Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Tống Duy Tân

30/08/201600:01:00(Xem: 7434)
TỐNG DUY TÂN
(1837 - 1892)
  
Tống Duy Tân quê huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hoá, đỗ Tiến sĩ năm 1875, được vua Tự Đức bổ nhiệm làm Án sát tỉnh Sơn Tây. Trước cảnh nước nhà bị thực dân Pháp xâm lược, ông từ quan về quê để mưu tìm kế sách chống Pháp.
 .
Năm 1885, vua Hàm Nghi ban chiếu Cần vương, Tống Duy Tân khởi nghĩa, vua phong ông làm Chánh sứ sơn phòng Thanh Hoá. Năm 1886, Tống Duy Tân và Cao Điền (có tài liệu gọi Cao Điển) lập căn cứ ở Phi Lai (Thanh Hóa), nhằm hỗ trợ cho căn cứ Ba Đình của Đinh Công Tráng. Ngoài căn cứ Phi Lai để phòng ngự chung, ông còn chuẩn bị lực lượng và căn cứ kháng Pháp tại quê nhà đó là căn cứ Hùng Lĩnh, nằm ở vùng thượng nguồn sông Mã thuộc huyện Vĩnh Lộc. 
Đầu năm 1887, Pháp đem quân áp đảo các phong trào kháng chiến ở Thanh Hoá khốc liệt, Đinh Công Tráng hy sinh. Trước tình thế ấy, ông đem quân lên căn cứ Hùng Lĩnh. Nghĩa quân Hùng Lĩnh chỉ mở được vài trận tập kích thì bị thiếu tá Pháp là Térillon dẫn quân đến vây đánh ác liệt. 
.
Ông ra Bắc để gặp các sĩ phu yêu nước, tìm nguồn hỗ trợ và liên kết với các lực lượng kháng Pháp. Đầu năm 1889, ông trở lại căn cứ, nhờ có hai cộng sự tài giỏi là Cao Điền và Cầm Bá Thước đã mở rộng địa bàn hoạt động lên tận vùng hữu ngạn và tả ngạn sông Mã, còn hợp đồng chiến đấu với Đề Kiều, Đốc Ngữ ở vùng hạ lưu sông Đà và Phan Đình Phùng ở rừng núi Hà Tĩnh. Nghĩa quân của ông được đồng bào cả Kinh lẫn Thượng hưởng ứng mạnh mẽ. Cuối tháng 10-1889, tướng Trần Xuân Soạn đem quân đến tham chiến. 
.
Từ đấy, Tống Duy Tân đem quân giao chiến với giặc ở các huyện Yên Định, Thọ Xuân, Nông Cống. Những trận đánh lớn của quân Hùng Lĩnh: Ngày 1-1-1890, trung tá Pháp là Jorne de Lacale chỉ huy quân Pháp đánh làng Kẽm, quân hai bên đều thương vong, đại úy Christophe tử trận. Ngày 29-3-1890, quân Pháp từ Nông Cống và từ tỉnh thành Thanh Hóa đến vây đánh Yên Lãng có pháo binh yểm trợ, quân Hùng Lĩnh bị bại. Ngày 29-5-1890, Tống Duy Tân đem quân đánh Pháp ở Thanh Khoái đã gây cho giặc bị thiệt hại nặng nề. Từ đấy, Pháp cố tiêu diệt Nghĩa quân Hùng Lĩnh. 
.
     Ngày 21-2-1891, Tống Duy Tân và Cao Điền đưa Nghĩa quân từ An Lẫm lên Lang Vinh ở châu Thường Xuân dùng núi cao để nương náu. Giám binh Soler đưa quân Pháp đến quyết tranh hùng. Quân Hùng Lĩnh phục kích, chờ quân Pháp tiến đến đồn Lang Vinh còn 50m mới đồng loạt bắn xối xả, tiêu diệt được một số lớn quân Pháp, nhưng quân Pháp vũ khí tối tân, quân Hùng Lĩnh phải lui về Hòn Mông. 
.
     Sau đấy, Tống Duy Tân và Cao Điền phải cho quân len lỏi trong rừng, bí mật rút về Trịnh Vạn ở châu Thường Xuân (căn cứ của Cầm Bá Thước). Tháng 3-1892, Đốc Ngữ từ sông Đà dẫn quân vào Thanh Hoá, hợp với Tống Duy Tân để tấn công quân Pháp ở hang Niên Kỷ, thuộc xã Thiết Ống, tỉnh Thanh Hoá. Sau trận chiến thắng ấy, Đốc Ngữ đưa quân trở lại mạn sông Đà, còn Tống Duy Tân thì ở lại cầm cự với quân Pháp. Ngày 3-10-1892, trong một trận đụng độ ác liệt, quân Pháp đông đảo đến vây bắt Cao Điền. Cao Điền và Nghĩa quân phá vòng vây chạy thoát được, tuy nhiên một số Nghĩa quân khác bị hy sinh và bị bắt.
.
     Ngày 4-10-1892, tên Việt gian Cao Ngọc Lễ, (là học trò cũ, cũng là cháu kêu Tống Duy Tân bằng cậu) mật báo cho Pháp đến vây bắt ông. Ngày 23-11-1892, Pháp hành quyết ông tại Thanh Hoá. Ông đã làm câu đối lúc sinh tiền:
 .
   “Nhi kim thuỷ liễu tiền sinh trái
    Tự cổ do truyền bất tử danh”
Nghĩa Nôm: Thuở trước nợ nần, nay trang trải
                  Từ xưa danh tiếng mãi lưu truyền.
 .
Cảm mộ: Tống Duy Tân
 .
Tống Duy Tân, bảo vệ giang san! 
Nòi giống điêu linh, dạ xốn xang!
Quyết chí kháng Tây, mài miệt chí
Bền gan phục quốc, nấu nung gan
Sắt son lo nước, dù Kinh-Thượng
Tha thiết giữ quê, dẫu Bắc-Nam
Tham lợi, nghĩa thầy trò bội bạc?!
Chết vì tổ quốc, chết vinh quang! 
.
Nguyễn Lộc Yên


