Hôm nay,  

Văn Hóa Vỉa Hè Sài Gòn, Hà Nội

17/12/201400:00:00(Xem: 3436)

Từ trường đến chợ và từ chợ đến trường, đó là một đoạn đường rất ngắn nhưng rất dài, con người làm sao thì xã hội làm vậy văn hoá là những gì còn lại sau khi quên tất cả.

Mỗi sáng trên đường phố Sài Gòn đầu những năm thế kỷ hai mươi mốt, các bậc phụ huynh đưa con đến trường bằng xe hai bánh muốn kịp giờ đều phải lượn lách trên lề của người đi bộ chật hẹp và lâu ngày đầy những ổ gà lồi lõm. Rồi bắt mắt hơn cảnh các bà bán hàng rong ngồi lê ra giữa đường cản trở giao thông một cách tự nhiên. Tất cả nếu được phỏng vấn đều đổ lỗi cho hoàn cảnh và cảnh sát giao thông cùng thanh niên tình nguyện lại kéo qua kéo lại những chiếc xe đẩy, rổ thúng, những giỏ xách… mọi thứ lại văng tung toé ra đường, phần lớn là những gánh hàng rong.

Sài Gòn, Hà Nội, Đà Nẵng… ngày nay như vậy và ngày càng phức tạp hơn khi mật độ dân số tăng cao với một hạ tầng cơ sở không đáp ứng theo kịp đà tăng trưởng nhiều mặt.

Chuyện lạ trong quản lý nhà nước, đó là khắp các tỉnh thành đều mọc lên những dự án con đường cho người đi bộ… kể cả các dự án chồng chéo nhau, kẻ này đào đường bộ phận kia lấp lại, rồi cứ tiếp tục thoả mái như đào địa đạo năm xưa, khiến di chuyển trên những con đường không khác gì ngoài vũ trụ, mặt đường trông giống như khuôn mặt chị Hằng. Trên đường phố treo đầy các bảng lập lại trật tự giao thông, buồn cười nhất cho du khách đó là giữa trung tâm Sài Gòn có những biển báo chỉ đường chạy không vượt quá tốc độ… nhưng thật sự với những đoạn này xe nhúc nhích được đã rất khó khăn. Trở lại những con đường đi bộ vào những ngày cuối tuần không biết có bao người bị phạt vì trên những lộ trình này khi người dân như thói quen đi lại ngược xuôi hằng ngày. Theo thời gian những gì trái với tự nhiên, bao công trình đó nay bị bỏ dở với tiền thuế người dân phải gánh chịu.

Một bức tranh phong cảnh Sài Gòn, Hà Nội trông thật hỗn mang trong toàn cảnh sinh hoạt hằng ngày. Trước 1975 tại chợ Bến Thành có những tay móc túi rất chuyên nghiệp thuộc đỉnh cao trí tuệ, nhưng ngày nay Hà Nội hơn hẳn theo thống kê của các tổ chức du lịch quốc tế. Song cũng không cần phải nhờ đến thống kê thuộc các hãng thăm dò du lịch quốc tế, bất cứ những ai đến làm ăn tại Việt Nam khi làm việc tại Sài Gòn và Hà Nội đều nhận ra sự khác biệt kinh hoàng trong các mối quan hệ, đó là ở miền Bắc không một viên chức nào trong chính quyền mà không nhận hối lộ nếu bạn muốn được việc, lại càng ăn đểu thậm chí các nhà đầu tư từ nước ngoài đến đây phải bỏ của mà chạy lấy thân.

Có lẽ vì vậy mà nét đặc trưng ở Việt Nam cận hiện đại, xe cứu thương chạy hụ còi inh ỏi suốt các nẻo đường, ra đường là gặp xe cứu nạn, xem chừng chở hàng lậu cũng không ai hay biết nhưng khách bộ hành bị kẹt xe đâm bực mình hay tếu có lẽ chở Việt kiều về nước đầu tư làm ăn thua lỗ đột quỵ. Điểm đặc biệt là còi cứ rít lên và những người tham gia giao thông không ai phải dừng lại, phần ai nấy đua, thậm chí ăn theo xe cứu thương sẽ được dịp phóng nhanh hơn. Bao sự vội vã cùng kéo theo tiếng còi hối thúc khiến thành phố inh ỏi mà mỗi tiếng bóp còi không khác gì lời chửi thề thật thô tục!

