HOÀNG NGŨ PHÚC (1713 - 1776)
Hoàng Ngũ Phúc quê huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang, là danh tướng thời vua Lê chúa Trịnh. Lúc trẻ tự thiến để được vào hầu trong cung, sau được phong chức Thiếu giám.
Năm 1743, Nguyễn Hữu Cầu chiếm cứ Đồ Sơn. Hoàng Ngũ Phúc và Hoàng Công Kỳ đem quân đánh dẹp, Nguyễn Hữu Cầu chạy trốn ra biển. Sau đó, Nguyễn Hữu Cầu vây doanh trại Thị Cầu. Hoàng Ngũ Phúc chia ra ba cánh quân tiến đánh: Ông tự mình đem quân đánh mặt trước, Đàm Xuân Vực đánh bên trái, Nguyễn Danh Lệ đánh bên phải. Nguyễn Hữu Cầu bị thua, Trịnh Doanh bổ Ngũ Phúc làm thống lãnh đạo Kinh Bắc. Năm 1745, tàn dư họ Mạc từ Trung Hoa về đánh chiếm Thái Nguyên. Hoàng Ngũ Phúc đem quân tiến đánh, phá được quân họ Mạc, thu phục lại trấn thành.
Tháng 2 năm 1751, ông và Phạm Đình Trọng, đem quân đánh bắt được Nguyễn Hữu Cầu và Nguyễn Danh Phương. Ông được thăng tước Việp quận công, gia phong Đại tư đồ, trấn thủ Sơn Nam.
Năm 1774, ông 62 tuổi xin về hưu trí nhưng chiến tranh Trịnh-Nguyễn đang gay go, chúa Trịnh triệu ông ra và đề cử cầm quân Nam chinh. Đến đầu năm 1775, quân Bắc Hà vượt qua luỹ Trấn Ninh tiến vào chiếm được Phú Xuân (Huế). Chúa Nguyễn không chống nổi phải dùng thuyền chạy vào Quảng Nam. Quân Trịnh chiếm toàn bộ Thuận Hoá, bắt được cường thần Trương Phúc Loan, Hoàng Ngũ Phúc được đề cử trấn thủ Thuận Hoá. Cùng năm, ông xin giao lại thành Phú Xuân cho phó tướng Bùi Thế Đạt, còn ông dẫn đại quân về kinh để dưỡng bệnh. Trịnh Sâm do dự nhưng cũng chuẩn y.
Ngày 17 tháng Giêng năm 1776, ông mất trên đường hồi kinh, thọ 64 tuổi.
Cảm Mộ: Hoàng Ngũ Phúc
Hoàng Ngũ Phúc, lo dẹp nhiễu nhương
Chinh Nam, xung trận chí can trường
Chiếm xong Thuận Hóa, công lừng lẫy
Lâm cảnh bệnh đau, mất giữa đường!
Nguyễn Lộc Yên
Hoàng Ngũ Phúc quê huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang, là danh tướng thời vua Lê chúa Trịnh. Lúc trẻ tự thiến để được vào hầu trong cung, sau được phong chức Thiếu giám.
Năm 1743, Nguyễn Hữu Cầu chiếm cứ Đồ Sơn. Hoàng Ngũ Phúc và Hoàng Công Kỳ đem quân đánh dẹp, Nguyễn Hữu Cầu chạy trốn ra biển. Sau đó, Nguyễn Hữu Cầu vây doanh trại Thị Cầu. Hoàng Ngũ Phúc chia ra ba cánh quân tiến đánh: Ông tự mình đem quân đánh mặt trước, Đàm Xuân Vực đánh bên trái, Nguyễn Danh Lệ đánh bên phải. Nguyễn Hữu Cầu bị thua, Trịnh Doanh bổ Ngũ Phúc làm thống lãnh đạo Kinh Bắc. Năm 1745, tàn dư họ Mạc từ Trung Hoa về đánh chiếm Thái Nguyên. Hoàng Ngũ Phúc đem quân tiến đánh, phá được quân họ Mạc, thu phục lại trấn thành.
Tháng 2 năm 1751, ông và Phạm Đình Trọng, đem quân đánh bắt được Nguyễn Hữu Cầu và Nguyễn Danh Phương. Ông được thăng tước Việp quận công, gia phong Đại tư đồ, trấn thủ Sơn Nam.
Năm 1774, ông 62 tuổi xin về hưu trí nhưng chiến tranh Trịnh-Nguyễn đang gay go, chúa Trịnh triệu ông ra và đề cử cầm quân Nam chinh. Đến đầu năm 1775, quân Bắc Hà vượt qua luỹ Trấn Ninh tiến vào chiếm được Phú Xuân (Huế). Chúa Nguyễn không chống nổi phải dùng thuyền chạy vào Quảng Nam. Quân Trịnh chiếm toàn bộ Thuận Hoá, bắt được cường thần Trương Phúc Loan, Hoàng Ngũ Phúc được đề cử trấn thủ Thuận Hoá. Cùng năm, ông xin giao lại thành Phú Xuân cho phó tướng Bùi Thế Đạt, còn ông dẫn đại quân về kinh để dưỡng bệnh. Trịnh Sâm do dự nhưng cũng chuẩn y.
Ngày 17 tháng Giêng năm 1776, ông mất trên đường hồi kinh, thọ 64 tuổi.
Cảm Mộ: Hoàng Ngũ Phúc
Hoàng Ngũ Phúc, lo dẹp nhiễu nhương
Chinh Nam, xung trận chí can trường
Chiếm xong Thuận Hóa, công lừng lẫy
Lâm cảnh bệnh đau, mất giữa đường!
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