.
.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cộng sản Việt Nam khoe có tự do tôn giáo ở Việt Nam, nhưng Hoa Kỳ và Thế giới nói “rất hạn chế”, tùy nơi và từng trường hợp. Tình trạng này đã giữ nguyên như thế trong những báo cáo trước đây của cả đôi bên. Nhưng tại sao Hoa Kỳ vẫn liệt Việt Nam vào danh sách phải “theo dõi đặc biệt”...
Đến giữa tháng 3 năm nay, hầu hết chúng ta đều thấy rõ, Donald Trump sẽ là ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa và Joe Biden là ứng cử viên tổng thống của Democrat. Ngoại trừ vấn đề đột ngột về sức khỏe hoặc tử vong, có lẽ sẽ không có thay đổi ngôi vị của hai ứng cử viên này. Hai lão ông suýt soát tuổi đời, cả hai bộ não đang đà thối hóa, cả hai khả năng quyết định đều đáng nghi ngờ. Hoa Kỳ nổi tiếng là đất nước của những người trẻ, đang phải chọn lựa một trong hai lão ông làm người lãnh đạo, chẳng phải là điều thiếu phù hợp hay sao? Trong lẽ bình thường để bù đắp sức nặng của tuổi tác, con đường đua tranh vào Tòa Bạch Ốc, cần phải có hai vị ứng cử viên phó tổng thống trẻ tuổi, được đa số ủng hộ, vì cơ hội khá lớn phải thay thế tổng thống trong nhiệm kỳ có thể xảy ra. Hơn nữa, sẽ là ứng cử viên tổng thống sau khi lão ông hết thời hạn bốn năm. Vị trí và vai trò của nhân vật phó này sẽ vô cùng quan trọng trong lần tranh cử 2024.
Không phải “học” mà là bắt, là tóm đầu, là tống cổ vào nhà giam: khi cân bằng quyền lực ở Hà Nội xáo trộn với tiền chấn rung chuyển tận Amsterdam thì cái khẩu hiệu quen thuộc của Vladimir Lenin ngày nào cũng phải được cập nhật. Không còn “Học, học nữa, học mãi” mà, táo tợn hơn, hệ thống quyền lực đang giỡn mặt Lenin: “Bắt, bắt nữa, bắt mãi”.
Câu chuyện kể từ xa xưa, rất xa xưa, là từ thời đức Phật còn tại thế: Có một người Bà La Môn rất giầu có và rất quyền thế, ông thích đi săn bắn thú vật trong rừng hay chim muông trên trời. Một hôm đó, ông bắn được một con thiên nga to đẹp đang bay vi vút trong bầu trời cao xanh bát ngát thăm thẳm trên kia. Con thiên nga vô cùng đẹp bị trúng đạn, rơi xuống đất, đau đớn giẫy và chết. Ông liền chạy tới lượm thành quả của ông và xách xác con thiên nga lộng lẫy về cho gia nhân làm thịt, làm một bữa nhậu, có lẽ.
Dù đã từ trần từ lâu, Võ Văn Kiệt vẫn được người đời nhắc đến do một câu nói khá cận nhân tình: “Nhiều sự kiện khi nhắc lại, có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn”. Tôi vốn tính hiếu chiến (và hiếu thắng) nên lại tâm đắc với ông T.T này bởi một câu nói khác: “Chúng tôi tự hào đã đánh thắng ba đế quốc to”. Dù chỉ ngắn gọn thế thôi nhưng cũng đủ cho người nghe hiểu rằng Việt Nam là một cường quốc, chứ “không phải dạng vừa” đâu đấy!
Lý do ông Thưởng, ngôi sao sáng mới 54 tuổi bị thanh trừng không được công khai. Tuy nhiên, theo báo cáo của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương và các cơ quan chức năng, thì ông Võ Văn Thưởng “đã vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm...
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.