Hôm nay,  

Đối Chiếu Sứ Điệp Truyện Hồng Bàng Thị Với Sứ Điệp Các Nền Văn Hóa Khác

22/09/201708:20:00(Xem: 5210)

Đối Chiếu Sứ Điệp Truyện Hồng Bàng Thị

Với Sứ Điệp Các Nền Văn Hóa Khác

Nguyễn Đăng Trúc

  1. I.                   Nét chính yếu của truyện Hồnng Bàng Thị của Vũ Quỳnh trong tác phẩm Lĩnh Nam Chích Quái (1492)

 

Truyện Hồng Bàng Thị của Vũ Qùynh có thể được xem là Bản Kinh tóm lược những trục giác về nhân tính linh thiêng làm nên Văn Hiến, nghĩa là làm giềng mối suy tư và đạo lý của người Việt Nam.

Qua các âm hưởng thi ca của câu truyển, trong không qua 2 trang gấy A4,  Truyện Hồng Bàng Thị gợi lên những trục giác nền tảng làm nên hốn của Minh Triết Việt Nam :

 

-          Hồng Bàng Thị (Hồng lớn ; Bàng rộng khắp, Thị là dân tộc, là họ của ai làm người hay cộng đồng con người . Thaénh ngũ đó nhằm chỉ tính con người phổ quát, vượt qua những ranh giới cá nhân, gia đình, sắc tộc  hay quốc gia ….).  Trực giác ấy đưa bản văn lên hàng những Kinh Sách Minh Triết của nhân loại trong bất cứ nền văn hóa nào.

 

-          Nhân tính là kết tinh bởi tương giao thần thánh giữa Lạc Long Quân: (Lạc là niềm vui, thỏa thích, tha thường gọi là Mỹ ; Long biểu thị sự cao quí, siêu việt, ta thường gọi là Chân ; Quân là điều hành, dẫn dắt, ta thường gọi là Thiện) và Âu Cơ  là thân,phận con người nơi dương thế (Âu là lo, là nhớ Ai ; tính toán làm một việc gì). Do bởi mối tương giao thần thánh nầy, con người được sinh ra, được định nghĩa, như là những sinh vật khác thường, linh thiêng, vượt lên vũ trụ và những định luật tụ nhiên mà con người hiểu biết và có thể chế ngự. Nhân tính linh ư vạn vật ấy được diễn tả qua ba đặc tính :  * Một là đươc hình thành do giao thoa giữa thần (Lạc Long Quân) và người (Âu Cơ) trong Một Năm (biểu thị của Thời viên mãn) và tại Long Trang (Vùng Đất của Thần thánh). Nhân tính ấy cao cả vì đạt đến mức hoàn bị (hoàn thành sau bảy ngày : số bảy là biểu tượng đạt mức thần linh= thất hóa). * Hai là mối tương giao không thể tách rời giữa những con người với nhau, tương giao phát xuất từ mối tương giao căn nguyên Lạc Long Quân- Âu Cơ. Và đồng thời con người là bình đẳng vì cũng phát sinh do cùng một mối tương giao nầy :  Bọc trứng 100 con biểu thị cho nét cao cả của con người qua tên gọi là đồng bào. * Ba là yếu tính linh thiêng, thần thánh của nhân tính qua việc mô tả những con người đồng bào ấy : họ không ăn không uống mà vẫn lớn mạnh.

 

