Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Đoàn Hữu Trưng

08/03/201600:01:00(Xem: 5665)
ĐOÀN HỮU TRƯNG
(1844 -1866)
.
     Đoàn Hữu Trưng, tự Tử Hòa, hiệu Trước Lâm, quê Thừa Thiên. Nhà nghèo nhưng học cao hiểu rộng; ông chủ động cuộc nổi dậy tại kinh thành Huế, nhằm lật đổ vua Tự Đức.       
Năm 1864, Tùng Thiện vương Miên Thẩm gả con gái là Thể Cúc cho ông. 
.
Ông muốn chống Pháp, vua Tự Đức lại cầu hòa, nên cần một vua khác có tinh thần chủ chiến; ông tôn phò Đinh Đạo (lấy họ mẹ, vì cha tranh ngôi đã thất bại) là con Nguyễn Phúc Hồng Bảo. 
Ông cùng với 2 em trai là Đoàn Trực, Đoàn Ái, các bạn Trương Trọng Hòa, Phạm Lương lập ra một thi xã gọi là “Đông Sơn thi tửu hội”, để che mắt triều đình khi hội họp. 
.
Ông mời các nhà sư: Nguyễn Văn Quí, Nguyễn Văn Viên và một số quan binh: Hữu quân Tôn Thất Cúc, vệ úy Tôn Thất Giác... 
Lực lượng chính của cuộc nổi dậy là khoảng 3000 binh lính đang làm phu thợ vì cưỡng bức lao động, bất mãn vì phải làm lụng khổ sở để xây lăng vua Tự Đức, vũ khí của họ là chày vôi nên sau này gọi là “Giặc chày Vôi”. 
.
Ngày 16-9-1866, giương cờ đề “Hoàng tôn nghĩa cử”. Nhờ Tôn Thất Cúc mở cửa thành lúc tờ mờ sáng, đoàn quân nổi dậy tiến vào cung điện. Đầu tiên gặp chưởng vệ Hồ Oai, kế đến vệ úy Nguyễn Thịnh và chỉ huy sứ Phạm Viết Trang, dù các vị này chiến đấu bị thương vẫn cố ngăn chận, sau đó quân triều đình tinh nhuệ với đầy đủ vũ khí phản công nên quân nổi dậy bị thất bại. 
.
Ba anh em Đoàn Trưng, Đoàn Trực, Đoàn Ái bị xử lăng trì. Con cháu phải lưu tán không được thi cử... 
Thể Cúc, buộc cải sang họ mẹ (họ Tống) và đi tu... 
.
Cả gia đình Hồng Bảo gồm 8 người con là Đinh Đạo, Đinh Tự... đều bị xử giảo. Đoàn Hữu Trưng để lại tác phẩm bài “Trung nghĩa ca”, sáng tác trong thời gian bị giam, theo thể lục bát, dài 498 câu, kể lại tường tận cuộc nổi dậy.
.
        Cảm niệm: Đoàn Hữu Trưng
.
Đoàn Hữu Trưng, non nước vấn vương!
Chống Tây khẳng khái, dạ kiên cường
Lo toan quật khởi, mong tròn nguyện
Thất bại ngậm ngùi, gẫm tiếc thương!
.
Nguyễn Lộc Yên  

.
.

