VUA TRÙNG QUANG: TRẦN QUÝ KHOÁCH ( ? - 1414)
Trần Quý Khoách (hay Khoáng) là cháu Trần Nghệ Tông, là vua thứ 2 nhà Hậu Trần. Sau khi Giản Định đế giết lầm 2 tướng trung liệt là Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân, tại bờ sông Hoàng Giang vào tháng 3 năm 1409. Con của hai tướng ấy là Đặng Dung và Nguyễn Cảnh Dị, hợp cùng Nguyễn Súy đem quân vào Hóa Châu, tôn Trần Quý Khoách làm vua, đế hiệu Trùng Quang.
Vua Trùng Quang cử Nguyễn Súy đem quân đánh thành Ngự Thiên (Thái Bình) để bắt Giản Định đế, khi bắt được Giản Định đế đưa về Nghệ An, vua Trùng Quang không giết, mà tôn làm Thái Thượng Hoàng, để cùng đánh giặc Minh.
Tháng 7 năm 1409, mẹ Giản Định đế cùng các tướng Lê Tiệt, Lê Nguyên Đỉnh ngầm khởi binh ở sông Hát, đánh úp vua Trùng Quang, để giành lại quyền hành cho Giản Định đế, nhưng bị Nguyễn Trạo tiết lộ. Vua Trùng Quang bèn bắt giết Tiệt và Đỉnh. Sau đó, cũng năm 1409, Thượng hoàng Giản Định đế và vua Trùng Quang chia quân hai đường đánh quân Minh. Thượng hoàng đóng quân ở Hạ Hồng (Ninh Giang), vua Trùng Quang đóng ở Bình Than. Quân Minh cố thủ không dám ra đánh. Nhà Minh thấy quân nhà Trần mỗi ngày một mạnh thêm, liền sai Trương Phụ và Vương Hữu đem quân sang cứu viện. Từ đấy thế của quân Minh mạnh trở lại.
Trong một trận hải chiến ác liệt với quân Minh, Giản Định đế, bỏ thuyền lên bờ chạy về trấn Thiên Quan. Vua Trùng Quang nghi ngờ Thượng hoàng có ý tách lực lượng riêng, nên sai Nguyễn Suý đuổi theo, nhưng không kịp. Trương Phụ mang quân chận bắt được Giản Định đế, cho giải về Kim Lăng (Tàu) và sau đấy bị chúng sát hại. Tháng 8 năm 1409, quân của Trùng Quang cầm cự với quân Tàu ở Bình Than, Vua lệnh cho Đặng Dung giữ cửa Hàm Tử. Giặc dò biết quân Hậu Trần thiếu lương thực, vì Đặng Dung phải chia quân đi gặt lúa. Trương Phụ dùng thủy quân đánh cửa Hàm Tử, quân của Đặng Dung bị thua. Cuối năm 1410, quân Minh lại thắng quân Hậu Trần tại Đông Hồ. Quân nhà Trần phải rút về Nghệ An.
Tháng 6 năm 1412, các tướng Nguyễn Súy, Nguyễn Cảnh Dị, Đặng Dung đụng độ với quân Minh, do Trương Phụ và Mộc Thạnh chỉ huy ở Mô Độ (Nghệ An). Hai bên xung sát quyết liệt, chưa phân thắng bại, thì Nguyễn Súy và Cảnh Dị nản lòng cho quân rút lui, Hồ Bối bỏ thuyền lên bờ. Đặng Dung thế cô, dùng thuyền nhẹ vượt biển trốn thoát.
Tháng 4 năm 1413, Trương Phụ đánh Nghệ An. Vua Trùng Quang rút về Hóa Châu. Tháng 9 năm 1413, Nguyễn Súy đánh nhau với Trương Phụ ở kênh Sái Già (sông Ái Tử), hai bên đang cầm cư, Đặng Dung mai phục binh tượng, nửa đêm đánh úp vào doanh trại giặc. Đặng Dung nhảy lên thuyền của Trương Phụ, định bắt sống nhưng không biết mặt, Phụ lẩn trốn. Quân Minh bỏ chạy, thuyền bè, khí giới ta đốt gần hết.
Trương Phụ thấy quân của Đặng Dung ít, quay lại phản công, Đặng Dung bị thua. Cũng năm 1413, Trương Phụ tiến quân vào Nghệ An. Thái phó nhà hậu Trần là Phan Quí Hữu và Phan Quí Liên, không cự nổi xin hàng. Vua Trùng Quan phải rút về Thuận Hóa, rồi sai Nguyễn Biểu đến gặp Trương Phụ xin tạm hòa, để củng cố Nghĩa quân nhưng không kết quả.
