Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Trần Cao Vân

22/11/201600:01:00(Xem: 3397)
(Lời tâm tình: Bài viết về “Sử Việt” chỉ khái quát, không đi sâu từng chi tiết của mỗi nhân vật. Cuối mỗi bài viết, phần “Thiết nghĩ” nếu có chỉ là góp ý của tác giả, không ngoài mục đích làm sáng tỏ thêm về nội dung đã biên soạn. Trang Sử Việt luôn mong mỏi nhúm nhen tình tự dân tộc, niềm yêu thương quê hương và giữ gìn Việt ngữ cùng văn hóa Việt. Trang Sử Việt đăng trên Vietbao Online thứ Ba và thứ Sáu hằng tuần).
________
TRẦN CAO VÂN
(1866 - 1916)
 
Trần Cao Vân tên thật là Trần Công Thọ, lúc trẻ tên là Trần Cao Đệ, khi hoạt động chống Tây đổi tên là Trần Cao Vân, biệt hiệu Hồng Việt, Chánh Minh, biệt danh Bạch Sĩ, khi đi tu pháp danh là Như Ý, quê huyện Điện Bàn, Quảng Nam. 
 
      Năm 1898, ông vào Phú Yên gặp Võ Trứ là vị tu sĩ ở chùa Đá Trắng tại huyện Tuy An, Phú Yên, bắt tay cùng hoạt động chống Pháp, cả hai bị Pháp bắt giam tại nhà lao Phú Yên. Võ Trứ đã khẳng khái nhận là lãnh tụ duy nhất của lực lượng chống Pháp nên ông bị giam một năm thì được thả. 
 
     Ông chẳng những là một chí sĩ yêu nước, mà còn thông thạo Hán-Nôm và là một nhà thơ. Năm 1900, ông soạn Trung Thiên Dịch, nguyên Dịch học có 2 trường phái: Tiên Thiên Dịch do Phục Hy làm ra, Hậu Thiên Dịch do Chu Văn Vương soạn thành. Sau đấy, Khổng Tử soạn thêm các phần Hào từ, Thoán từ, Văn ngôn, Hệ từ, Thuyết quái, Tự quái, Tạp quái để bàn rộng và rõ thêm nghĩa của Dịch. Dịch học được cho là bao gồm tất cả nguyên lý trong trời đất và đời sống loài người. Trần Cao Vân nghiên cứu Trung Thiên Dịch, với ý nghĩa là con người ở giữa trung tâm trời đất, là một Tài quan trọng trong “Tam-Tài của Thiên-Địa-Nhân”. Tương truyền, Trung Thiên Dịch của ông rất được người đời hâm mộ. Bố chánh Bình Định là Bùi Xuân Nguyên, ghét Trần Cao Vân chống lại chính quyền đương thời, nên bắt giam còn tiêu hủy hết Dịch đồ Trung Thiên Dịch. Ngày nay, chúng ta không có Trung Thiên Dịch rất đáng tiếc. 
       Cuộc biểu tình chống thuế ở Quảng Nam, Pháp nghi ông là chủ chốt, nên ông bị Pháp bắt và đày Côn Đảo 6 năm, năm 1915 được thả về.
 
Trần Cao Vân vừa về nước, liền cùng Thái Phiên hăng hái tham gia Việt Nam Quang Phục Hội, cả hai chí sĩ được đề cử liên lạc với vua Duy Tân để mật bàn cuộc tổng khởi nghĩa chống Pháp. Cuộc gặp gỡ giữa vua ái quốc Duy Tân với hai chí sĩ phục quốc, nhà vua đã giả dạng là người đi câu đậu thuyền để chờ gặp mặt. Ưng Bình Thúc Giạ Thị, tức là hoàng thân Nguyễn Phúc Ưng Bình (1877-1961) kính nể lòng sắt son ái quốc của các vị ấy đã cảm tác một bài thơ độc đáo:
 
        “Chiều chiều trước bến Văn Lâu
Ai ngồi ai câu, ai sầu ai thảm?
Ai thương ai cảm, ai nhớ ai trông?
Thuyền ai thấp thoáng bên sông
Đưa câu mái đẩy chạnh lòng nước non!”
  
