NGUYỄN HỮU CẢNH
(1650 - 1700)
.
Nguyễn Hữu Cảnh còn gọi là Nguyễn Hữu Kính, biệt hiệu “Hắc Hổ”, là danh tướng đời chúa Nguyễn Phúc Chu. Cha của ông là Chiêu vũ hầu Nguyễn Hữu Dật, quê huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình, theo Nguyễn Hoàng vào Thuận Hóa.
.
Năm 1693, chúa Nguyễn cử ông đem quân phạt Chiêm Thành quấy rối, bắt được vua Chiêm là Bà Tranh, thành lập trấn Thuận Thành (nay Ninh Thuận, Bình Thuận). Sau đấy lại nổi loạn, ông lại đánh dẹp yên, chúa Nguyễn cử ông làm Trấn thủ dinh Bình Khương (nay Khánh Hòa, Ninh Thuận).
.
Năm 1698, chúa Nguyễn Phúc Chu cử Nguyễn Hữu Cảnh làm thống suất vào Nam, kinh lược Chân Lạp, định lại bờ cõi quốc gia. Năm sau, ông chiêu dân lập ấp đặt cơ quan hành chánh đầu tiên tại Nam bộ, thành lập dinh Phiên Trấn và dinh Trấn Biên, tức là vùng Sài Gòn, Gia Định ngày nay.
Năm 1699, vua Chân Lạp là Nặc Ông Thu đem quân xâm phạm bờ cõi nước ta, ông cùng Phó tướng Phạm Cẩm Long, Tham tướng Nguyễn Hữu Khánh đem quân dẹp yên.
.
Ông là người có công rất lớn trong việc chiêu dân lập ấp và mở mang bờ cõi ở phương Nam, được phong chức Chưởng binh, tước Lễ Thành hầu. Ông mất năm 1700, nhân dân ở miền Nam lập đền thờ ông nhiều nơi: Biên Hoà, Long Xuyên, Châu Đốc... Những nơi đền miếu thờ ông có câu đối:
.
Công cao vạn đại lê dân hàm cảm thính Nam Châu
Đức trọng thiên thu hộ quốc an khang khai biên thổ.
Nghĩa: Công dày muôn thuở, toàn dân cảm kích khắp miền Nam
Đức nặng nghìn thu, giúp nước bình yên bền bờ cõi.
.
Gần đây, hậu duệ của ông ở tỉnh Quảng Bình, đã xây dựng khu lăng mộ Lễ Thành hầu tại Thác Ro thuộc huyện Lệ Thủy và rước hài cốt của ông về đấy.
.
Cảm mộ: Lễ Thành Hầu
.
Nguyễn Hữu Cảnh, trung trinh sắt son!
Chiến công lừng lẫy, vẹn giang sơn
Bình Chiêm, cương thổ luôn yên ổn
Mở nước thênh thang, ghi khắc ơn!
.
Nguyễn Lộc Yên
.
.
Gửi ý kiến của bạn