Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Phan Thanh Giản

22/04/201600:01:00(Xem: 5858)
PHAN THANH GIẢN
(1796 -1867)
.
Phan Thanh Giản, hiệu Lương Khê, biệt hiệu Mai Xuyên, quê huyện Ba Tri, tỉnh Vĩnh Long. 
.
    Năm 1825, ông đậu Cử nhân. Năm 1826, đỗ Tiến sĩ thời vua Minh Mạng. Ông làm quan trải ba triều: Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức.
- Dưới triều Minh Mạng, ông giữ các chức vụ: Lang trung bộ Hình (1827), Tham hiệp tỉnh Quảng Bình (1828). Kinh lược trấn Tây (1835), Tuần phủ Quảng Nam (1836)... 
.
- Dưới triều Thiệu Trị, ông làm Phó đô ngự sử Đô sát viện.
.
- Dưới triều Tự Đức: Ông giữ chức Thượng thư bộ Lại (1849). Năm 1850, ông vào trấn nhậm miền Tây Nam Kỳ cùng với Nguyễn Tri Phương, sau đó, làm Kinh lược sứ Nam Kỳ. Năm 1856-1859, vua cử ông làm Chánh tổng quốc sứ quán, chỉ đạo biên soạn: Khâm định việt sử thông giám cương mục.  
  .
     Ngày 5-6-1862, ông và Lâm Duy Hiệp ký hoà ước Nhâm Tuất tại Sài Gòn, giao 3 tỉnh miền Đông Nam kỳ: Biên Hòa, Gia Định, Định Tường cho Pháp, triều đình phải bồi thường chiến phí cho Pháp và Tây Ban Nha là 4 triệu piastre. 
    Năm 1863, vua Tự Đức cử ông làm trưởng phái đoàn cùng Phạm Phú Thứ và Nguỵ Khắc Đản sang Pháp để điều đình chuộc lại 3 tỉnh miền Đông Nam kỳ nhưng Pháp không đồng ý.       
.
    Khi ông về nước, vua Tự Đức bổ nhiệm chức Kinh lược sứ Vĩnh Long. Ông điều đình với Pháp để giữ lại 3 tỉnh miền Tây nhưng không kết quả. Pháp còn chuẩn bị chiếm cả Hà Tiên và An Giang. 
.
    Ngày 20-6-1867, Pháp đánh chiếm Vĩnh Long, còn gửi thư yêu cầu ông bảo các quan thủ thành An Giang và Hà Tiên buông súng đầu hàng. Trước sức mạnh quân sự áp đảo của Pháp, nghĩ không thể giữ nổi An Giang và Hà Tiên, nếu đánh vẫn bị thua mà dân chúng bị chết chóc khổ sở, ông quyết định trao thành, yêu cầu Pháp bảo đảm an toàn cho dân chúng?! Thế là chỉ trong 5 ngày (20-24 tháng 6-1867), Pháp chiếm trọn 3 tỉnh miền Tây không tốn một viên đạn. 
.
    Sau khi thành mất, ông tuyệt thực suốt 17 ngày, dặn dò con cháu không được làm tay sai cho Pháp! Ông uống thuốc độc quyên sinh ngày 4-8-1867, hưởng thọ 72 tuổi. Ông mất, đồng bào ngậm ngùi thương tiếc; nhưng triều đình Huế lại khinh bỉ vì một quan lớn, giặc tới chưa đánh mà đã khiếp nhược đầu hàng?!.
 .
Ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị: Việt sử thông giám cương mục (chủ biên); Minh Mệnh chính yếu (chủ biên); Tây phù nhật ký; Lương Khê thi thảo; Sứ Thanh thi tập...  
 .
 *- Thiết nghĩ: Cuộc đời Phan Thanh Giản đã ở trong bối cảnh phức tạp và ngặt nghèo của lịch sử. Đối với những nhân vật này, việc đánh giá và bình luận gặp rất nhiều khó khăn vì có rất nhiều ý kiến trái ngược nhau. 
.
     Phan Thanh Giản, Lâm Duy Hiệp đã ký hòa ước Nhâm Tuất năm 1862, dâng 3 tỉnh miền Đông Nam Kỳ cho Pháp. Tiếp đến, ông là Kinh lược sứ lại đầu hàng giặc khi chúng đánh tỉnh Vĩnh Long, rồi nộp thành cho giặc, còn viết thư bảo quan Tổng đốc ở mấy thành khác dâng thành cho Pháp. Vì thế rất khó bào chữa cho ông?! Nhìn chung, đồng bào miền Nam mến mộ ông, họ biết ông là người liêm khiết, yêu nước thương dân. Họ luôn ghi nhớ ông nói: “Tôi không bao giờ chịu sống trong thành mà trên nóc có lá cờ tam tài”. 
.