-          Hiện sinh con người được định nghĩa qua nhiều hình ảnh. * Một là cuộc chiến làm người, cuộc chiến phi thường làm nên đạo lý và con đường hoàn thành nhân tính, cuộc chiến biểu thị qua thân phận Âu Cơ : Âu Cơ biểu thị cho sư yếu đuối căn nguyên của hiện sinh bị điều ác khống chế. Nàng là vợ Đế Lai, một sức mạnh, một ham muốn chỉ lo cho mình và ham mê của cải …  mà vứt bỏ Kẻ khác và những người khác. Nhưng Âu Cơ cũng là hiện thân của tương giao gắn bó với Lạc Long Quân. * Hai là trong cuộc chiến làm người giửa hai tương giao, hoặc theo và nhớ Đế Lai hoặc theo và nhớ Lạc Long Quân, Âu Cơ lại nhớ Đế Lai vì  Lạc Long Quân lại thường khuất mật, ẩn kín trong cuộc sống dương thế của nàng. Âu Cơ thật sự có thể phạm lỗi và đã phạm lỗi vì bỏ mất tương giao thần thánh với Lạc Long Quân. * Ba là vấn đề tiếng nói lương tâm : Hoàng Đế chận Âu Cơ không cho nàng về Bắc gặp Đế Lai : Hoàng Đế có nghĩa là Nền Vàng. Vàng là màu của Thổ, là Trung Cung trong Ngũ Hành, nói lên mối tương giao vương giả Trời-Người cư ngụ trong tâm hồn con người. Hoàng Đế là ĐạoTâm, là tiếng nói lương tri ngăn chận con người làm điều ác. * Bốn Đạo Tâm, Trong Âu-Cơ, trong hiện sinh con người bị giằng co giữa Thiện và Ác mà con người, tự căn nguyên đều có thể, Lạc Long Quân đến và hứa với con người con đường hành đạo và giải thoát : Lạc Long Quân nhắn với Âu Cơ và con cái nàng phải luôn ở trong tương giao với Ông (Chồng và Cha) qua Nỗi Nhớ ghi khắc nơi Tương Dạ : Tương là cùng nhau, Dạ gợi lên hai ý niệm, lòng người và cũng là ban đêm hoặc là ẩn kín. Nói theo cách khác Nỗi Nhớ ghi khắc nơi Tương Dạ  là sức mạnh linh thiêng đưa con người ra khỏi sự chết của cao ngạo, cô đơn, ngã chấp… nói tóm là sự Ác, và thúc đẩy con người gặp Kẻ Khác, Đấng Siêu Việt, Đấng Tối Cao mà con người không thể thấy, không thể biết được, nhưng cư ngụ ngay nơi Tâm sâu kín của mình, từ đó con người mới có thể gắn bó thương yêu nhau, tôn trọng phẩm giá tự do và siêu việt cao cả của mỗi người.

 

  1. II.                Đối chiếu sứ điệp Truyện Hồng Bàng Thị với sứ điệp thiết yếu của các nền văn hóa khác

 

  • Hy lạp (thế  kỷ -V)

 

Socrate : νθρωπον σοφα, Minh Triết là Học Làm Người. (x. Platon, Đt. Biện hộ Socrate)

Nhân sinh là xung đột giữa hai mối tương giao đối nghịch : tương giao Thần-Người làm nên nhân tính trong sấm ngôn “người ơi, hãy sống nhân tính của mình” và nhân tính cô đơn, tư mãn trong châm ngôn triết học “tự mình biết mình(x. x. Platon,  Đt. Charmide)

Eschyle và Sophocle . Thần lưc ban sư sống cho nhân tính là tương giao giữ người và Kẻ Khác : hôn nhân giữa người và Đấng Siêu Việt (Γάμος μεγίστος).

Nhân sinh là xung đột phi thường ( Ἀπόλεμος ὅδε γ᾽ ὁ πόλεμος)  giữa hai mối tương giao đối nghịch : tương giao giữa người và Đấng Siêu Việt và tương quan ta với ta = ta làm nên ta : cao ngạo, tự mãn. (x. Prométhée bị trói của Eschyle và Œdipe Vua của Sophocle)

 

  • Phật học (thế  kỷ -VI): Bụt là Người gặp (Ngộ Duyên) Ánh Sáng bờ bên kia soi dẫn và ban sư sống.

Nhân sinh chân thật là Con Đường diệt Dục (ta muốn thân ta, và không biết Ai Khác), - là đón nhận Ánh Sáng từ bờ bên kia soi dẫn và ban sư sống, nối kết với  Siêu Việt và tha nhân, - là vượt qua chấp ngã, cô đơn, tự mình ham muốn chính mình thôi, để lên đường gặp Kẻ Khác và gần với người khác (2 con đường tiếp cận nhân tính của Hoàng Tử Tất Đạt Đa).