Nhà nước nay cấm lòng lề đường nơi này, mai cấm chỗ khác, rồi không cấm, người dân muốn tuân thủ cũng rối tung lên trong sinh hoạt buôn bán hằng ngày. Nó giống như những loại giấy phép con trong các khu đô thị, từ tổ dân phố trở lên đều có quyền ban bố các lệnh lạc.

Và nét đặc thù, dùng cho có vẻ triết học một chút, thành Hồ bây giờ có nhiều nhà vệ sinh công cộng được xây lên với pa nô lớn phủ gần hết nhà vệ sinh: thực hiện nếp sống văn minh đô thị. Một nơi như thế nhưng lại bày bán thức ăn, nước uống và không biết có bán dâm vào ban đêm chỉ có chính trị bộ biết. Theo sự quan sát chung các nhà vệ sinh này đều có người ở ngay tại chỗ luôn trong một phạm vi rất nhỏ hẹp của nhà xí.

Nét đặc trưng của Hà Nội là nhà nhà nuôi gà ngay trước sân hay hành lang chật hẹp, có cả chó lớn, nhỏ, chó kiểng đủ loại chạy rông khắp đường phố bốn ngàn năm văn hiến.

Chỉ tội nghiệp cho người dân vì khốn cùng đành phải trú ngụ ngày đêm và kiếm cách mưu sinh ở những nơi này, chỉ buồn cái thứ nhà nước nhân danh nếp sống văn minh..v.v.. mà sinh ra những tụ điểm thật vô văn hoá.

Từ vỉa hè đến học đường, năm nào Việt Nam cũng được mùa thạc sĩ, tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư làm cho xứ Đại Cồ Việt mau chóng trở thành một trong những quốc gia có nhiều trí thức bằng cấp, học vị nhất thế giới, có thể gọi nôm là tiến sĩ Bác Hồ. Những vị Việt kiều có học hàm về nước cũng sẽ được cải tạo thành tiến sĩ Bác Hồ, vì dù duy tâm hay duy vật biện chứng đều có yếu tố biến đổi chuyển hoá như Mác viết: Dès maintenant, ninterprète pas le monde, mais il s agit de le transforner.

Không những vậy so với nước Nhật, tính theo tỷ lệ đầu người, Việt Nam còn có số lượng sinh viên đại học, tiến sĩ, giáo sư, số trường đại học nhiều gấp ba lần cường quốc đứng thứ hai về kinh tế này của thế giới. Trong khi Việt Nam còn rất nghèo, GDP chỉ bằng 1/20 của Nhật. Hiện nay tại Việt Nam hầu như tỉnh nào cũng có trường đại học. Đặc điểm nổi bậc đó là vào một thời, cách đây khoảng một thập kỷ, các nhà máy đường mọc lên vô tội vạ, sau đó dẫn đến tình trạng thiếu nguyên liệu nên phải đóng cửa và mỗi tỉnh với các nhà máy đường đồ sộ không biết dùng vào việc gì nên các đỉnh cao trí tuệ đã biến thành các trường đại học theo kiểu sáng tạo xã hội chủ nghĩa.

Về số lượng thì Việt Nam đứng đầu bảng về mặt giáo dục đào tạo, nhưng thực tế đã có nhiều hội nghị, nhiều bài báo nêu ra những yếu tố nguyên nhân về chất lượng quá thấp kém trong việc đào tạo ở bậc đại học - chỉ là loại trường cấp bốn.

Còn đào tạo bậc cao học như thế nào? Công tác đào tạo bậc sau đại học ngay từ 1975 xem như bỏ ngỏ. Dù đào tạo theo chuyên ngành nào cũng phải có một triết lý sống để dẫn đường - triết học được định nghĩa là sự đi đường đến sáng tạo, hà tất không phải là thứ kinh điển giáo điều như kẻ mù dẫn người mù, đây là yếu tố nền tảng để con người có tự do hầu đi đến phát minh sáng kiến, nhưng dưới chế độ toàn trị không thể có được.

