PHẠM HỒNG THÁI
(1896 - 1924)
Phạm Hồng Thái, còn tên khác là Phạm Thành Tích, tự Phạm Đài, quê Nghệ An. Ông hoạt động trong Phong trào Đông Du, được Phan Bội Châu gởi qua Quảng Châu du học năm 1918.
Năm 1924, Martial Henri Merlin đến Nhật ký thỏa ước, vận động trục xuất các nhà cách mạng Việt Nam đang hoạt động ở Nhật. Phạm Hồng Thái được đề cử ám sát Merlin là toàn quyền Đông Dương.
Ông âm thầm theo dõi Merlin, từ Hương Cảng đến Hoàng Tân, rồi đến Đông Kinh. Sau cùng, phái đoàn của Merlin ghé lại Quảng Châu, dự tiệc tại khách sạn Victoria ở Sa Diện.
Ngày 18-6-1924, ông giả dạng một phóng viên nhiếp ảnh, len lỏi vào khách sạn, tìm xem ai là Merlin, rồi ném quả bom nhỏ vào bọn chúng, gây các doanh nhân Pháp bị tử thương: Pelletier, Rougeau, Gérin, vợ chồng Desmarets và Louis Cordeau là Lãnh sự Pháp Quảng Đông; còn Merlin bị thương nhẹ. Ông bị giặc truy kích, chạy đến Châu Giang (Pearl River) thì cùng đường, nhảy xuống sông tuẫn tiết vào đêm 18-6-1924, lúc ấy 28 tuổi, thi hài được chôn cất tại chân đồi Bạch Vân. Sự kiện vang dội này gọi là “Tiếng bom Sa Diện” (có tài liệu ghi là Sa Điện). Ông để lại vợ trẻ là Cao Thị Chắc và một người con trai là Phạm Minh Nguyệt (3 tuổi). Bà Chắc vẫn ở vậy thờ chồng, nuôi con cho đến ngày nhắm mắt.
Năm 1925, tỉnh trưởng Quảng Châu là Hồ Hán Dân cảm phục sự can trường và nghĩa hiệp của ông nên di mộ về chôn ở Hoàng Hoa Cương. Hoàng Hoa Cương là khu Lăng Mộ công viên của thành phố Quảng Châu, lập năm 1912 để làm nơi an táng danh dự đặc biệt 72 nhà cách mạng Trung Hoa. Trước công viên là Cổng Tam Quan rất hùng tráng do Tôn Trung Sơn đề 4 đại tự “Hạo Khí Trường Tồn”. Đài Tưởng Niệm có câu chữ: “Thất Thập Nhị Liệt Sĩ chi mộ”.
*- Thiết nghĩ: Tiếng Bom Sa Diện của Phạm Hồng Thái, tuy viên Toàn quyền Đông Dương là Merlin chưa đền tội tại chỗ, hắn bị thương và hốt hoảng, một số thực khách người Pháp bị tử thương, nhưng chúng phải khiếp vía run sợ. Tiếng Bom Sa Diện như một tiếng sét cực lớn vang dội khắp Á- Âu, chẳng những gây cho bọn thực dân Pháp tại Việt Nam khiếp sợ, mà chính quyền và dân Pháp tại Paris cũng như cả nước Pháp bị hoang mang. Còn đối với người Việt “Tiếng Bom Sa Diện” là một tiếng sấm vang dội, luôn thôi thúc lòng yêu nước đến mọi người, gây ảnh hưởng mạnh mẽ vào cuộc đấu tranh nhằm giành lại độc lập, tự do cho Tổ quốc.
Xưa nay người ta khâm phục lòng quả cảm của Kinh Kha là một môn khách, được Thái tử Yên Đan nước Yên, ban nhiều ân huệ. Kinh Kha đi diệt bạo chúa Tần Thuỷ Hoàng (cai trị: 221-210 TCN) vì nghĩa và món nợ áo cơm với Yên Đan. Khi đến bờ sông Dịch Thuỷ, Kinh Kha ứng tác: “Phong tiêu tiêu hề, Dịch thuỷ hàn. Tráng sĩ nhất khứ hề, bất phục hoàn” (Gió đùa Dịch Thuỷ, lạnh lùng ghê. Tráng sĩ ra đi, chẳng trở về). Sau này, đến thời nhà Đường, trong bài thơ Kết Miệt Tử (Gã đan tất) của Lý Bạch (701-762 SCN) có câu: “Cảm quân ân trọng hứa khinh mệnh. Thái sơn nhất trịch khinh Hồng mao” (Ơn chúa báo đền xem mạng nhẹ. Thái sơn dẫu nặng, tựa Hồng mao). Muốn nói Kinh Kha đi diệt bạo chúa vì trung với vua. Vua nào?! Kinh Kha chỉ nợ với Thái tử Yên Đan vì nghĩa và món nợ áo cơm đấy thôi?!.
Phục thay, Phạm Hồng Thái trước khi lên đường ám sát Merlin, đã nói: “Hồng Thái tôi hy sinh vì 40 triệu Đồng bào, chết không hề nuối tiếc, những mong kêu cứu trên toàn thế giới để cho dân tộc Việt Nam được tồn tại trên trái đất nầy, thì Hồng Thái tôi cũng yên lòng nơi chín suối”. Từ đấy, chúng ta khẳng định rằng: “Kinh Kha diệt bạo vì nghĩa lẫn lộn với món nợ áo cơm với Thái tử Yên Đan. Còn Phạm Hồng Thái diệt bạo vì lòng trung trinh với Tổ quốc và Dân tộc?!”
Cảm phục: Phạm Hồng Thái
Phạm Hồng Thái, lẫm liệt hy sinh!
Diệt Pháp xâm lăng, đấy Merlin!
Qua mặt an ninh nghiêm ngặt gác
Chen chân cảnh sát sẵn sàng canh
Lẹ làng nhiếp ảnh, Tây mừng hụt
Nhanh nhẹn ném bom, giặc thất kinh
Hà Bá Châu Giang, cung kính phục
Tử Thần trân trọng, bậc trung trinh!
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
