Trang Sử Việt: Vua Cảnh Thịnh: Nguyễn Quang Toản

Nguyễn Quang Toản là con vua Quang Trung và bà Chính cung Hoàng hậu Bùi Thị Nhạn. Năm 1792, vua cha băng hà, Quang Toản 10 tuổi, qua năm Quí Sửu (1793) lên ngôi lấy đế hiệu Cảnh Thịnh, dùng cậu là Bùi Đức Tuyên làm Thái sư giám quốc. Bùi Đức Tuyên chuyên quyền gây triều chính rối loạn.

 

Năm 1800, Nguyễn Ánh đánh lấy Qui Nhơn, tướng Tây Sơn là Vũ Tuấn đầu hàng, qua năm 1801 đánh Phú Xuân, Quang Toản bị thua chạy ra Bắc Hà đổi đế hiệu là Bảo Long. Đầu năm 1802, Nguyễn Quang Thùy tiến đánh lũy Trấn Ninh (ở Quảng Bình) được Bùi Thị Xuân đem quân tiếp chiến. Trận chiến từ sáng đến tối bất phân thắng bại thì có tin thủy quân của Tây Sơn bị thua ở cửa Nhật Lệ, quân Tây Sơn rút về Bắc Hà. Năm 1802, Nguyễn Ánh đem quân đánh Thăng Long, Quang Toản và nhiều người bị bắt, Nguyễn Quang Thùy, Quang Thiện tự tử. Quang Toản (20 Tuổi) bị đem về Huế xử lăng trì. Nguyễn Ánh sau khi thắng Tây Sơn, cho đào mồ mả vua Tây Sơn đem đổ xuống biển. Nhà Tây Sơn tồn tại 25 năm (1778-1802) qua 3 đời vua: Thái Đức (1778-1793), Quang Trung (1789-1792), Cảnh Thịnh (1793-1802).

*- Thiết nghĩ: Khi Quang Thùy đi sứ qua Tàu, vua Càn Long sắc phong là An Nam quốc vương Thế tử. Khi vua Quang Trung lập Quang Toản làm Thái tử, lại sai sứ đem biểu sang Tàu nói Thùy là con dòng thứ, Quang Toản mới là An Nam quốc vương Thế tử, Càn Long nghe theo. Quang Toản lên ngôi, có người bất bình ngỏ ý cùng Quang Thùy. Thùy nói: “Em tôi hay tôi làm vua cũng thế thôi. Điều cốt yếu là làm sao cho nước Đại Việt được mỗi ngày một thêm giàu mạnh, nhà Tây Sơn mỗi ngày thêm bền vững, là tốt”. Nhân sĩ đương thời khen là “bậc đại nhân”.

Vì sao nói rằng cục diện đổi khác, vì các lý do sau:

1- Quang Thùy là anh của Quang Toản, lớn hơn Quang Toản khoảng 10 tuổi, khi vua Quang Trung băng hà thì Quang Thùy khoảng 20 tuổi, 20 tuổi đủ khôn ngoan để lo triều chính và Quang Thùy đã từng trải về chính trị và quân sự?!.

 

2- Nếu Bùi Đắc Tuyên không phải là cậu ruột Quang Thùy, Đắc Tuyên là kẻ kém tài thì không giữ chức Thái sư; sẽ không gây cho triều Tây Sơn rối ren đưa đến sự sụp đổ?! Nhưng tiếc thay! Năm 1795, Thái sư Tuyên triệu Đại đô đốc Võ Văn Dũng về Phú Xuân và cử Ngô Văn Sở ra thay thế giữ Bắc Hà. Do đấy, Võ Văn Dũng, Trần Văn Kỷ, Phạm Công Hưng... mới mưu giết Thái sư Tuyên, Bùi Đắc Trụ (con Tuyên) và liên lụy đến Ngô Văn Sở (vì nghi Sở cùng phe với Tuyên) cả ba bị nhốt vào cũi rồi dìm xuống sông Hương cho đến chết.

Như thế, nếu Quang Thùy nối ngôi có lẽ như ông đã nói: “Đại Việt được mỗi ngày một thêm giàu mạnh, nhà Tây Sơn mỗi ngày thêm bền vững” và nước ta không bị Pháp đô hộ?!

.

Cảm khái: Vua Cảnh Thịnh

.

.