Ý kiến bạn đọc
12/03/201603:02:30
Khách
Nói rằng “Đoàn Trưng chủ trương chống Pháp nên tham gia vào việc lật đổ vua Tự Đức để thay thế bởi một ông vua chủ chiến khác”. Quan điểm nầy có phải là quan điểm chủ quan của người viết không?. Người ta còn nhớ sau 1975, chính quyền CSVN cũng tán trợ quan điểm nầy, vì muốn ca tụng giai cấp công nông bị trị vùng lên lật đổ giai cấp thống trị vua chúa. Mục đích của quan điểm nầy có mang tính chất chính trị không?. Khi muốn nói đến lịch sử thì phải dựa vào thực tế đã xảy ra. Vậy, câu hỏi đặt ra: “Phải chăng việc anh em Đoàn Trưng, Đoàn Trực… tham gia vào việc lật đổ vua Tự Đức chẳng qua là sự tranh giành quyền lực giữa hai nhánh con của vua Thiệu Trị”?.
Theo lịch sử cho biết: “Vì Hồng Bảo tự cho mình là con trưởng nên nghĩ rằng đáng lý mình phải lên ngôi, nên không cam chịu và làm phản”. Kết quả bị thất bại và bị giết. Con trưởng của Hồng Bảo được tha, phải đổi họ mẹ là Đinh Đạo. Cũng co bài viết về việc nầy: Vua Thiệu Trị thấy rằng, Hồng Bảo ngoài tướng xấu (bị lé?) thì là người chơi bời, lêu lỏng… trái ngược với Hồng Nhậm (Tự Đức), vua hội họp quần thần bàn thảo và để di chiếu nối ngôi cho Hồng Nhậm. Người có thế lực nhất để thi hành di chiếu là đại thần Trương Đăng Quế (công thần 3 đời của triều Nguyễn).
Cũng có những bài viết về những tin đồn (có lẽ do phe cánh ủng hộ Hồng Bảo tung ra) Tự Đức là con của Trương Đăng Quế tráo đổi với câu vè “Bá đợi công hầu, nhất đợi vương”. Nhưng những bài nghiên cứu cho biết đây là tin đồn thất thiệt có dụng đích xâu sau khi đưa ra những đối chiều về chức vụ (quan nhỏ), tuổi tác (36 tuổi) của Trương Đăng Quế lúc vua Tự Đức ra đời (1829), trong bối cảnh là lúc vua Minh Mạng đang tại vị (1821-1841), là điều không thể xảy ra.
Đoàn Trưng người chủ chốt trong vụ tạo phản là bà con bên ngoại với Đinh Đạo. Vậy, quan điểm của tác giả có khách quan không?.
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Xuất hiện gần đây trong chiến dịch tranh cử tổng thống, Donald Trump, ứng cử viên đảng Cộng hòa, đã lên tiếng đe dọa là sẽ không bảo vệ cho các đồng minh thuộc khối NATO trong trường hợp bị Nga tấn công. Ý kiến này đã dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi tại châu Âu, vì có liên quan đến việc răn đe Nga và ba kịch bản chính được đề cập đến khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào năm 2025 là liệu Liên Âu có nên trang bị vũ khí hạt nhân chăng, Pháp có thể tích cực tham gia không và Đức nên có tác động nào.
Tôi không biết chính xác là Văn Trí đã đặt chân đến Đà Lạt tự lúc nào nhưng cứ theo như ca từ trong nhạc phẩm Hoài Thu của ông thì Cao Nguyên Lâm Viên ngày ấy vẫn hoang vu lắm. Ngoài “núi rừng thâm xuyên”, với “lá vàng rơi đầy miên man”, cùng “bầy nai ngơ ngác” (bên “hồ thu xanh biếc”) thì dường như không còn chi khác nữa! Từ Sài Gòn, khi tôi được bố mẹ “bế” lên thành phố vắng vẻ và mù sương này (vào khoảng giữa thập niên 1950) thì Đà Lạt đã bị đô thị hóa ít nhiều. Nơi đây không còn những “bầy nai ngơ ngác” nữa. Voi, cọp, heo rừng, beo, báo, gấu, khỉ, vượn, nhím, mển, gà rừng, công, trĩ, hươu, nai, trăn, rắn, sóc, cáo, chồn… cũng đều đã biệt tăm. Người Thượng cũng ở cách xa, nơi miền sơn cước.
Vi hiến có nghĩa là “vi phạm” hay đi ngược lại những gì Hiến Pháp (HP) quy định. HP không có gì là cao siêu hay quá bí ẩn. Hiến Pháp trong bản chất chỉ là một bộ luật. Sự khác biệt chỉ là: HP là một bộ luật nền tảng hay nôm na là “luật mẹ”. Không những không cá nhân hay hữu thể pháp lý nào trong xã hội, kể cả hành pháp (tức chính phủ) được quyền vi phạm HP, mà không một luật pháp nào của lập pháp (tức quốc hội) được quyền vi phạm HP cả...
Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tiếp tục đi theo đường mòn Chủ nghĩa đã lu mờ trong thưc tế và thất bại trong hành động tại Đại hội đảng kỳ 14 vào tháng 1 năm 2026. Khẳng định này của ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng là bằng chứng cho tính chai lỳ, chậm tiến và lạc hậu, không phải của riêng ông mà toàn đảng...
Thứ Bảy 24/2/2024 đánh dấu hai năm kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược toàn diện nước Ukraine. Cuộc xung đột đang lâm vào tình trạng bế tắc và ngày càng tàn khốc. Nhân dịp này ông Nick Schifrin, một phát thanh viên của kênh truyền hình PBS, đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về hiện tình của cuộc chiến, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine sẽ ra sao. Hiện diện trong buổi thảo luận có các ông Michael Kofman, John Mearsheimer và bà Rebeccah Heinrichs...
Đôi lời từ tác giả: “Sẽ có nhiều người không thích bài viết này. Họ sẽ cảm thấy bị công kích và rằng thật bất công. Phản ứng càng mạnh mẽ càng cho thấy nỗi sợ hãi về chủng tộc đã cắm rễ sâu vào nền chính trị Hoa Kỳ, và sẽ tồn tại mãi.” Tầm quan trọng của vấn đề chủng tộc trong nền chính trị của chúng ta được thể hiện rõ ràng qua chiến dịch tranh cử tổng thống hiện tại. Khẩu hiệu (slogan) đình đám nhất là từ chiến dịch tranh cử của Donald Trump: “MAGA” – Make America Great Again (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại). Ý của slogan này là Hoa Kỳ đã từng rất vĩ đại, nhưng đã và đang đánh mất hào quang của mình.
Sau 11 năm chống Tham nhũng (2013-2024) nhưng Tham nhũng cứ trơ ra cười vào mũi Đảng là tại sao?
Thời gian gần đây, những người thương vay khóc mướn ở Việt Nam thường đem vấn đề Chủ nghĩa Xã hội và đảng có quyền một mình lãnh đạo ra hù họa dư luận. Tuy nhiên, càng vênh váo và cù nhầy bao nhiêu lại càng lâm vào thế bí. Những bài viết không trả lời được câu hỏi: Ai đã trao quyền lãnh đạo cho Đảng, và tại sao Đảng sợ Dân chủ đến thế?
Cận Tết năm Thìn, Marianne Brown (Guardian Weekly) có bài “Vietnam’s parents want a dragon son.” Trời! Tưởng gì, chớ cả Tầu lẫn Ta ai mà không muốn có con trai tuổi Rồng. Nhâm Thìn, tất nhiên, lại càng bảnh dữ nữa. Nam nhâm nữ quí thì sang mà lị. Theo tuviso.com: “Tuổi Nhâm Thìn có nhiều hy vọng tốt đẹp về vấn đề tình duyên và tương lai về cuộc sống, có phần tốt đẹp về tình cảm và tài lộc, vào trung vận và hậu vận thì được nhiều tốt đẹp về hạnh phúc, công danh có phần lên cao.”
Một quan điểm lạc quan đang dấy lên trong hàng ngũ Lãnh đạo đảng CSVN khi bước vào năm 2024, nhưng thực tế tiềm ẩn những khó khăn chưa lường trước được...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.