 

  • Lão học (thế  kỷ -VI): Đạo khả đạo phi Thường Đạo ; Danh khả danh phi Thường Danh  (ch. I, Đạo Đức Kinh)

Đạo mà con người tụ mình làm ra, không phải Đạo làm người. Tên (ý nghĩa nhân tính)mà con người tư gọi, tự định nghĩa cho mình, không phải là lý lịch thật sự của con người.

Huyền chi hựu huyền ; chúng diệu chi môn. (ch. I, Đạo Đức Kinh)

Phải làm tối, hay xóa bỏ tụ mãn, để đi vào mầu nhiệm cao siêu khôn dò của nhân tính.

 

  • Nho học (thế  kỷ -VI): Nhân tâm duy nguy, Đạo Tâm duy vi, doãn chấp quyết Trung (Kinh Thư) ; An thổ, đôn hồ Nhân ; cố năng Ái. (Kinh Dịch) ; Chữ Nhân (仁) , chữ Vương  (王) trong Vương Đạo hình dung mối tương giao giữa con người với Siêu Việt và tha nhân.

 

  • Thánh kinh Do thái-kitô giáo

 

Nhân tính là Hơi Thở, là Lửa từ Thiên Chúa Siêu Việt thổi vào con người. Nhân tính là tương giao linh động, là giao ước nối kết con người với Thiên Chúa Siêu Việt.

Với Kitô giáo, Người toàn vẹn và chân thật là Đức Giêsu Kitô, Đấng sinh ra từ Hơi Thở của Thiên Chúa và sự ưng thuận của Người Nữ Maria.

Trái ngược với Người chân thật là Người cao ngạo, tự mãn, tự định nghĩa nhân tính mình do ước muốn riêng, tài trí riêng của mình, đẩy  Thiên Chúa và kẻ khác ra ngoài mối tương giao làm nên nhân tính.

Trong đoạn Phúc Âm tường thuật cuộc tử nạn Chúa Giêsu, Thánh sử Gioan chỉ rõ Đức Giêsu Kitô là Người, là Sự Thật.

“Sự thật là gì ?” Gioan, 18,38

“Nầy là Người” Gioan, 19,5

Trong cuộc sống làm Người nơi dương thế, ý nghĩa toàn vẹn (hoàn tất) của Người đó được diễn tả là nỗi khát khao, nỗi NHỚ  Thiên Chúa Siêu Việt .

