Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Thủ Khoa Huân

27/05/201600:01:00(Xem: 4816)
NGUYỄN HỮU HUÂN 
(1830 - 1875)
.
Nguyễn Hữu Huân quê huyện Kiến Hưng, Định Tường. Năm 1852, ông đỗ thủ khoa kỳ thi hương nên thường gọi là Thủ khoa Huân. Khi giặc Pháp chiếm 3 tỉnh miền Đông, ông khởi nghĩa chống Pháp, triều đình phong Phó Quản đạo.
 .
Năm 1862, ông đem nghĩa quân gia nhập lực lượng Trương Định. Năm 1863, quân Pháp tấn công vào căn cứ Tân Hòa, căn cứ thất thủ, Trương Định đem quân về vùng Lý Nhơn. Còn Nguyễn Hữu Huân đưa quân về Tân An, rồi rút về Thuộc Nhiêu (Tiền Giang), Tháng 6-1863, quân Pháp càn quét căn cứ Thuộc Nhiêu. Lực lượng của ông còn yếu nên rút quân về An Giang phối hợp với Võ Duy Dương chiêu mộ nghĩa binh để khởi nghĩa lần thứ hai. Sau đấy, Nguyễn Hữu Huân đem quân về vùng Thất Sơn (An Giang) tiếp tục chiến đấu.
 .
Pháp rất lo ngại, buộc Tổng đốc An Giang là Phan Khắc Thân phải tìm cách bắt Thủ Khoa Huân. Tổng đốc An Giang không thuận. Đô đốc Nam kỳ là De la Grandière lệnh cho Doudart de Lagrée đem 500 quân, cùng đại bác từ Oudong (Campuchia) xuống huy hiếp thành An Giang. Trước áp lực đó, Tổng đốc An Giang đành nhượng bộ, nên ông bị bắt.         
    Ngày 22-8-1864, ông bị kết án 10 năm tù khổ sai và bị đày đến đảo Réunion, đến năm 1869 được thả về. 
.
Pháp quản thúc ông tại nhà Tổng đốc Đỗ Hữu Phương, đồng thời cử ông làm giáo thọ chỉ dạy cho các sinh đồ ở Chợ Lớn, với hy vọng lôi kéo ông về phía họ. Lợi dụng điều kiện đi dạy học, Nguyễn Hữu Huân liên lạc với các sĩ phu yêu nước và hội kín Hoa kiều Trường Phát, nhờ mua vũ khí để chuẩn bị khởi nghĩa tiếp. Trong khi đang chuẩn bị gấp rút, thì Pháp bắt được thuyền chở vũ khí. Trước tình hình bất lợi đó, ông ra lệnh giải tán, bí mật trốn khỏi nhà Tổng đốc Phương, tìm đường về lại Mỹ Tho họp cùng Dương Văn Lân, để tiến hành khởi nghĩa tiếp. 
    Năm 1872, ông khởi nghĩa lần thứ ba, dân chúng hưởng ứng rất đông đảo, trong số đó có cả một số hương chức, hội tề, địa chủ... địa bàn hoạt động của kháng chiến của ông kéo dài từ Mỹ Tho đến Cai Lậy. 
.
Cuối năm 1874, quân Pháp cử Trần Bá Lộc, Đỗ Hữu Phương đánh vào căn cứ ở Bình Cách. Nghĩa quân chống trả không lại. Nguyễn Hữu Huân thoát được về Chợ Gạo, đến khoảng tháng 3 năm sau, ông trở lại vùng Tân An để tập hợp lại lực lượng thì bị Việt gian chỉ điểm nên bị bắt.
     Thực dân Pháp giam ông ở Mỹ Tho. Sau khi chiêu hàng không thành, chúng kết án tử hình. Trước khi thụ hình, ông nhắn vợ con tế sống mình và gửi vải cho ông, để đề thơ bằng 2 câu đối tuyệt mệnh, 2 câu đối ấy sau này thành 2 câu liễn tại đền thờ ông ở xã Mỹ Tịnh An, huyện Chợ Gạo:
.
“Hữu chí nan thân, không uổng bách niên chiêu vật nghị
Duy công bất tựu, diệc tương nhất tử báo quân ân”.
