn nhắm nào việc liên kết khai thác khí đốt giữa công ty VN và công ty của Tây ban Nha là Repsol và công ty của Vưng quốc Ả Rập là Mubada la Development Co. Công trình liên hợp nà được thực hiện ở Lô 136-03 , khỏan 250 dặm ngoài khơi bờ biển VN mà TC cũng cho là năm trong khu đừng chín đoạn của chúng. Cuối cùng Hànội đồng ý ngưng việc thực hiện dự án sau khi công ty Repsol đã bỏ ra ít nhất là 27 triệu USD hay trên thực tế còn nhiều hơn nữa. Phó Chủ tịch Quân Uỷ Trung Ương của TC là Tướng Fan Changdon bỏ ngang buổi họp tại Hànội vài ngày trước khi dự định hạ mũi khoan vào 21 tháng Sáu. Tứơng Fan cũng được biết là cũng đã hủy bỏ dự tính dự “Cuộc Họp Hữu nghị” Trung-Việt lấy lý do là không hợp nghi thức (!).
Năm 2007, TC cũng đe doạ như vật với hảng dầu Anh BP và đe doạ về sự an toàn của khối đầu tư 4 tỷ 2 của hảng này đang nằm ở China cũng như sẽ không bảo đảm cho sự an toàn của nhân công là việc tại vùng khai thác.
Biến cố mà hãng khai thác Repsol phải chịu khi VN bị áp lực của China là “một dấu hiệu đáng để ý và có mức báo động về mức gia tăng sự hung hãn và là động thái leo thang của China” theo lời của Carl Thayer, giáo sư thỉnh giảng của ĐH New South Wales. Ông nói tiếp là nếu VN cứ phải ngưng việc thăm dò thường xuyên như vật thì sẽ co ảnh hưởng xấu lâu dài đối với những hợp đầng dầu khí với các côny ty ngoại quốc và nhất là đối với sự an toàn về năng lượng của VN trong tương lại.
Theo A.L. Vuving, Trung tâm Nghiên cứu về An Ninh tại Hawaii, là Hànội chọn cách “ thụt lùi chiến lược” trước sự đe doạ của TC đối với trường hợp dàn khoan Repsol vì đang lo sợ sự chống đối của dân trong nước và biểu tình như khi TC đặt dàn khoan HY 981 năm 2014 và hiện nay, sự kiện dân địa phương và dân cả nước rầm rộ phản đối khi nước biển bị ô nhiễm gần đây, hồi tháng Tư năm 2016, do hảng thép Formosa do TC sở hữu gây ra .
Thất bại tuần rồi trong việc tuyên bố đặt giàn khoan Cá Voi Xanh, Ô.Vuving cho đó là một chiến thuật điều đình của hảnh Exxon Mobil, có lẽ phải để đến năm 2019, để nhằm tìm những điều khoản đầu tư tốt hơn thay vì chịu thua TC. Trong tương lai gần, Vuving tin rằng chánh sách ngoại giao đối với Á châu của HK sẽ “ quá yếu để đương đầu với China.” Hậu quả là sự đình trệ kế họach Cá Voi Xanh của VN. Trước sự không tin tưởng nhau của Ô. Trump, Ô. Tập và của lảnh đạo VN, Hànội sẽ phải quay về để tạo sự hữu nghị với các quốc gia trong khu vực vùng.
Gửi ý kiến của bạn