 “Ta khát» Gioan, 19, 28

“Mọi sự hoàn thành” Gioan, 19,30

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ít lâu nay, vấn đề “bảo vệ an ninh quốc gia” được nói nhiều ở Việt Nam, nhưng có phải vì tổ quốc lâm nguy, hay đảng muốn được bảo vệ để tồn tại?
Xuất hiện gần đây trong chiến dịch tranh cử tổng thống, Donald Trump, ứng cử viên đảng Cộng hòa, đã lên tiếng đe dọa là sẽ không bảo vệ cho các đồng minh thuộc khối NATO trong trường hợp bị Nga tấn công. Ý kiến này đã dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi tại châu Âu, vì có liên quan đến việc răn đe Nga và ba kịch bản chính được đề cập đến khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào năm 2025 là liệu Liên Âu có nên trang bị vũ khí hạt nhân chăng, Pháp có thể tích cực tham gia không và Đức nên có tác động nào.
Tôi không biết chính xác là Văn Trí đã đặt chân đến Đà Lạt tự lúc nào nhưng cứ theo như ca từ trong nhạc phẩm Hoài Thu của ông thì Cao Nguyên Lâm Viên ngày ấy vẫn hoang vu lắm. Ngoài “núi rừng thâm xuyên”, với “lá vàng rơi đầy miên man”, cùng “bầy nai ngơ ngác” (bên “hồ thu xanh biếc”) thì dường như không còn chi khác nữa! Từ Sài Gòn, khi tôi được bố mẹ “bế” lên thành phố vắng vẻ và mù sương này (vào khoảng giữa thập niên 1950) thì Đà Lạt đã bị đô thị hóa ít nhiều. Nơi đây không còn những “bầy nai ngơ ngác” nữa. Voi, cọp, heo rừng, beo, báo, gấu, khỉ, vượn, nhím, mển, gà rừng, công, trĩ, hươu, nai, trăn, rắn, sóc, cáo, chồn… cũng đều đã biệt tăm. Người Thượng cũng ở cách xa, nơi miền sơn cước.
Vi hiến có nghĩa là “vi phạm” hay đi ngược lại những gì Hiến Pháp (HP) quy định. HP không có gì là cao siêu hay quá bí ẩn. Hiến Pháp trong bản chất chỉ là một bộ luật. Sự khác biệt chỉ là: HP là một bộ luật nền tảng hay nôm na là “luật mẹ”. Không những không cá nhân hay hữu thể pháp lý nào trong xã hội, kể cả hành pháp (tức chính phủ) được quyền vi phạm HP, mà không một luật pháp nào của lập pháp (tức quốc hội) được quyền vi phạm HP cả...
Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tiếp tục đi theo đường mòn Chủ nghĩa đã lu mờ trong thưc tế và thất bại trong hành động tại Đại hội đảng kỳ 14 vào tháng 1 năm 2026. Khẳng định này của ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng là bằng chứng cho tính chai lỳ, chậm tiến và lạc hậu, không phải của riêng ông mà toàn đảng...
Thứ Bảy 24/2/2024 đánh dấu hai năm kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược toàn diện nước Ukraine. Cuộc xung đột đang lâm vào tình trạng bế tắc và ngày càng tàn khốc. Nhân dịp này ông Nick Schifrin, một phát thanh viên của kênh truyền hình PBS, đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về hiện tình của cuộc chiến, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine sẽ ra sao. Hiện diện trong buổi thảo luận có các ông Michael Kofman, John Mearsheimer và bà Rebeccah Heinrichs...
Đôi lời từ tác giả: “Sẽ có nhiều người không thích bài viết này. Họ sẽ cảm thấy bị công kích và rằng thật bất công. Phản ứng càng mạnh mẽ càng cho thấy nỗi sợ hãi về chủng tộc đã cắm rễ sâu vào nền chính trị Hoa Kỳ, và sẽ tồn tại mãi.” Tầm quan trọng của vấn đề chủng tộc trong nền chính trị của chúng ta được thể hiện rõ ràng qua chiến dịch tranh cử tổng thống hiện tại. Khẩu hiệu (slogan) đình đám nhất là từ chiến dịch tranh cử của Donald Trump: “MAGA” – Make America Great Again (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại). Ý của slogan này là Hoa Kỳ đã từng rất vĩ đại, nhưng đã và đang đánh mất hào quang của mình.
Sau 11 năm chống Tham nhũng (2013-2024) nhưng Tham nhũng cứ trơ ra cười vào mũi Đảng là tại sao?
Thời gian gần đây, những người thương vay khóc mướn ở Việt Nam thường đem vấn đề Chủ nghĩa Xã hội và đảng có quyền một mình lãnh đạo ra hù họa dư luận. Tuy nhiên, càng vênh váo và cù nhầy bao nhiêu lại càng lâm vào thế bí. Những bài viết không trả lời được câu hỏi: Ai đã trao quyền lãnh đạo cho Đảng, và tại sao Đảng sợ Dân chủ đến thế?
Cận Tết năm Thìn, Marianne Brown (Guardian Weekly) có bài “Vietnam’s parents want a dragon son.” Trời! Tưởng gì, chớ cả Tầu lẫn Ta ai mà không muốn có con trai tuổi Rồng. Nhâm Thìn, tất nhiên, lại càng bảnh dữ nữa. Nam nhâm nữ quí thì sang mà lị. Theo tuviso.com: “Tuổi Nhâm Thìn có nhiều hy vọng tốt đẹp về vấn đề tình duyên và tương lai về cuộc sống, có phần tốt đẹp về tình cảm và tài lộc, vào trung vận và hậu vận thì được nhiều tốt đẹp về hạnh phúc, công danh có phần lên cao.”
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.