Hầu hết những người chuẩn bị làm cao học hay tiến sĩ ở miền Bắc trước đây, gọi là những nghiên cứu sinh đi học ở những nước Đông Âu cũ, đặc biệt là Liên Xô, sau là Nga. Họ tiếp thu một cách thụ động qua các phiên dịch, dù là học tại Nga do chính Giáo sư người bản xứ Nga hay Ukraine…giảng dạy nhưng phải có thông dịch, không ai biết những người có học vị tại Liên Xô cũ đã viết luận án bằng thứ tiếng gì hay mỗi khoá học với những chứng chỉ, văn bằng hữu nghị. Hậu thế đang chờ mở các văn khố để những công trình của các Tiến sĩ, Phó Tiến sĩ thời đại Hồ Chí Minh mà ghi vào Văn Miếu Quốc Tử Giám như loại Tiến sĩ thật và Tiến sĩ giả.

Việc các cụ đang tại vị với bằng cấp Mác Lê Mao đầy mình, nhưng năng lực chuyên môn yếu kém, hoặc không phù hợp vẫn ngồi lì choán chỗ tại nhiều cơ quan công quyền. Ngoài ra, việc khủng hoảng thừa trí trức đang xảy trầm trọng tại Việt Nam, nhiều sinh viên tốt nghiệp ra trường không xin được việc làm hay thậm chí không biết làm gì. Tình trạng khủng hoảng thừa trí thức cũng là một vấn đề đã và đang xảy ra, nhiều sinh viên tốt nghiệp ở các trường đại học không xin được việc làm hay không biết làm gì, do cái học dù là bậc đại học nhưng rất từ chương hoặc đề thi cho trước với các đáp án sẵn.

Ngày nay các sinh viên được gởi đi học tập ở nước ngoài hầu hết họ không muốn trở về Việt Nam, một số thích kinh doanh làm kinh tế ở ngoại quốc, nhưng chính yếu vẫn là cảm thấy sự hụt hẫng khi trở về quê hương khó có thể thích nghi với hoàn cảnh trong nước nhất là cơ cấu hạ tầng quá yếu kém và một thượng tầng cấu trúc với nhà lãnh đạo tham nhũng, thiếu năng lực.

Trong cuộc hội thảo "Phát triển các chiến lược của nền kinh tế tri thức" họp tại Séoul, Hàn Quốc vào trung tuần tháng 7/2008 do Viện Ngân hàng Thế giới tổ chức và tài trợ: Việt Nam được chấm 3,17 điểm - thang điểm 10 - tính theo chỉ số KEI, xếp thứ 96 trong tổng số 132 quốc gia đăng ký xây dựng nền kinh tế tri thức.

Việt Nam được khen là có tiến bộ đáng thảm hại - lời trong ngoặc của tác giả, năm 1995 được 2,26 điểm, và cũng được nhắc nhở rằng: Việt Nam có số lượng các nhà khoa học, các giáo sư, tiến sĩ đông nhưng lại có những bằng sáng chế, những công trình khoa học không có mấy giá trị, chất lượng giáo dục đại học, cao học, chất lượng quản lý các viện khoa học không cao… và chuyện buồn cười thay, hiện nay các tỉnh thành, các ngành… đua nhau mở trường đại học và viện nghiên cứu.

Theo chuẩn quốc tế: một đại học được công nhận đúng nghĩa phải có tối thiểu nửa tá giáo sư của trường có các lý thuyết, học thuyết, những công trình khoa học, được các nhà khoa học, các nhà chuyên môn, chuyên gia, các nhà nghiên cứu cùng ngành trích dẫn nhiều nhất trên bình diện quốc gia và quốc tế.

Nói đến khoa học là nói đến phát minh, sáng chế, sáng tạo. Nhưng nếu trong lĩnh vực học tập chỉ dừng lại ở việc thi cử đỗ đạt rất cao, đỗ thủ khoa các kỳ thi trong nước, quốc tế… nhưng rồi các ngài đều mất hút vô tăm tích trong lĩnh vực sáng tạo, chắc là cùng nhau đi vào tận Lỗ Đen để nghiên cứu.

Toàn là chuyện phô trương, những cử nhân kinh tế Mác lê Nin, cao học chính trị cũng Mác Lê Mao… nên tâm lý ỷ lại cố đế: ngày trước có người thuộc Liên Xô cũ suy nghĩ cả rồi và nay Tàu cộng làm gì ta cứ làm theo như vậy.