(Có trí mạng cùng, đâu sá trăm năm lời dị nghị
Tuy công chưa lập, cũng đành một thác báo ơn vua).
 .
     Ngày 15 tháng 4 Tân Hợi (19-5-1875), Pháp cho tàu chở Nguyễn Hữu Huân xuôi dòng về Mỹ Tịnh An và hành quyết ông lúc 12 giờ trưa. 
    Mặc dù, ông làm thơ không nhiều nhưng các cảm tác của ông đều ở trong thời gian chống Pháp, tâm tư ông yêu nước nồng nàn, như: Tặng vợ, Tự Thuật, Bửa củi, Cảm hoài... 
.
    Đời ông đã 3 lần cương quyết khởi nghĩa, bất khuất chống ngoại xâm nhưng đáng tiếc đều bị thất bại. 
     Mộ và đền Thủ Khoa Huân được xây dựng ngay tại quê nhà của ông. Trong đền thờ có nhiều hoành phi và câu đối ca ngợi chí khí kiên cường của Thủ Khoa Huân.
.
Cảm kích: Thủ Khoa Huân
 .
Nguyễn Hữu Huân, son sắt núi sông! 
Nước nhà Tây chiếm, đớn đau trông!
Nấu nung quyết chiến, lòng mong mỏi
Vùng vẫy xông pha, giặc phập phồng!
Ngoài đảo lo dân, nghiền ngẫm dạ?!
Trong tù nghĩ nước, nhớ nhung lòng!
Ba lần chống Pháp, lừng danh tiếng
Khí khái, trung trinh rạng Lạc Hồng! 
.
Nguyễn Lộc Yên

.
.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nếu Donald Trump giành lại được Nhà Trắng vào tháng 11, năm nay có thể đánh dấu một bước ngoặt đối với quyền lực của Mỹ. Cuối cùng, nỗi sợ hãi về tình trạng suy tàn đã khiến cho người Mỹ bận tâm kể từ thời thuộc địa sẽ được biện minh. Hầu hết người Mỹ tin rằng, Hoa Kỳ trong tình trạng suy tàn, Donald Trump tuyên bố rằng ông có thể “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Nhưng tiền đề của Trump đơn giản là sai, và các biện pháp trị liệu được ông đề xuất đặt ra mối đe dọa lớn nhất đối với nước Mỹ.
Đảng CSVN hay nói “Trí thức là “nguyên khí của quốc gia”, làm hưng thịnh đất nước, rạng rỡ dân tộc*; “Trí thức là vốn liếng quý báu của Dân tộc”; hay “Thanh niên là rường cột của nước nhà” , nhưng tại sao nhiều người vẫn ngại đứng vào hàng ngũ đảng? Lý do vì đảng chỉ muốn gom Trí thức và Thanh niên “vào chung một rọ để nắm tóc”...
Tây Bắc hay Tây Nguyên thì cũng chừng đó vấn đề thôi: đất đai, tôn giáo, chủng tộc… Cả ba đều bị nhũng nhiễu, lũng đoạn tới cùng, và bị áp chế dã man tàn bạo. Ở đâu giới quan chức cũng đều được dung dưỡng, bao che để tiếp tục lộng quyền (thay vì xét sử) nên bi kịch của Tây Nguyên (nói riêng) và Cao Nguyên (nói chung) e sẽ còn dài, nếu chế độ toàn trị hiện hành vẫn còn tồn tại...
Bữa rồi, nhà thơ Inra Sara tâm sự: “Non 30 năm sống đất Sài Gòn, tôi gặp vô số người được cho là thành công, thuộc nhiều ngành nghề, đủ lứa tuổi, thành phần. Lạ, nhìn sâu vào mắt họ, cứ ẩn hiện sự bất an, lo âu.” “Bất an” có lẽ không chỉ là tâm trạng của người Sài Gòn mà dường như là tâm cảm chung của toàn dân Việt – không phân biệt chủng tộc, giới tính hay giai cấp nào ráo trọi – nhất là những kẻ sắp từ giã cõi trần. Di Cảo của Chế Lan Viên và di bút (Đi Tìm Cái Tôi Đã Mất) của Nguyễn Khải, theo nhận xét của nhà phê bình văn học Vương Trí Nhàn, chỉ là những tác phẩm “cốt để xếp hàng cả hai cửa. Cửa cũ, các ông chẳng bao giờ từ. Còn nếu tình hình khác đi, có sự đánh giá khác đi, các ông đã có sẵn cục gạch của mình ở bên cửa mới (bạn đọc có sống ở Hà Nội thời bao cấp hẳn nhớ tâm trạng mỗi lần đi xếp hàng và không sao quên được những cục gạch mà có lần nào đó mình đã sử dụng).”
