Hôm nay,  

Salvador Dali và những tấm thiệp giáng sinh kỳ quái

24/12/201416:49:00(Xem: 4081)

Salvador Dali và những tấm thiệp giáng sinh kỳ quái

Trịnh Thanh Thủy

 

Bạn có biết vào cuối năm 1940 giới yêu nghệ thuật tạo hình đã được tiếp xúc và sở hữu những tấm thiệp Giáng Sinh đầy màu sắc nghệ thuật do nhà sản xuất Hallmark đưa ra. Nhà làm thiệp Hallmark đã có sáng kiến in lại những bức tranh xưa và cả những hoạ phẩm của các hoạ sĩ tài danh thời hiện đại. Hoạ phẩm của Pablo Picasso, Paul Cezanne, Paul Gauguin, Vincent Van Gogh và Georgia O’Keeffe đều có mặt trong các tấm thiệp Giáng Sinh của Hallmark. Thông điệp của nhà sản xuất rất cao nhã, họ muốn chia sẻ những kiệt tác nghệ thuật với người dân Hoa Kỳ.

Năm 1959, Salvador Dali đã đồng ý gia nhập thế giới thiệp gấp với vài điều kiện. Ông đòi $15 ngàn đô tiền mặt đưa trước cho 10 tấm thiệp sẽ được hoạ kiểu. Nhà Hallmark không được quyền ra chủ đề, nội dung hay thời gian hạn định. Mặc dầu thời đó Dali đã nổi tiếng, nhưng đồng thời ông cũng lừng danh với thái độ lập dị, và tính ưa khoa trương, hợm hĩnh. Sau này, càng ngày ông càng đòi tiền tác quyền cao ngất khiến những hoạ phẩm của ông bị chỉ trích là nặng tính thương mại. Điển hình là năm 1970, ông đã đòi nhà làm phim phải trả $100 ngàn đô một giờ cho một vai diễn “Ông Hoàng của Vũ trụ” trong một phim khoa học giả tưởng. Ông đã trở thành một tài tử được trả tiền cát xê cao nhất thời ấy. Nhà làm phim đồng ý mướn ông chỉ một tiếng và sau đó dự định dùng người máy robot thay thế vai ông cho hết cuốn phim. Tuy nhiên kế hoạch làm phim đã bị hủy.

Và những tấm thiệp của Dali đã ra đời năm 1960 như một sự kết hợp kỳ thú giữa thế giới siêu thực và ngày Chúa Hài Đồng giáng thế. Ông đã đưa cho Hallmark 10 tấm thiệp mà sự siêu thực được thể hiện trên cây thông Noel và gia đình của Thiên Chúa. Trong những hình ảnh đẹp mắt nổi bật và gây ấn tượng, nét siêu thực lạ lẫm đã tạo cho những tấm thiệp Giáng Sinh Dali hoạ kiểu có một nét rất riêng. Có những hình ảnh kỳ quái được tạo tác theo  phong cách Dali trông giống như nửa ảo, nửa thật. Nó dường như không có bố cục, khiến người thưởng ngoạn có một cảm giác đang lạc vào một thế giới ma mị kinh dị.

Bức thiệp dưới đây “The Holy Family” miêu tả một thiên thần không đầu đang chơi đàn luýt(lute) . Trong khi đôi cánh thiên thần lại là hai gò núi băng sơn kỳ ảo mang đầy nét trinh tuyền. Nếu bạn quan sát kỹ hơn sẽ khám phá ra hình ảnh Đức Mẹ Maria trong chiếc áo choàng màu lam ngọc đang quỳ bên đấng Chirst vừa mới hạ sinh. Gần đấy một người đàn ông trang phục giống kẻ chăn chiên đang ngồi, một tay chơi đàn luýt, một tay cầm giải nơ lụa cổ áo buông rũ rất dài và quyến rũ của thiên thần như chỉ đợi dịp kéo bung nút thắt. Trên trời, giữa hai gò núi, ta thấy vần vũ những cánh chim đen bay, tạo cho bức thiếp hoạ một nét hoang mạc của cơn ác mộng kỳ ảo hơn là cảnh hào quang rực rỡ trong đêm Chúa giáng thế.
blank

Pic 1. The Holy Family

Đây là bức thiệp khác “The Christmas Tree” với hình một cây Giáng Sinh kết nối bằng những con bướm mang màu xanh đen, nâu tối, vàng sẫm, cam đậm trên những nền xanh dương đậm, lạt, đặt trên một cây gỗ bào đẵn trơ trụi. Nó mang đến cảm giác u tối cho người xem hơn là những áng màu rực rỡ huy hoàng. Những điều trái khoáy này hoàn toàn đi ngược lại khiếu màu sắc thẩm mỹ truyền thống của dân Mỹ thường dùng trong ngày lễ Noel, như màu đỏ tươi, hoàng kim nhũ, và xanh lục thắm.
blank

