Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Đoàn Hữu Trưng

08/03/201600:01:00(Xem: 5667)
ĐOÀN HỮU TRƯNG
(1844 -1866)
.
     Đoàn Hữu Trưng, tự Tử Hòa, hiệu Trước Lâm, quê Thừa Thiên. Nhà nghèo nhưng học cao hiểu rộng; ông chủ động cuộc nổi dậy tại kinh thành Huế, nhằm lật đổ vua Tự Đức.       
Năm 1864, Tùng Thiện vương Miên Thẩm gả con gái là Thể Cúc cho ông. 
.
Ông muốn chống Pháp, vua Tự Đức lại cầu hòa, nên cần một vua khác có tinh thần chủ chiến; ông tôn phò Đinh Đạo (lấy họ mẹ, vì cha tranh ngôi đã thất bại) là con Nguyễn Phúc Hồng Bảo. 
Ông cùng với 2 em trai là Đoàn Trực, Đoàn Ái, các bạn Trương Trọng Hòa, Phạm Lương lập ra một thi xã gọi là “Đông Sơn thi tửu hội”, để che mắt triều đình khi hội họp. 
.
Ông mời các nhà sư: Nguyễn Văn Quí, Nguyễn Văn Viên và một số quan binh: Hữu quân Tôn Thất Cúc, vệ úy Tôn Thất Giác... 
Lực lượng chính của cuộc nổi dậy là khoảng 3000 binh lính đang làm phu thợ vì cưỡng bức lao động, bất mãn vì phải làm lụng khổ sở để xây lăng vua Tự Đức, vũ khí của họ là chày vôi nên sau này gọi là “Giặc chày Vôi”. 
.
Ngày 16-9-1866, giương cờ đề “Hoàng tôn nghĩa cử”. Nhờ Tôn Thất Cúc mở cửa thành lúc tờ mờ sáng, đoàn quân nổi dậy tiến vào cung điện. Đầu tiên gặp chưởng vệ Hồ Oai, kế đến vệ úy Nguyễn Thịnh và chỉ huy sứ Phạm Viết Trang, dù các vị này chiến đấu bị thương vẫn cố ngăn chận, sau đó quân triều đình tinh nhuệ với đầy đủ vũ khí phản công nên quân nổi dậy bị thất bại. 
.
Ba anh em Đoàn Trưng, Đoàn Trực, Đoàn Ái bị xử lăng trì. Con cháu phải lưu tán không được thi cử... 
Thể Cúc, buộc cải sang họ mẹ (họ Tống) và đi tu... 
.
Cả gia đình Hồng Bảo gồm 8 người con là Đinh Đạo, Đinh Tự... đều bị xử giảo. Đoàn Hữu Trưng để lại tác phẩm bài “Trung nghĩa ca”, sáng tác trong thời gian bị giam, theo thể lục bát, dài 498 câu, kể lại tường tận cuộc nổi dậy.
.
        Cảm niệm: Đoàn Hữu Trưng
.
Đoàn Hữu Trưng, non nước vấn vương!
Chống Tây khẳng khái, dạ kiên cường
Lo toan quật khởi, mong tròn nguyện
Thất bại ngậm ngùi, gẫm tiếc thương!
.
Nguyễn Lộc Yên  

.
.

Ý kiến bạn đọc
12/03/201603:02:30
Khách
Nói rằng “Đoàn Trưng chủ trương chống Pháp nên tham gia vào việc lật đổ vua Tự Đức để thay thế bởi một ông vua chủ chiến khác”. Quan điểm nầy có phải là quan điểm chủ quan của người viết không?. Người ta còn nhớ sau 1975, chính quyền CSVN cũng tán trợ quan điểm nầy, vì muốn ca tụng giai cấp công nông bị trị vùng lên lật đổ giai cấp thống trị vua chúa. Mục đích của quan điểm nầy có mang tính chất chính trị không?. Khi muốn nói đến lịch sử thì phải dựa vào thực tế đã xảy ra. Vậy, câu hỏi đặt ra: “Phải chăng việc anh em Đoàn Trưng, Đoàn Trực… tham gia vào việc lật đổ vua Tự Đức chẳng qua là sự tranh giành quyền lực giữa hai nhánh con của vua Thiệu Trị”?.
