VŨ HUY TẤN (1749 -1800)
Vũ Huy Tấn, còn có tên là Vũ Huy Liễn, hiệu Nhất Thủy, quê làng Mộ Trạch, huyện Đường An, Hải Dương. Cha ông là Tiến sĩ Vũ Huy Đình. Năm 1768, vào thời Lê Hiển Tông, ông đỗ Giải nguyên cùng khoa với Phan Huy Ích. Được bổ làm Thị nội ở viện Hàn lâm. Nhà Lê suy tàn, ông về quê ở ẩn, sau đấy nhận lời mời của vua Quang Trung, ra giữ chức Hàn lâm Đãi chế, sau khi đi sứ thăng Thượng thư Bộ công.
Năm 1790, phái đoàn của giả vương Phạm Công Trị, gồm có: Ngô Văn Sở, Vũ Huy Tấn, Phan Huy Ích... sang nhà Thanh, mừng thọ “bát tuần” (80 tuổi) vua Càn Long. Khi ông thấy quan lại nhà Thanh dùng chữ “Quan di” gọi sứ giả nước ta. Ông làm bài thơ “Biện di) mỉa mai quan Tàu thiếu suy nghĩ:
Di tự tòng cung hựu đối qua
Ngô bang văn hiến tự Trung Hoa
Thẩn kinh khâm tứ An Nam quốc
Thử tự thư lai bất diệt ngoa
Nghĩa là: Chữ di là hợp chữ cung qua
Nước ta văn hiến như Trung Hoa
Từ xưa đã nhận An Nam quốc
Viết thế mà không biết bậy à?!
Vũ Huy Tấn dùng Hán tự “chữ di” là gộp 2 chữ cung và qua (ngọn giáo) có ý ngầm bảo rằng coi chừng hỗn láo sẽ xảy ra chiến tranh, mà quân Thanh bị thua tan tác như vào Xuân Kỷ Dậu tại thành Thanh Long đấy. Quan nhà Thanh, phải xin lỗi và không dám xấc láo nữa. Tác phẩm của ông: Hoa nguyên tùy bộ tập bằng chữ Nho, gồm những bài sáng tác trong chuyến đi sứ nhà Thanh, đây là bản viết tay được lưu trữ trong Thư viện Viện Nghiên cứu Hán Nôm, còn giữ tại Hà Nội.
Cảm Bội: Vũ Huy Tấn
Vũ Huy Tấn, thẳng thắn phân minh!
Tàu gọi “quan di”, luống bất bình?!
Đại Việt khó tha, phường ngạo ngược
Gẫm “Xuân Kỷ Dậu”, hỡi quân Thanh!
Nguyễn Lộc Yên
Vũ Huy Tấn, còn có tên là Vũ Huy Liễn, hiệu Nhất Thủy, quê làng Mộ Trạch, huyện Đường An, Hải Dương. Cha ông là Tiến sĩ Vũ Huy Đình. Năm 1768, vào thời Lê Hiển Tông, ông đỗ Giải nguyên cùng khoa với Phan Huy Ích. Được bổ làm Thị nội ở viện Hàn lâm. Nhà Lê suy tàn, ông về quê ở ẩn, sau đấy nhận lời mời của vua Quang Trung, ra giữ chức Hàn lâm Đãi chế, sau khi đi sứ thăng Thượng thư Bộ công.
Năm 1790, phái đoàn của giả vương Phạm Công Trị, gồm có: Ngô Văn Sở, Vũ Huy Tấn, Phan Huy Ích... sang nhà Thanh, mừng thọ “bát tuần” (80 tuổi) vua Càn Long. Khi ông thấy quan lại nhà Thanh dùng chữ “Quan di” gọi sứ giả nước ta. Ông làm bài thơ “Biện di) mỉa mai quan Tàu thiếu suy nghĩ:
Di tự tòng cung hựu đối qua
Ngô bang văn hiến tự Trung Hoa
Thẩn kinh khâm tứ An Nam quốc
Thử tự thư lai bất diệt ngoa
Nghĩa là: Chữ di là hợp chữ cung qua
Nước ta văn hiến như Trung Hoa
Từ xưa đã nhận An Nam quốc
Viết thế mà không biết bậy à?!
Vũ Huy Tấn dùng Hán tự “chữ di” là gộp 2 chữ cung và qua (ngọn giáo) có ý ngầm bảo rằng coi chừng hỗn láo sẽ xảy ra chiến tranh, mà quân Thanh bị thua tan tác như vào Xuân Kỷ Dậu tại thành Thanh Long đấy. Quan nhà Thanh, phải xin lỗi và không dám xấc láo nữa. Tác phẩm của ông: Hoa nguyên tùy bộ tập bằng chữ Nho, gồm những bài sáng tác trong chuyến đi sứ nhà Thanh, đây là bản viết tay được lưu trữ trong Thư viện Viện Nghiên cứu Hán Nôm, còn giữ tại Hà Nội.
Cảm Bội: Vũ Huy Tấn
Vũ Huy Tấn, thẳng thắn phân minh!
Tàu gọi “quan di”, luống bất bình?!
Đại Việt khó tha, phường ngạo ngược
Gẫm “Xuân Kỷ Dậu”, hỡi quân Thanh!
Nguyễn Lộc Yên
- Từ khóa :
- Hải Dương
- ,
- Quang Trung
- ,
- Thanh Long
Gửi ý kiến của bạn