     Muốn đánh giá chính xác về ông phải dựa trên thực tế đời sống và những tài liệu về đất nước và dân tộc có liên hệ đến ông. Nên xét rạch ròi, thẳng thắn để có kết luận thật công bằng là công hay tội. 
    Tôi nghĩ rằng: Ông không phải người tham sống sợ chết, nếu sau khi dâng thành cho Pháp, ông vẫn sống để vinh thân phì gia thì đáng trách nhưng ông đã quyên sinh, tức là đã giũ sạch những lỗi lầm nếu có?!. 
.
Cảm niệm: Phan Thanh Giản
 .
Phan Thanh Giản, có tội hay công?!
Đi Pháp điều đình, thấp thỏm lòng!
Sáu tỉnh Nam kỳ, nghèo ngặt mất?!
Một thân Kinh lược, não nùng vong!
Độc len lỏi, quẩn quanh tâm nhĩ
Hồn vấn vương, lưu luyến núi sông!
Quả đất đang quay, ngưng tức tưởi!
Tội công lẫn lộn, nghẹn ngào trông?!!!
.
Nguyễn Lộc Yên  

.
.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cộng sản Việt Nam khoe có tự do tôn giáo ở Việt Nam, nhưng Hoa Kỳ và Thế giới nói “rất hạn chế”, tùy nơi và từng trường hợp. Tình trạng này đã giữ nguyên như thế trong những báo cáo trước đây của cả đôi bên. Nhưng tại sao Hoa Kỳ vẫn liệt Việt Nam vào danh sách phải “theo dõi đặc biệt”...
Đến giữa tháng 3 năm nay, hầu hết chúng ta đều thấy rõ, Donald Trump sẽ là ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa và Joe Biden là ứng cử viên tổng thống của Democrat. Ngoại trừ vấn đề đột ngột về sức khỏe hoặc tử vong, có lẽ sẽ không có thay đổi ngôi vị của hai ứng cử viên này. Hai lão ông suýt soát tuổi đời, cả hai bộ não đang đà thối hóa, cả hai khả năng quyết định đều đáng nghi ngờ. Hoa Kỳ nổi tiếng là đất nước của những người trẻ, đang phải chọn lựa một trong hai lão ông làm người lãnh đạo, chẳng phải là điều thiếu phù hợp hay sao? Trong lẽ bình thường để bù đắp sức nặng của tuổi tác, con đường đua tranh vào Tòa Bạch Ốc, cần phải có hai vị ứng cử viên phó tổng thống trẻ tuổi, được đa số ủng hộ, vì cơ hội khá lớn phải thay thế tổng thống trong nhiệm kỳ có thể xảy ra. Hơn nữa, sẽ là ứng cử viên tổng thống sau khi lão ông hết thời hạn bốn năm. Vị trí và vai trò của nhân vật phó này sẽ vô cùng quan trọng trong lần tranh cử 2024.
Không phải “học” mà là bắt, là tóm đầu, là tống cổ vào nhà giam: khi cân bằng quyền lực ở Hà Nội xáo trộn với tiền chấn rung chuyển tận Amsterdam thì cái khẩu hiệu quen thuộc của Vladimir Lenin ngày nào cũng phải được cập nhật. Không còn “Học, học nữa, học mãi” mà, táo tợn hơn, hệ thống quyền lực đang giỡn mặt Lenin: “Bắt, bắt nữa, bắt mãi”.
Câu chuyện kể từ xa xưa, rất xa xưa, là từ thời đức Phật còn tại thế: Có một người Bà La Môn rất giầu có và rất quyền thế, ông thích đi săn bắn thú vật trong rừng hay chim muông trên trời. Một hôm đó, ông bắn được một con thiên nga to đẹp đang bay vi vút trong bầu trời cao xanh bát ngát thăm thẳm trên kia. Con thiên nga vô cùng đẹp bị trúng đạn, rơi xuống đất, đau đớn giẫy và chết. Ông liền chạy tới lượm thành quả của ông và xách xác con thiên nga lộng lẫy về cho gia nhân làm thịt, làm một bữa nhậu, có lẽ.
Dù đã từ trần từ lâu, Võ Văn Kiệt vẫn được người đời nhắc đến do một câu nói khá cận nhân tình: “Nhiều sự kiện khi nhắc lại, có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn”. Tôi vốn tính hiếu chiến (và hiếu thắng) nên lại tâm đắc với ông T.T này bởi một câu nói khác: “Chúng tôi tự hào đã đánh thắng ba đế quốc to”. Dù chỉ ngắn gọn thế thôi nhưng cũng đủ cho người nghe hiểu rằng Việt Nam là một cường quốc, chứ “không phải dạng vừa” đâu đấy!
Lý do ông Thưởng, ngôi sao sáng mới 54 tuổi bị thanh trừng không được công khai. Tuy nhiên, theo báo cáo của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương và các cơ quan chức năng, thì ông Võ Văn Thưởng “đã vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm...
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.