Tập Cận Bình tin rằng lịch sử đang dịch chuyển theo hướng có lợi cho mình. Trong chuyến thăm Vladimir Putin tại Matxcơva vào tháng 3 năm ngoái, nhà lãnh đạo Trung Quốc nói với Tổng thống Nga rằng “Ngay lúc này, chúng ta đang chứng kiến một sự thay đổi chưa từng thấy trong 100 năm qua, và chúng ta đang cùng nhau thúc đẩy sự thay đổi ấy.”
Sau 20 năm chiêu dụ Kiều bào về giúp nước không thành công, đảng CSVN lại tung ta Dự án “Phát huy nguồn lực của người Việt Nam ở nước ngoài phục vụ phát triển đất nước trong tình hình mới” vào dịp Tết Nguyên Đán Giáp Thìn 2024. Đây là lần thứ tư, từ khi có Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 26 tháng 3 năm 2004, một Quyết định nhằm mưu tìm đầu tư, hợp tác khoa học, kỹ thuật và tổ chức các Hội, Đoàn người Việt ở nước ngoài, đặt dưới quyền lãnh đạo của đảng CSVN được tung ra...
Khi số lượng di dân vượt biên bất hợp pháp qua biên giới Hoa Kỳ-Mexico tăng cao kỷ lục, câu hỏi quan trọng được đặt ra là: Làm thế nào mà Hoa Kỳ lại rơi vào tình trạng này, và Hoa Kỳ có thể học hỏi những gì từ cách các quốc gia khác ứng phó với các vấn đề an ninh biên giới và nhập cư. Chào đón công dân nước ngoài đến với đất nước của mình là một việc khá quan trọng để giúp cải thiện tăng trưởng kinh tế, tiến bộ khoa học, nguồn cung ứng lao động và đa dạng văn hóa. Nhưng những di dân vào và ở lại Hoa Kỳ mà không có thị thực hoặc giấy tờ hợp lệ có thể gây ra nhiều vấn đề – cho chính bản thân họ và cho cả chính quyền địa phương bởi tình trạng quá tải không thể kịp thời giải quyết các trường hợp xin tị nạn tại tòa án nhập cư, hoặc cung cấp nơi ở tạm thời và các nhu cầu cơ bản khác. Mà tình trạng này hiện đang xảy ra ở rất nhiều nơi ở Hoa Kỳ.
Trên vai những pho tượng trắng trong vườn Lục Xâm Bảo, lá vàng đã bắt đầu rơi lất phất. Mùa Thu Paris thật lãng mạn. Henry Kissinger đi dạo quanh một hồ nhỏ ở ngoại ô gần Rambouillet. Nơi đây từng cặp tình nhân đang nắm tay nhau bên những cành cây la đà bóng hồ. Ông thấy lòng mình nao nao (melancholic) vì sắp tới phiên họp quan trọng nhất với ông Lê Đức Thọ.
Tôi nghe nhiều người tỏ ý bi quan về hiện cảnh cũng như tương lai (đen tối) của Việt Nam. Dân tộc nào, số phận đó. Một đất nước có những người viết sử và làm luật (cỡ) như ông Dương Trung Quốc thì… đen là phải!
Việt Nam bước vào năm Giáp Thìn 2024 với gánh nặng tham nhũng và một đội ngũ “không nhỏ” cán bộ, đảng viên suy thoái đạo đức lối sống. Đó là cảnh báo của người đứng đầu đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng, trong cuộc phỏng vấn đầu năm của Thông Tấn Xã Việt Nam...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.