TRẦN VĂN KỶ
(? - 1801)
Trần Văn Kỷ, quê huyện Hương Trà, trấn Thuận Hoá (Thừa Thiên-Huế ngày nay). Năm 1777, ông đỗ Giải nguyên.
Năm 1786, Nguyễn Huệ đánh lấy Phú Xuân, Trần Văn Kỷ gặp và đối đáp về tình hình đất nước sâu sắc và hợp lý nên Bắc Bình Vương tin dùng và được cùng bàn bạc về việc chính sự và quân cơ.
Năm 1787, nội bộ Tây Sơn chia rẽ trầm trọng, ông đã đề nghị hai anh em Tây Sơn, lấy Bản Tân làm ranh giới. Từ Quảng Ngãi trở vào Nam do Nguyễn Nhạc cai quản, từ Thăng Diện ra Bắc thuộc về Nguyễn Huệ, ông còn giải quyết sự bất hoà các tướng lãnh Tây Sơn. Do đấy, được phong tước Kỷ Thiện hầu, giữ chức Trung thư Phụng chính, Tham mưu Trung thư cơ mật, thảo sắc phong, chiếu lệnh...
Ông đã tiến cử những nhân vật tài giỏi: Ngô Thì Nhậm, Phan Huy Ích, Vũ Huy Tấn... Ông còn đề nghị Nguyễn Huệ, cố mời cho được Nguyễn Thiếp đang ẩn dật ra giúp nước. Lúc vua Quang Trung sắp mất, ông và Trần Quang Diệu được vua cử làm Phụ chính. Nhưng sau đấy, vua Cảnh Thịnh còn quá trẻ, lại tin dùng cậu ruột là Thái sư Bùi Đắc Tuyên!
Tướng Lê Văn Hưng, thắng trận ở Phú Yên, Thái sư Bùi Đắc Tuyên lại vu khống hãm hại, phụ chính Trần Văn Kỷ can gián, bị Đắc Tuyên giáng chức làm lính ra coi trạm Hoàng Giang thuộc huyện Hương Điền. Khi Võ Văn Dũng bị triệu về triều ở Phú Xuân, Trần Văn Kỷ cho biết Thái sư Tuyên lộng hành rồi mật bàn phối hợp với Nguyễn Văn Huấn, ban đêm vây bắt giết Thái sư Tuyên.
Sau khi vua Cảnh Thịnh bị chiến bại, Trần Văn Kỷ đổi tên cải dạng lánh về ở quê nhà. Nguyễn Ánh dụ ra làm quan, ông khảng khái từ chối. Ngày 24-12-1801, ông trầm mình xuống sông Hương tuẫn tiết.
Cảm mộ: Trần Văn Kỷ
Trần Văn Kỷ khí khái, quang minh
Trợ giúp Tây Sơn, tận nghĩa tình
Triều chính rối ren, hòa giải thuận
Trầm mình tuẫn tiết, vẹn trung trinh!
Nguyễn Lộc Yên
.
.
Gửi ý kiến của bạn