Pic 2. The Christmas Tree

Còn đây là hình ảnh Ba Vua “The Three Wise Men” trên lưng lạc đà quen thuộc đã biến tướng thành những nhân vật trông rất bí ẩn đang cỡi những con lạc đà hình dung cổ quái nửa như rồng, nửa như ngựa, lúc giống quái long

blank

Pic 3. The Three Wise Men

Nếu bạn tìm hiểu thêm về Siêu Thực, bạn sẽ thấy những hình ảnh sắp xếp không có bố cục đều có chủ tâm. Tâm điểm của Siêu Thực, chính là đánh mạnh vào trực giác người xem bằng những khái niệm hay hình ảnh phi lý được đặt sát cạnh nhau. Ấy cũng là mục tiêu khởi động những tiềm năng sáng tạo sẵn có trong vô thức của người hoạ sĩ. Tuy nhiên nó lại không là chủ ý của nhà sản xuất thiệp Hallmark. Hallmark cảm thấy chỉ có hai trong 10 hoạ kiểu hợp với tâm nguyện của quần chúng và họ đã cho in đó là bức “The Nativity”(Giáng Sinh) và “Madonna And Child”( Đức Mẹ Madonna và Hài Đồng)


blank
Pic 4. The Nativity

blank

Pic 5. The Madonna And Child

Bức thiệp “Giáng Sinh”(The Nativity) rất siêu thực của Dali có lẽ là một bước ngoặc quá tiên phong trong trí thưởng ngoạn của khách mua thiệp Giáng Sinh năm 1960. Bạn phải quan sát rất kỹ trong đống lộn xộn áo quần sậm màu để thấy hình dáng một con bò đực ngồi phía dưới thấp bên tay phải. Bên phía vai trái của Đức Mẹ là hai vật giống như chim và một con ngựa trong tư thế phóng tới. Toàn cảnh tiết lộ một vẻ đẹp phức tạp nguyên thủy của gia đình Thiên Chúa mà Dali muốn tặng dữ cho người xem. Tuy nhiên làm sao hình ảnh mờ nhạt của một đống màu sắc hỗn độn ám chỉ Đấng Christ và Đức Mẹ này đánh đổ được hình ảnh thần tượng đầy nữ tính dịu hiền của một Đức Mẹ Vô Nhiễm và sự trong sáng chói rạng của một Đấng Cứu Thế.

Doug Storer, một nhà sản xuất truyền thanh tài năng đã viết trong nhật báo Evening Independent năm 1981 rằng “Trong khi những bức hoạ hoang dã của Dali tạo thành công rực rỡ trong các phòng tranh, thì những bức thiệp của ông nằm ở quầy thiệp Giáng Sinh đã làm quần chúng phản đối kịch liệt” . Hallmark đã phải ngưng sản xuất và lấy chúng khỏi các quầy bán. Chỉ còn vài trăm tấm sót lại, sau này trở thành những vật sưu tập hiếm hoi, đánh dấu một giai đọan thất bại của Dali. Có lẽ đó là một trong những điều đáng suy ngẫm cho chúng ta và Dali về sự mâu thuẫn giữa nghệ thuật và thương mại.

Trịnh Thanh Thủy

 

Tài liệu tham khảo

These Salvador Dali Christmas cards outraged Hallmark shoppers in 1960

http://www.washingtonpost.com/blogs/wonkblog/wp/2014/12/23/these-salvador-dali-christmas-cards-outraged-hallmark-shoppers-in-1960/

 