     Sau khi bàn bạc, vua Duy Tân đồng ý  và quyết định khởi nghĩa tại các tỉnh miền Trung vào ngày 3-5-1916. Đáng tiếc, tin khởi nghĩa lại lọt đến tai mắt tình báo Pháp. Nên vua Duy Tân và các nhà cách mạng đều bị bắt. Vua bị đày đến đảo Réunion. Các nhà cách mạng: Trần Cao Vân, Thái Phiên, Tôn Thất Đề, Nguyễn Quang Siêu và một số người yêu nước khác bị Pháp hành quyết tại An Hoà (Huế) ngày 17-5-1916.
  
 *- Thiết nghĩ: Trần Cao Vân là người thông thạo Hán-Nôm, văn thơ sâu sắc, tinh thông dịch lý nên ông đã soạn “Trung Thiên Dịch”. Ông là một nhà yêu nước sắt son lo tồn vong tổ quốc, nên ông bền bỉ đấu tranh không ngưng nghỉ. Ông tận tâm quang phục quê hương dù bị thực dân Pháp bắt vào tù nhiều lần, như: Ngục thất ở Bình Định, nhà tù Phú Yên, nhà tù Quảng Nam, giam ở đảo Côn Lôn. Nhưng ông vẫn kiên trì đấu tranh. Cuối cùng, ông đền nợ nước tại Huế ngày 17-5-1916. Trước khi giặc hành quyết, ông đã dõng dạc ngâm 4 câu thơ ý chí bất khuất, thiết tha tổ quốc và dân tộc:
  
        “Trời chung không đội với thù Tây
Quyết trả ơn vua nợ nước này
Một mối ba giềng xin giữ chặt
Thân dù thác xuống rạng đài mây”.
  
Đúng vậy, ông hy sinh vì tổ quốc, tên tuổi ông sẽ bất tử!
 
Cảm kích: Trần Cao Vân
  
Trần Cao Vân, khí khái hiên ngang!    
Kinh Dịch cao thâm, luận rõ ràng!
Thấy nước gian nguy, lo lắng nước 
Trông làng điêu đứng, giữ gìn làng
Cầu vua, đánh đuổi quân xâm lược
Tìm bạn, ngăn ngừa đám Việt gian 
Tuyệt bút, chứa chan lòng tiết nghĩa
Pháp trường dõng dạc, nhớ vô vàn!
 