Quả thật, cái bi thảm của VN và đồng thời cũng là thân phận của một số nước nhược tiểu, đó là thành phần lãnh đạo đất nước hầu hết xuất thân từ những phường côn đồ dối trá lương lẹo gian manh mà lên cướp chính quyền, điều khiển cả một guồng máy quốc gia không thông qua dân chủ… nên chúng luôn tìm những đại ca bá đạo để đỡ đầu mà vốn trong lịch sử xưa nay lưu manh chỉ dẫn tới lừa đảo chứ không thể sáng tạo được gì, ngay cả trong lãnh vực khoa học chỉ cần gian dối một tí trong sự đánh cắp bản quyền cũng đủ mang lại sự bế tắc trong nhiều lãnh vực, hệ luận trước mắt là những phát minh khoa học kế tiếp phải chịu hậu quả của sự lệch lạc tất yếu không tránh khỏi mà vốn cổ nhân có câu: “Kiến vi tri trứ” !

Nguyễn Quang

Ý kiến bạn đọc
17/12/201421:01:52
Khách
Bài viết này quá chính xác. Cảm ơn tác giả thật nhiều.
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Việt Nam bước vào năm Giáp Thìn 2024 với gánh nặng tham nhũng và một đội ngũ “không nhỏ” cán bộ, đảng viên suy thoái đạo đức lối sống. Đó là cảnh báo của người đứng đầu đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng, trong cuộc phỏng vấn đầu năm của Thông Tấn Xã Việt Nam...
Từ thế kỷ thứ ba trước Tây lịch, Triết gia Mạnh Tử (372-289 BC) của Trung Hoa đã nói rằng, “Dân là quý, thứ đến đất nước, rồi tới vua.” Điều đáng nói là Mạnh Tử là người đi theo học thuyết của Nho Gia vốn chủ trương vua là con ông Trời (Thiên tử) được sai xuống nhân gian để trị quốc an dân, vậy mà cũng không thể phủ nhận vai trò quan trọng, nếu không muốn nói là tối quan trọng của người dân. Thời hiện đại, công pháp quốc tế đã nêu ba yếu tố chính hình thành một quốc gia: người dân, lãnh thổ và chính quyền. Trong đó, thật ra người dân chính là yếu tố then chốt quyết định. Lãnh thổ nếu không có dân ở, không có người quản trị thì không phải là đất nước của một dân tộc. Chính quyền từ người dân mà ra, bởi vì trước khi một người ra nắm quyền cai trị đất nước thì người đó phải là một người dân của đất nước ấy. Hơn nữa, sự thịnh suy của một quốc gia nằm trong tay người dân.
“Phản động lực” mà người Đài Loan thể hiện trong cuộc bầu cử tổng thống vừa rồi khiến tôi, sau những suy nghĩ miên man về chuyện nước non, lại quay về với bài học yêu nước của thời tiểu học với câu hỏi khó, khiến nhiều học trò gác bút: “Em hãy tìm từ phản nghĩa với ‘tôn đại’.” Trung Quốc càng hung hăng đe dọa bao nhiêu, Đài Loan càng quật cường ngạo nghễ bấy nhiêu. Mà nếu Bắc Kinh ngu ngơ hay vờ vịt không biết gì đến định luật này thì, thầy nào tớ đó, Hà Nội cũng mù tịt hay giả bộ tương tự. Họặc mù tịt như thể đã hoàn toàn miễn dịch trước luật này; hoặc đóng kịch như thể không hề sống trong không gian ba chiều bình thường mà là một môi trường nào đó thiêu thiếu, cơ hồ chỉ… hai chiều rưỡi.
Tôi sinh trưởng ở Đà Lạt (Thành Phố Ngàn Hoa) nên sự hiểu biết về hoa lá cũng không đến nỗi tồi. Thế mà mãi tới bữa rồi, nhờ xem trang Trăm Hoa, mới được biết thêm về một loài hoa nữa – hoa ban: “Mùa hoa nở là lúc các cặp đôi nô nức đến thăm Tây Bắc. Hoa ban trắng tượng trưng cho tình yêu chung thủy và sự chân thành, dù tình yêu có gặp nhiều trắc trở, khó khăn thì cũng tự tin vượt qua và sẵn sàng đi đến bến bờ hạnh phúc. Các cặp đôi yêu nhau thường thề nguyện dưới gốc cây hoa ban như một minh chứng cho tình yêu thủy chung, bền chặt.”