Theo lịch sử cho biết: “Vì Hồng Bảo tự cho mình là con trưởng nên nghĩ rằng đáng lý mình phải lên ngôi, nên không cam chịu và làm phản”. Kết quả bị thất bại và bị giết. Con trưởng của Hồng Bảo được tha, phải đổi họ mẹ là Đinh Đạo. Cũng co bài viết về việc nầy: Vua Thiệu Trị thấy rằng, Hồng Bảo ngoài tướng xấu (bị lé?) thì là người chơi bời, lêu lỏng… trái ngược với Hồng Nhậm (Tự Đức), vua hội họp quần thần bàn thảo và để di chiếu nối ngôi cho Hồng Nhậm. Người có thế lực nhất để thi hành di chiếu là đại thần Trương Đăng Quế (công thần 3 đời của triều Nguyễn).
Cũng có những bài viết về những tin đồn (có lẽ do phe cánh ủng hộ Hồng Bảo tung ra) Tự Đức là con của Trương Đăng Quế tráo đổi với câu vè “Bá đợi công hầu, nhất đợi vương”. Nhưng những bài nghiên cứu cho biết đây là tin đồn thất thiệt có dụng đích xâu sau khi đưa ra những đối chiều về chức vụ (quan nhỏ), tuổi tác (36 tuổi) của Trương Đăng Quế lúc vua Tự Đức ra đời (1829), trong bối cảnh là lúc vua Minh Mạng đang tại vị (1821-1841), là điều không thể xảy ra.
Đoàn Trưng người chủ chốt trong vụ tạo phản là bà con bên ngoại với Đinh Đạo. Vậy, quan điểm của tác giả có khách quan không?.
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Chuyến thăm Việt Nam hai ngày của Tổng Bí thư Đảng, Chủ tịch nước Cộng sản Trung Quốc, Tập Cận Bình đã để lại nhiều hệ lụy cho nhân dân Việt Nam hơn bao giờ hết. Bằng chứng này được thể hiện trong Tuyên bố chung ngày 13/12/2023 theo đó họ Tập thay quan điểm “cộng đồng chung vận mệnh” bằng “xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai” cho hai nước...
Sự ra đi của nhà tư tưởng và thực hành xuất sắc về chính sách đối ngoại của Mỹ đánh dấu một kỷ nguyên kết thúc. Trong suốt sự nghiệp lâu dài và có ảnh hưởng phi thường của mình, Henry Kissinger đã xây dựng một di sản mà người Mỹ sẽ khôn ngoan chú ý trong kỷ nguyên mới của nền chính trị cường quốc và sự xáo trộn trong toàn cầu. Thật khó để tưởng tượng rằng thế giới mà không có Henry Kissinger, không chỉ đơn giản vì ông sống đến 100 tuổi, mà vì ông chiếm một vị trí có ảnh hưởng và đôi khi chế ngự trong chính sách đối ngoại và quan hệ quốc tế của Mỹ trong hơn nửa thế kỷ.
“Tham nhũng kinh tế” ở Việt Nam đã trở thành “quốc nạn”, nhưng “tham nhũng quyền lực” do chính đảng viên gây ra để thu tóm quyền cai trị mới khiến Đảng lo sợ. Đó là nội dung đang được phổ biến học tập để đề phòng và bảo vệ chế độ do Ban Nội chính Trung ương công bố...
“Trong năm 2023 còn nhiều vấn đề đáng lo ngại, gây bất an cho xã hội. Các tội phạm trên các lĩnh vực tiếp tục gia tăng toàn quốc xảy ra 48.100 vụ phạm tội và trật tự xã hội tăng 18%.”
Việt Nam đang thương lượng mua chiến đấu cơ F-16 của Mỹ để tăng cường bảo vệ an ninh trước đe dọa ngày một lên cao của Trung Quốc ở Biển Đông. Tin này được truyền miệng ở Hoa Thịnh Đốn, tiếp theo sau chuyến thăm Việt Nam 2 ngày 10-11 tháng 9/2023 của Tổng thống Joe Biden. Tuy nhiên, các viên chức thẩm quyền của đôi bên không tiết lộ số lượng F-16 mà Việt Nam có thể mua với giá 30 triệu dollars một chiếc...
Số năm tháng tôi nằm trong tù chắc ít hơn thời gian mà nhà thơ Nguyễn Chí Thiện ngồi trong nhà mét (W.C) và có lẽ cũng chỉ bằng thời gian ngủ trưa của nhà văn Vũ Thư Hiên, ở trại Bất Bạt, Sơn Tây. Bởi vậy, sau khi đọc tác phẩm Hỏa Lò và Đêm Giữa Ban Ngày của hai ông (rồi đọc thêm Chuyện Kể Năm 2000 của Bùi Ngọc Tấn, Thung Lũng Tử Thần của Vũ Ánh, và Trại Kiên Giam của Nguyễn Chí Thiệp) thì tôi tự hứa là không bao giờ viết lách gì vể chuyện nhà tù, trại tù hay người tù nào cả.
Càng gần đến Đại hội đảng toàn quốc khóa XIV (2026-2031), đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) càng ra sức kiên định 4 nguyên tắc được coi là “có ý nghĩa sống còn đối với chế độ.”
Trời mưa thì buồn. Trời nắng thì vui. Mưa nhiều quá gây lụt lội, trở thành thảm cảnh. Nắng quá độ gây khô hạn, cháy mùa màng, gây đói khổ. Gọi là thiên tai. Có nghĩa thảm họa do trời gây ra. Hoặc chữ “thiên” đại diện cho thiên nhiên. Nhưng gần đây, vấn nạn khí hậu biến đổi, gây ra nhiều “thiên tai” có thể gọi lại là “thiên nhân tai,” vì con người góp phần lớn tạo ra khốn khổ cho nhau. “Thiên nhân tai,” nghe lạ mà có đúng không? Nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu là hiệu ứng nhà kính. Một số loại khí trong bầu khí quyển bao quanh trái đất hoạt động hơi giống như gương kính trong nhà kính, giữ nhiệt của mặt trời và ngăn nó trở lại không gian, gây ra hiện tượng nóng lên cho toàn cầu. Nhiều loại khí nhà kính này xuất hiện một cách tự nhiên, nhưng các hoạt động của con người đang làm tăng nồng độ của một số loại khí này trong khí quyển, cụ thể là: Cacbon dioxit (CO2), khí mê-tan, nitơ oxit, khí florua
Tuy lịch sử không nói đến, nhưng nếu chịu khó lục lọi đây đó, người ta sẽ tìm ra một giai thoại khá thú vị về việc bản Tuyên ngôn Độc lập của Việt Nam được Hồ Chí Minh soạn thảo và đọc trong buổi lễ trước công chúng tại vườn hoa Ba Đình (nay là Quảng trường Ba Đình) ngày 2 tháng 9 năm 1945. Theo tường thuật của nhà báo Hồng Hà trên báo Cứu Quốc của Việt Minh, ông Nguyễn Hữu Đang là người đọc chương trình buổi lễ và giới thiệu Chính phủ Lâm thời cùng chủ tịch Chính phủ đọc Tuyên ngôn Độc lập. Ông Nguyễn Hữu Đang là Trưởng ban Tổ chức Lễ đài, ông chính là người đứng trước micro giới thiệu: “Thưa đồng bào... Đây là Chủ tịch Chính phủ Lâm thời Hồ Chí Minh.” Nói xong, ông lùi lại, nhường micro cho Hồ Chí Minh.
Quán bún bò 199 là chỗ dựa tài chính vững chắc giúp ông Lâm Kim Hùng (66 tuổi, Đồng Nai) nuôi hàng chục sinh viên nghèo hiếu học. Quán của ông vừa là nơi ăn ở miễn phí vừa là nơi tạo công ăn việc làm cho các bạn kiếm thêm thu nhập…May mắn trong việc kinh doanh, quán bún bò mang lại nguồn thu nhập ổn định. Thế nhưng, vì sống một mình, nên khoảng lợi nhuận ấy quá dư giả so với cuộc sống bình thường của ông. Nhận thấy cứ để dành tiền mãi cũng chẳng được gì nên ông quyết định giúp đỡ cho những người có hoàn cảnh khó khăn.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.