TỐNG HỮU ĐỊNH
(1869 - 1932)
Tống Hữu Định quê Vĩnh Long, bút hiệu Tịnh Trai, thân phụ là Hương cả Tống Hữu Diên có thời cụ tham gia chống Pháp. Tống Hữu Định là người con trai thứ 12 trong gia đình và làm chức Phó tổng nên còn gọi là Thầy Phó Mười Hai.
Vương Hồng Sến viết: “Ông là người ăn chơi bậc nhất ở Vĩnh Long, vào những năm 1915-1920, lúc sanh tiền thầy hay tổ chức đờn ca, đá gà, thi thơ...”
Ông có sáng kiến đã nghĩ ra “điệu ca ra bộ”, cũng từ đấy mở đầu cho “nghệ thuật sân khấu Cải lương”. Lần đầu tiên, diễn tại nhà ông bài ca “Tứ đại oán” (Bùi Kiệm thi rớt trở về), diễn xuất “ca ra bộ”, với 3 diễn viên: Nguyệt Nga (cô Ba Định), Bùi Ông (ông giáo Du) và Bùi Kiệm (ông giáo Minh), được bà con hoan hô nhiệt liệt.
Báo “La Dépêche d’Indochine” số 2739, ngày 21-9-1937, ghi: “Ngày 15-11-1918, là lần thứ nhất diễn tuồng cải lương ở nhà Thầy Phó Mười Hai, kế đó đi diễn các nơi: Sa Đéc, Vũng Liêm...”.
Nghệ thuật sân khấu Cải lương, từ đó bắt đầu xuất hiện nơi đồng bằng Nam Bộ.
Tống Hữu Định còn là người có công tu sửa Văn Thánh miếu ở Vĩnh Long. Khoảng năm 1901, ông thấy cảnh Văn Thánh miếu điêu tàn, hư dột, ông làm bài thơ xin quyên tiền để tu sửa:
Chùa hư miếu dột dạ nào yên
Trời đất hay chăng chút nghĩa thiền
Trong điện vuông tròn, con bóng dọi
Ngoài hiên to nhỏ, ngút mây chuyền...
Kết quả quyên được 23.000 đồng, lúc ấy một giạ lúa khoảng 2 cắc bạc, rồi chính ông trông nom, tu sửa Văn Thánh miếu được khang trang.
Tống Hữu Định là một nhân sĩ, một nghệ sĩ, một nhà thơ, có công phát huy truyền thống văn hóa dân tộc ở tỉnh Vĩnh Long và cả vùng đất Nam Bộ.
Cảm niệm: Tống Hữu Định
Tống Hữu Định, gầy dựng cải lương
Ăn chơi, ca xướng, giỏi văn chương
Lo toan thánh miếu, nhiều sang sửa
Thân thiện, hài hòa, đời vấn vương?!
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn