Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Lương Văn Can

10/02/201700:01:00(Xem: 3890)
LƯƠNG VĂN CAN 
(1854 - 1927)
 
     Ông Lương Văn Can tự là Ôn Như, Hiếu Liêm, hiệu Sơn Lão, quê huyện Thường Tín, tỉnh Hà Đông (nay Hà Nội).
 
     Năm 1874, ông thi đỗ Cử nhân, nên gọi là “Cử Can”, chính quyền Pháp đã mời ông làm Hội đồng thành phố Hà Nội nhưng ông không nhận. Sau đó, ông mở trường dạy học tại số 4 phố Hàng Đào, Hà Nội. Khi một thầy cũ bị chém vì chống Pháp, bêu đầu ở Phủ Hoài, môn đồ không ai dám lo chung sự cho thầy, ông đã khẳng khái dâng sớ lên triều đình, xin lo chung sự cho thầy, ai cũng khen ông là người nghĩa khí.
 
     Thấy cuộc cải cách ở Nhật thành công, muốn noi gương người Nhật. Ông cùng bạn hữu thành lập trường Đông Kinh Nghĩa Thục ở số 10 Hàng Đào vào tháng 3 năm 1907, giống như trường Khánh Ưng Nghĩa Thục ở Nhật, để làm cuộc cách mạng về văn hóa, đồng thời nhen nhúm lòng yêu nước và tinh thần chống Pháp đến đồng bào. Ông được đề cử làm hiệu trưởng của trường. Trường đã được các sĩ phu yêu nước và nhất là giới thanh niên nhiệt liệt tham gia rầm rộ.
  
     Thực dân Pháp thấy trường Đông Kinh Nghĩa Thục hoạt động vững mạnh thì lo ngại và bắt đầu khủng bố. Tháng 12 năm 1907, trường Đông Kinh Nghĩa Thục bị đóng cửa, ông bị bắt, nhưng thiếu bằng chứng buộc tội nên chúng phải thả.
  
     Ngày 27-6-1908, vụ đầu độc lính Pháp ở Hà Nội, Pháp bắt ông nhưng không có bằng cớ nên thả. Ngày 26-4-1913, vụ ném lựu đạn ở Hà Nội Hotel (Khách sạn Hà Nội), Pháp bắt ông, kết án biệt xứ lưu đày qua Cao Miên (Campuchia). 
      
      Sau 8 năm, ngày 25-11-1921, ông được trả về nước. Ông tiếp tục dạy học và mất tại Hà Nội ngày 23-6-1927. Trước khi mất, ông dặn các môn đồ và con cháu: “Bảo quốc túy, tuyết quốc sỉ” (Giữ tinh hoa đất nước, rửa sạch nhục nước).
 
Cảm kích: Cụ Lương Văn Can
  
Cử Can, mong mỏi giúp quê hương! 
Đánh đuổi thực dân, há nhịn nhường
Lo lắng Trường Đông Kinh Nghĩa Thục
Quyết tâm cứu nước, phải kiên cường!   
 
Nguyễn Lộc Yên  


Ý kiến bạn đọc
10/02/201717:30:59
Khách
Cụ Lương Văn Can có người con thứ là Lương Ngọc Quyến cũng tham gia vào công cuộc chống Pháp.

Lương Ngọc Quyến liên kết với Trịnh Văn Cấn phát động cuộc khởi nghĩa ở Thái Nguyên. Nhưng thất bại và vì không thể đi đứng được, ông yêu cầu ông Trịnh Văn Cấn kết liễu đời mình. Hưởng dương 32 tuổi.

Hổ phụ sinh hổ tử !
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Việt Nam bước vào năm Giáp Thìn 2024 với gánh nặng tham nhũng và một đội ngũ “không nhỏ” cán bộ, đảng viên suy thoái đạo đức lối sống. Đó là cảnh báo của người đứng đầu đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng, trong cuộc phỏng vấn đầu năm của Thông Tấn Xã Việt Nam...
Từ thế kỷ thứ ba trước Tây lịch, Triết gia Mạnh Tử (372-289 BC) của Trung Hoa đã nói rằng, “Dân là quý, thứ đến đất nước, rồi tới vua.” Điều đáng nói là Mạnh Tử là người đi theo học thuyết của Nho Gia vốn chủ trương vua là con ông Trời (Thiên tử) được sai xuống nhân gian để trị quốc an dân, vậy mà cũng không thể phủ nhận vai trò quan trọng, nếu không muốn nói là tối quan trọng của người dân. Thời hiện đại, công pháp quốc tế đã nêu ba yếu tố chính hình thành một quốc gia: người dân, lãnh thổ và chính quyền. Trong đó, thật ra người dân chính là yếu tố then chốt quyết định. Lãnh thổ nếu không có dân ở, không có người quản trị thì không phải là đất nước của một dân tộc. Chính quyền từ người dân mà ra, bởi vì trước khi một người ra nắm quyền cai trị đất nước thì người đó phải là một người dân của đất nước ấy. Hơn nữa, sự thịnh suy của một quốc gia nằm trong tay người dân.
“Phản động lực” mà người Đài Loan thể hiện trong cuộc bầu cử tổng thống vừa rồi khiến tôi, sau những suy nghĩ miên man về chuyện nước non, lại quay về với bài học yêu nước của thời tiểu học với câu hỏi khó, khiến nhiều học trò gác bút: “Em hãy tìm từ phản nghĩa với ‘tôn đại’.” Trung Quốc càng hung hăng đe dọa bao nhiêu, Đài Loan càng quật cường ngạo nghễ bấy nhiêu. Mà nếu Bắc Kinh ngu ngơ hay vờ vịt không biết gì đến định luật này thì, thầy nào tớ đó, Hà Nội cũng mù tịt hay giả bộ tương tự. Họặc mù tịt như thể đã hoàn toàn miễn dịch trước luật này; hoặc đóng kịch như thể không hề sống trong không gian ba chiều bình thường mà là một môi trường nào đó thiêu thiếu, cơ hồ chỉ… hai chiều rưỡi.
Tôi sinh trưởng ở Đà Lạt (Thành Phố Ngàn Hoa) nên sự hiểu biết về hoa lá cũng không đến nỗi tồi. Thế mà mãi tới bữa rồi, nhờ xem trang Trăm Hoa, mới được biết thêm về một loài hoa nữa – hoa ban: “Mùa hoa nở là lúc các cặp đôi nô nức đến thăm Tây Bắc. Hoa ban trắng tượng trưng cho tình yêu chung thủy và sự chân thành, dù tình yêu có gặp nhiều trắc trở, khó khăn thì cũng tự tin vượt qua và sẵn sàng đi đến bến bờ hạnh phúc. Các cặp đôi yêu nhau thường thề nguyện dưới gốc cây hoa ban như một minh chứng cho tình yêu thủy chung, bền chặt.”
Nhìn vào sự xuất hiện, sinh trưởng và tồn tại của chế độ cộng sản ở Việt Nam, chúng ta không thể phủ nhận đã có sự tương đồng với những thông tin tóm lược vừa nói về bệnh ung thư của con người...
Tôi tình cờ nhìn thấy hình Nguyễn Thúy Hạnh đang lơn tơn đẩy một cái xe cút kít đầy ắp bưởi (trên trang RFA) trong một cuộc phỏng vấn do Tuấn Khanh thực hiện, vào hôm 19 tháng Giêng năm 2021. Bên dưới tấm ảnh này không có lời ghi chú nào về thời điểm bấm máy nên tôi đoán có lẽ đây là lúc mà cô em đang hớn hở đến thăm vườn bưởi của họ Trịnh (ở Hòa Bình) vào “thuở trời đất (chưa) nổi cơn gió bụi”!
Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng đang phải đối mặt với cuộc tranh chấp nội bộ trong kế hoạch tìm người kế nhiệm lãnh đạo khóa đảng XIV, nhiệm kỳ 2026-31. Những tranh chấp này được giữ kín để tránh hoang mang nội bộ. Chúng bộc phát ngay tại các Đại hội đảng địa phương và các ban đảng từ tháng 10 năm 2023...
Cuộc bầu cử tổng thống lần thứ 8 tại Đài Loan đã được tổ chức vào ngày 13/1 với kết quả là ông Lại Thành Đức Phó chủ tịch Đảng Dân tiến (Democratic Progressive Party, DPP) thắng cử...
Chúng ta đang làm nhân chứng cho một cuộc bầu cử kỳ quặc và đa sự chưa từng xảy ra trong lịch sử đầu phiếu ở Hoa Kỳ. Có thể nói, không chỉ lịch sử, mà rộng lớn hơn, chính là "sự cố" văn hóa chưa từng thấy. Bước vào năm 2024, sự tranh đua giữa hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ càng gay go, khốc liệt với âm mưu, độc kế, thủ đoạn, ám toán, bôi nhọ, mánh mung, để xem ai sẽ là chủ nhân của ngôi Nhà Trắng trong bốn năm tới. Tất cả những ý nghĩ, hành vi đó đều gôm vào chính sách, chiến lược và chiến thuật vận động bầu cử. Bạn đọc sẽ có dịp theo dõi các thầy bàn người Mỹ và thầy bàn người Việt (trong và ngoài nước) phong phú hóa, hư cấu hóa, ảo tưởng hóa về việc bầu cử, tạo ra câu chuyện nửa thực, nửa hư, thú vị, bất ngờ với giận dữ và thất vọng, sung sướng và buồn bã, rung đùi và cụng ly, nguyền rủa và chửi bới, vân vân. Thông thường những luận lý, âm mưu, phê phán, dự đoán đó… được mổ xẻ qua kiến thức và kinh nghiệm tây phương, nơi có hàng ngàn sách vở nghiên cứu chính trường, chính đạo,
Chúng ta đang bước vào năm bầu cử. Năm 2024 sẽ có một cuộc bầu cử có tính quyết liệt, vì các lựa chọn chắc chắn sẽ gây tranh cãi trong nội bộ cộng đồng gốc Việt, trong các gia đình người Việt, giữa các lựa chọn về cấp tiến và bảo thủ, giữa các thế hệ trẻ và già ở hải ngoại. Và chắc chắn là bầu cử tháng 11/2024 tại Hoa Kỳ sẽ ảnh hưởng tới cuộc chiến Trung Đông, cuộc chiến ở Ukraine, và ở cả Đài Loan. Tác động như thế nào, chúng ta khó đo lường hết tất cả các ảnh hưởng. Trong đó, một tác động lớn là từ tin giả, nói kiểu Mỹ là Fake News, tức là tin không thật.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.