Nguyễn Lộc Yên


.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tôi nghe nhiều người tỏ ý bi quan về hiện cảnh cũng như tương lai (đen tối) của Việt Nam. Dân tộc nào, số phận đó. Một đất nước có những người viết sử và làm luật (cỡ) như ông Dương Trung Quốc thì… đen là phải!
Việt Nam bước vào năm Giáp Thìn 2024 với gánh nặng tham nhũng và một đội ngũ “không nhỏ” cán bộ, đảng viên suy thoái đạo đức lối sống. Đó là cảnh báo của người đứng đầu đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng, trong cuộc phỏng vấn đầu năm của Thông Tấn Xã Việt Nam...
Từ thế kỷ thứ ba trước Tây lịch, Triết gia Mạnh Tử (372-289 BC) của Trung Hoa đã nói rằng, “Dân là quý, thứ đến đất nước, rồi tới vua.” Điều đáng nói là Mạnh Tử là người đi theo học thuyết của Nho Gia vốn chủ trương vua là con ông Trời (Thiên tử) được sai xuống nhân gian để trị quốc an dân, vậy mà cũng không thể phủ nhận vai trò quan trọng, nếu không muốn nói là tối quan trọng của người dân. Thời hiện đại, công pháp quốc tế đã nêu ba yếu tố chính hình thành một quốc gia: người dân, lãnh thổ và chính quyền. Trong đó, thật ra người dân chính là yếu tố then chốt quyết định. Lãnh thổ nếu không có dân ở, không có người quản trị thì không phải là đất nước của một dân tộc. Chính quyền từ người dân mà ra, bởi vì trước khi một người ra nắm quyền cai trị đất nước thì người đó phải là một người dân của đất nước ấy. Hơn nữa, sự thịnh suy của một quốc gia nằm trong tay người dân.
“Phản động lực” mà người Đài Loan thể hiện trong cuộc bầu cử tổng thống vừa rồi khiến tôi, sau những suy nghĩ miên man về chuyện nước non, lại quay về với bài học yêu nước của thời tiểu học với câu hỏi khó, khiến nhiều học trò gác bút: “Em hãy tìm từ phản nghĩa với ‘tôn đại’.” Trung Quốc càng hung hăng đe dọa bao nhiêu, Đài Loan càng quật cường ngạo nghễ bấy nhiêu. Mà nếu Bắc Kinh ngu ngơ hay vờ vịt không biết gì đến định luật này thì, thầy nào tớ đó, Hà Nội cũng mù tịt hay giả bộ tương tự. Họặc mù tịt như thể đã hoàn toàn miễn dịch trước luật này; hoặc đóng kịch như thể không hề sống trong không gian ba chiều bình thường mà là một môi trường nào đó thiêu thiếu, cơ hồ chỉ… hai chiều rưỡi.
Tôi sinh trưởng ở Đà Lạt (Thành Phố Ngàn Hoa) nên sự hiểu biết về hoa lá cũng không đến nỗi tồi. Thế mà mãi tới bữa rồi, nhờ xem trang Trăm Hoa, mới được biết thêm về một loài hoa nữa – hoa ban: “Mùa hoa nở là lúc các cặp đôi nô nức đến thăm Tây Bắc. Hoa ban trắng tượng trưng cho tình yêu chung thủy và sự chân thành, dù tình yêu có gặp nhiều trắc trở, khó khăn thì cũng tự tin vượt qua và sẵn sàng đi đến bến bờ hạnh phúc. Các cặp đôi yêu nhau thường thề nguyện dưới gốc cây hoa ban như một minh chứng cho tình yêu thủy chung, bền chặt.”
Nhìn vào sự xuất hiện, sinh trưởng và tồn tại của chế độ cộng sản ở Việt Nam, chúng ta không thể phủ nhận đã có sự tương đồng với những thông tin tóm lược vừa nói về bệnh ung thư của con người...
Tôi tình cờ nhìn thấy hình Nguyễn Thúy Hạnh đang lơn tơn đẩy một cái xe cút kít đầy ắp bưởi (trên trang RFA) trong một cuộc phỏng vấn do Tuấn Khanh thực hiện, vào hôm 19 tháng Giêng năm 2021. Bên dưới tấm ảnh này không có lời ghi chú nào về thời điểm bấm máy nên tôi đoán có lẽ đây là lúc mà cô em đang hớn hở đến thăm vườn bưởi của họ Trịnh (ở Hòa Bình) vào “thuở trời đất (chưa) nổi cơn gió bụi”!
Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng đang phải đối mặt với cuộc tranh chấp nội bộ trong kế hoạch tìm người kế nhiệm lãnh đạo khóa đảng XIV, nhiệm kỳ 2026-31. Những tranh chấp này được giữ kín để tránh hoang mang nội bộ. Chúng bộc phát ngay tại các Đại hội đảng địa phương và các ban đảng từ tháng 10 năm 2023...
Cuộc bầu cử tổng thống lần thứ 8 tại Đài Loan đã được tổ chức vào ngày 13/1 với kết quả là ông Lại Thành Đức Phó chủ tịch Đảng Dân tiến (Democratic Progressive Party, DPP) thắng cử...
Chúng ta đang làm nhân chứng cho một cuộc bầu cử kỳ quặc và đa sự chưa từng xảy ra trong lịch sử đầu phiếu ở Hoa Kỳ. Có thể nói, không chỉ lịch sử, mà rộng lớn hơn, chính là "sự cố" văn hóa chưa từng thấy. Bước vào năm 2024, sự tranh đua giữa hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ càng gay go, khốc liệt với âm mưu, độc kế, thủ đoạn, ám toán, bôi nhọ, mánh mung, để xem ai sẽ là chủ nhân của ngôi Nhà Trắng trong bốn năm tới. Tất cả những ý nghĩ, hành vi đó đều gôm vào chính sách, chiến lược và chiến thuật vận động bầu cử. Bạn đọc sẽ có dịp theo dõi các thầy bàn người Mỹ và thầy bàn người Việt (trong và ngoài nước) phong phú hóa, hư cấu hóa, ảo tưởng hóa về việc bầu cử, tạo ra câu chuyện nửa thực, nửa hư, thú vị, bất ngờ với giận dữ và thất vọng, sung sướng và buồn bã, rung đùi và cụng ly, nguyền rủa và chửi bới, vân vân. Thông thường những luận lý, âm mưu, phê phán, dự đoán đó… được mổ xẻ qua kiến thức và kinh nghiệm tây phương, nơi có hàng ngàn sách vở nghiên cứu chính trường, chính đạo,
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.