.
,

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cận Tết năm Thìn, Marianne Brown (Guardian Weekly) có bài “Vietnam’s parents want a dragon son.” Trời! Tưởng gì, chớ cả Tầu lẫn Ta ai mà không muốn có con trai tuổi Rồng. Nhâm Thìn, tất nhiên, lại càng bảnh dữ nữa. Nam nhâm nữ quí thì sang mà lị. Theo tuviso.com: “Tuổi Nhâm Thìn có nhiều hy vọng tốt đẹp về vấn đề tình duyên và tương lai về cuộc sống, có phần tốt đẹp về tình cảm và tài lộc, vào trung vận và hậu vận thì được nhiều tốt đẹp về hạnh phúc, công danh có phần lên cao.”
Một quan điểm lạc quan đang dấy lên trong hàng ngũ Lãnh đạo đảng CSVN khi bước vào năm 2024, nhưng thực tế tiềm ẩn những khó khăn chưa lường trước được...
Nếu Donald Trump giành lại được Nhà Trắng vào tháng 11, năm nay có thể đánh dấu một bước ngoặt đối với quyền lực của Mỹ. Cuối cùng, nỗi sợ hãi về tình trạng suy tàn đã khiến cho người Mỹ bận tâm kể từ thời thuộc địa sẽ được biện minh. Hầu hết người Mỹ tin rằng, Hoa Kỳ trong tình trạng suy tàn, Donald Trump tuyên bố rằng ông có thể “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Nhưng tiền đề của Trump đơn giản là sai, và các biện pháp trị liệu được ông đề xuất đặt ra mối đe dọa lớn nhất đối với nước Mỹ.
Đảng CSVN hay nói “Trí thức là “nguyên khí của quốc gia”, làm hưng thịnh đất nước, rạng rỡ dân tộc*; “Trí thức là vốn liếng quý báu của Dân tộc”; hay “Thanh niên là rường cột của nước nhà” , nhưng tại sao nhiều người vẫn ngại đứng vào hàng ngũ đảng? Lý do vì đảng chỉ muốn gom Trí thức và Thanh niên “vào chung một rọ để nắm tóc”...
Tây Bắc hay Tây Nguyên thì cũng chừng đó vấn đề thôi: đất đai, tôn giáo, chủng tộc… Cả ba đều bị nhũng nhiễu, lũng đoạn tới cùng, và bị áp chế dã man tàn bạo. Ở đâu giới quan chức cũng đều được dung dưỡng, bao che để tiếp tục lộng quyền (thay vì xét sử) nên bi kịch của Tây Nguyên (nói riêng) và Cao Nguyên (nói chung) e sẽ còn dài, nếu chế độ toàn trị hiện hành vẫn còn tồn tại...
Bữa rồi, nhà thơ Inra Sara tâm sự: “Non 30 năm sống đất Sài Gòn, tôi gặp vô số người được cho là thành công, thuộc nhiều ngành nghề, đủ lứa tuổi, thành phần. Lạ, nhìn sâu vào mắt họ, cứ ẩn hiện sự bất an, lo âu.” “Bất an” có lẽ không chỉ là tâm trạng của người Sài Gòn mà dường như là tâm cảm chung của toàn dân Việt – không phân biệt chủng tộc, giới tính hay giai cấp nào ráo trọi – nhất là những kẻ sắp từ giã cõi trần. Di Cảo của Chế Lan Viên và di bút (Đi Tìm Cái Tôi Đã Mất) của Nguyễn Khải, theo nhận xét của nhà phê bình văn học Vương Trí Nhàn, chỉ là những tác phẩm “cốt để xếp hàng cả hai cửa. Cửa cũ, các ông chẳng bao giờ từ. Còn nếu tình hình khác đi, có sự đánh giá khác đi, các ông đã có sẵn cục gạch của mình ở bên cửa mới (bạn đọc có sống ở Hà Nội thời bao cấp hẳn nhớ tâm trạng mỗi lần đi xếp hàng và không sao quên được những cục gạch mà có lần nào đó mình đã sử dụng).”
Tập Cận Bình tin rằng lịch sử đang dịch chuyển theo hướng có lợi cho mình. Trong chuyến thăm Vladimir Putin tại Matxcơva vào tháng 3 năm ngoái, nhà lãnh đạo Trung Quốc nói với Tổng thống Nga rằng “Ngay lúc này, chúng ta đang chứng kiến một sự thay đổi chưa từng thấy trong 100 năm qua, và chúng ta đang cùng nhau thúc đẩy sự thay đổi ấy.”
Sau 20 năm chiêu dụ Kiều bào về giúp nước không thành công, đảng CSVN lại tung ta Dự án “Phát huy nguồn lực của người Việt Nam ở nước ngoài phục vụ phát triển đất nước trong tình hình mới” vào dịp Tết Nguyên Đán Giáp Thìn 2024. Đây là lần thứ tư, từ khi có Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 26 tháng 3 năm 2004, một Quyết định nhằm mưu tìm đầu tư, hợp tác khoa học, kỹ thuật và tổ chức các Hội, Đoàn người Việt ở nước ngoài, đặt dưới quyền lãnh đạo của đảng CSVN được tung ra...
Khi số lượng di dân vượt biên bất hợp pháp qua biên giới Hoa Kỳ-Mexico tăng cao kỷ lục, câu hỏi quan trọng được đặt ra là: Làm thế nào mà Hoa Kỳ lại rơi vào tình trạng này, và Hoa Kỳ có thể học hỏi những gì từ cách các quốc gia khác ứng phó với các vấn đề an ninh biên giới và nhập cư. Chào đón công dân nước ngoài đến với đất nước của mình là một việc khá quan trọng để giúp cải thiện tăng trưởng kinh tế, tiến bộ khoa học, nguồn cung ứng lao động và đa dạng văn hóa. Nhưng những di dân vào và ở lại Hoa Kỳ mà không có thị thực hoặc giấy tờ hợp lệ có thể gây ra nhiều vấn đề – cho chính bản thân họ và cho cả chính quyền địa phương bởi tình trạng quá tải không thể kịp thời giải quyết các trường hợp xin tị nạn tại tòa án nhập cư, hoặc cung cấp nơi ở tạm thời và các nhu cầu cơ bản khác. Mà tình trạng này hiện đang xảy ra ở rất nhiều nơi ở Hoa Kỳ.
Trên vai những pho tượng trắng trong vườn Lục Xâm Bảo, lá vàng đã bắt đầu rơi lất phất. Mùa Thu Paris thật lãng mạn. Henry Kissinger đi dạo quanh một hồ nhỏ ở ngoại ô gần Rambouillet. Nơi đây từng cặp tình nhân đang nắm tay nhau bên những cành cây la đà bóng hồ. Ông thấy lòng mình nao nao (melancholic) vì sắp tới phiên họp quan trọng nhất với ông Lê Đức Thọ.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.