TÂY ĐỊNH VƯƠNG: TRỊNH TẠC (1605 -1682)
Trịnh Tạc là con thứ, lại được chúa Trịnh Tráng chọn làm Nguyên súy chưởng quốc Tây Định vương vào năm 1653. Anh là là Trịnh Toàn trấn thủ Nghệ An. Năm 1656, Tạc sai con là Thế tử Trịnh Căn đem quân vào Nghệ An tăng viện là để kiềm chế Trịnh Toàn. Năm 1657, Tạc cho người triệu Toàn về kinh để mưu sát, bộ hạ Toàn sợ bị vạ lây chạy qua hàng chúa Nguyễn. Toàn đến gặp Căn, xin cháu đoái thương. Căn không dám quyết định nói: “Việc này bác phải về kinh đợi mệnh”. Toàn miễn cưỡng hồi kinh, Tạc giam Toàn vào ngục cho đến khi chết.
Từ đời chúa Trịnh Tạc, vua Lê cho phép chúa Trịnh vào chầu không phải lạy. Năm 1672, Tạc dẫn 3 vạn quân, đưa vua Lê vào Nam đánh chúa Nguyễn, vượt sông Gianh tiến qua cửa Nhật Lệ. Bất phân thắng bại, hai bên lấy sông Gianh làm ranh giới. Năm 1682, Trịnh Tạc mất, thọ 77 tuổi, ở ngôi chúa 25 năm qua 4 đời vua: Lê Thần Tông, Huyền Tông, Gia Tông và Hy Tông, con là Trịnh Căn nối ngôi chúa. Cách thức cai trị của chúa Trịnh:
- Luật pháp, vẫn theo luật Hồng Đức. Khi xưa, bị tội có thể lấy tiền chuộc tội, nhưng đến đời Trịnh Tạc đặc ân này chấm dứt, phạm tội thì phải chịu hình.
- Khởi đầu nhà Lê Trung Hưng, họ Trịnh có số quân lúc nhiều nhất khoảng 56.000 người, binh sĩ chỉ tuyển mộ nơi hai tỉnh Thanh, Nghệ. Sau khi đuổi được họ Mạc ra khỏi Thăng Long (1592), thì binh lực của Trịnh nhiều hơn vì đồng bằng miền Bắc nhiều người lắm của. Binh chia ra làm hai hạng: Ưu binh và Nhất binh. Ưu binh là lính mộ ở Thanh Hóa và Nghệ An (Đàng Trong). Nhất binh là lính tuyển ở bốn trấn ngoài Bắc (Đàng Ngoài): Lính Ưu binh đóng ở Kinh đô được nhiều đặc ân, đặc quyền, như được cấp công điền và chức sắc.
Cảm Khái: Trịnh Tạc
Được phong Thế tử, vẫn chưa an?!
Trịnh Tạc hại anh, chẳng nể nang!
Chinh chiến Bắc-Nam, gây chết chóc
Sông Gianh chia cắt, hận miên man?!
Nguyễn Lộc Yên
Trịnh Tạc là con thứ, lại được chúa Trịnh Tráng chọn làm Nguyên súy chưởng quốc Tây Định vương vào năm 1653. Anh là là Trịnh Toàn trấn thủ Nghệ An. Năm 1656, Tạc sai con là Thế tử Trịnh Căn đem quân vào Nghệ An tăng viện là để kiềm chế Trịnh Toàn. Năm 1657, Tạc cho người triệu Toàn về kinh để mưu sát, bộ hạ Toàn sợ bị vạ lây chạy qua hàng chúa Nguyễn. Toàn đến gặp Căn, xin cháu đoái thương. Căn không dám quyết định nói: “Việc này bác phải về kinh đợi mệnh”. Toàn miễn cưỡng hồi kinh, Tạc giam Toàn vào ngục cho đến khi chết.
Từ đời chúa Trịnh Tạc, vua Lê cho phép chúa Trịnh vào chầu không phải lạy. Năm 1672, Tạc dẫn 3 vạn quân, đưa vua Lê vào Nam đánh chúa Nguyễn, vượt sông Gianh tiến qua cửa Nhật Lệ. Bất phân thắng bại, hai bên lấy sông Gianh làm ranh giới. Năm 1682, Trịnh Tạc mất, thọ 77 tuổi, ở ngôi chúa 25 năm qua 4 đời vua: Lê Thần Tông, Huyền Tông, Gia Tông và Hy Tông, con là Trịnh Căn nối ngôi chúa. Cách thức cai trị của chúa Trịnh:
- Luật pháp, vẫn theo luật Hồng Đức. Khi xưa, bị tội có thể lấy tiền chuộc tội, nhưng đến đời Trịnh Tạc đặc ân này chấm dứt, phạm tội thì phải chịu hình.
- Khởi đầu nhà Lê Trung Hưng, họ Trịnh có số quân lúc nhiều nhất khoảng 56.000 người, binh sĩ chỉ tuyển mộ nơi hai tỉnh Thanh, Nghệ. Sau khi đuổi được họ Mạc ra khỏi Thăng Long (1592), thì binh lực của Trịnh nhiều hơn vì đồng bằng miền Bắc nhiều người lắm của. Binh chia ra làm hai hạng: Ưu binh và Nhất binh. Ưu binh là lính mộ ở Thanh Hóa và Nghệ An (Đàng Trong). Nhất binh là lính tuyển ở bốn trấn ngoài Bắc (Đàng Ngoài): Lính Ưu binh đóng ở Kinh đô được nhiều đặc ân, đặc quyền, như được cấp công điền và chức sắc.
Cảm Khái: Trịnh Tạc
Được phong Thế tử, vẫn chưa an?!
Trịnh Tạc hại anh, chẳng nể nang!
Chinh chiến Bắc-Nam, gây chết chóc
Sông Gianh chia cắt, hận miên man?!
Nguyễn Lộc Yên
- Từ khóa :
- Trịnh Toàn
- ,
- Trịnh Tạc
- ,
- Thăng Long
Gửi ý kiến của bạn