Nhìn vào sự xuất hiện, sinh trưởng và tồn tại của chế độ cộng sản ở Việt Nam, chúng ta không thể phủ nhận đã có sự tương đồng với những thông tin tóm lược vừa nói về bệnh ung thư của con người...
Tôi tình cờ nhìn thấy hình Nguyễn Thúy Hạnh đang lơn tơn đẩy một cái xe cút kít đầy ắp bưởi (trên trang RFA) trong một cuộc phỏng vấn do Tuấn Khanh thực hiện, vào hôm 19 tháng Giêng năm 2021. Bên dưới tấm ảnh này không có lời ghi chú nào về thời điểm bấm máy nên tôi đoán có lẽ đây là lúc mà cô em đang hớn hở đến thăm vườn bưởi của họ Trịnh (ở Hòa Bình) vào “thuở trời đất (chưa) nổi cơn gió bụi”!
Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng đang phải đối mặt với cuộc tranh chấp nội bộ trong kế hoạch tìm người kế nhiệm lãnh đạo khóa đảng XIV, nhiệm kỳ 2026-31. Những tranh chấp này được giữ kín để tránh hoang mang nội bộ. Chúng bộc phát ngay tại các Đại hội đảng địa phương và các ban đảng từ tháng 10 năm 2023...
Cuộc bầu cử tổng thống lần thứ 8 tại Đài Loan đã được tổ chức vào ngày 13/1 với kết quả là ông Lại Thành Đức Phó chủ tịch Đảng Dân tiến (Democratic Progressive Party, DPP) thắng cử...
Chúng ta đang làm nhân chứng cho một cuộc bầu cử kỳ quặc và đa sự chưa từng xảy ra trong lịch sử đầu phiếu ở Hoa Kỳ. Có thể nói, không chỉ lịch sử, mà rộng lớn hơn, chính là "sự cố" văn hóa chưa từng thấy. Bước vào năm 2024, sự tranh đua giữa hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ càng gay go, khốc liệt với âm mưu, độc kế, thủ đoạn, ám toán, bôi nhọ, mánh mung, để xem ai sẽ là chủ nhân của ngôi Nhà Trắng trong bốn năm tới. Tất cả những ý nghĩ, hành vi đó đều gôm vào chính sách, chiến lược và chiến thuật vận động bầu cử. Bạn đọc sẽ có dịp theo dõi các thầy bàn người Mỹ và thầy bàn người Việt (trong và ngoài nước) phong phú hóa, hư cấu hóa, ảo tưởng hóa về việc bầu cử, tạo ra câu chuyện nửa thực, nửa hư, thú vị, bất ngờ với giận dữ và thất vọng, sung sướng và buồn bã, rung đùi và cụng ly, nguyền rủa và chửi bới, vân vân. Thông thường những luận lý, âm mưu, phê phán, dự đoán đó… được mổ xẻ qua kiến thức và kinh nghiệm tây phương, nơi có hàng ngàn sách vở nghiên cứu chính trường, chính đạo,
Chúng ta đang bước vào năm bầu cử. Năm 2024 sẽ có một cuộc bầu cử có tính quyết liệt, vì các lựa chọn chắc chắn sẽ gây tranh cãi trong nội bộ cộng đồng gốc Việt, trong các gia đình người Việt, giữa các lựa chọn về cấp tiến và bảo thủ, giữa các thế hệ trẻ và già ở hải ngoại. Và chắc chắn là bầu cử tháng 11/2024 tại Hoa Kỳ sẽ ảnh hưởng tới cuộc chiến Trung Đông, cuộc chiến ở Ukraine, và ở cả Đài Loan. Tác động như thế nào, chúng ta khó đo lường hết tất cả các ảnh hưởng. Trong đó, một tác động lớn là từ tin giả, nói kiểu Mỹ là Fake News, tức là tin không thật.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.