Tháng 12 năm 1413, vua Trùng Quang và hầu hết các tướng Hậu Trần đều bị bắt, Nguyễn Cảnh Dị hào hùng mắng giặc, hy sinh tại chỗ. Tháng 4 năm 1414, quân Minh giải vua Trùng Quang, Nguyễn Súy và Đặng Dung về Đông Quan rồi giải về Yên Kinh. Đi đến giữa đường, vua Trùng Quang nhìn biển mênh mông, nước nhà càng lúc càng xa dần, quá đau lòng nhảy xuống biển tự tử, Đặng Dung cũng trầm mình tử tiết theo. Đến tháng 8, năm 1414, thì Trương Phụ, Mộc Thạnh, Trần Hiệp cùng về Tàu, việc cai trị nước ta giao quan văn Hoàng Phúc là người có học vấn, sâu sắc và hung hiểm cai trị.
Nhà hậu Trần làm vua được 6 năm (1407-1413), với 2 đời vua:
1. Giản Định Đế (1407-1409). 2. Trùng Quang (1409-1413).
Cảm mộ: Vua Trùng Quang
Trùng Quang khởi nghĩa, diệt thù chung
Phục quốc tâm tư luôn nấu nung
Bị bắt trầm mình, nơi biển cả
Chúa tôi tử tiết, quá bi hùng!
Nguyễn Lộc Yên
Trần Quý Khoách (hay Khoáng) là cháu Trần Nghệ Tông, là vua thứ 2 nhà Hậu Trần. Sau khi Giản Định đế giết lầm 2 tướng trung liệt là Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân, tại bờ sông Hoàng Giang vào tháng 3 năm 1409. Con của hai tướng ấy là Đặng Dung và Nguyễn Cảnh Dị, hợp cùng Nguyễn Súy đem quân vào Hóa Châu, tôn Trần Quý Khoách làm vua, đế hiệu Trùng Quang.
Vua Trùng Quang cử Nguyễn Súy đem quân đánh thành Ngự Thiên (Thái Bình) để bắt Giản Định đế, khi bắt được Giản Định đế đưa về Nghệ An, vua Trùng Quang không giết, mà tôn làm Thái Thượng Hoàng, để cùng đánh giặc Minh.
Tháng 7 năm 1409, mẹ Giản Định đế cùng các tướng Lê Tiệt, Lê Nguyên Đỉnh ngầm khởi binh ở sông Hát, đánh úp vua Trùng Quang, để giành lại quyền hành cho Giản Định đế, nhưng bị Nguyễn Trạo tiết lộ. Vua Trùng Quang bèn bắt giết Tiệt và Đỉnh. Sau đó, cũng năm 1409, Thượng hoàng Giản Định đế và vua Trùng Quang chia quân hai đường đánh quân Minh. Thượng hoàng đóng quân ở Hạ Hồng (Ninh Giang), vua Trùng Quang đóng ở Bình Than. Quân Minh cố thủ không dám ra đánh. Nhà Minh thấy quân nhà Trần mỗi ngày một mạnh thêm, liền sai Trương Phụ và Vương Hữu đem quân sang cứu viện. Từ đấy thế của quân Minh mạnh trở lại.
Trong một trận hải chiến ác liệt với quân Minh, Giản Định đế, bỏ thuyền lên bờ chạy về trấn Thiên Quan. Vua Trùng Quang nghi ngờ Thượng hoàng có ý tách lực lượng riêng, nên sai Nguyễn Suý đuổi theo, nhưng không kịp. Trương Phụ mang quân chận bắt được Giản Định đế, cho giải về Kim Lăng (Tàu) và sau đấy bị chúng sát hại. Tháng 8 năm 1409, quân của Trùng Quang cầm cự với quân Tàu ở Bình Than, Vua lệnh cho Đặng Dung giữ cửa Hàm Tử. Giặc dò biết quân Hậu Trần thiếu lương thực, vì Đặng Dung phải chia quân đi gặt lúa. Trương Phụ dùng thủy quân đánh cửa Hàm Tử, quân của Đặng Dung bị thua. Cuối năm 1410, quân Minh lại thắng quân Hậu Trần tại Đông Hồ. Quân nhà Trần phải rút về Nghệ An.
Tháng 6 năm 1412, các tướng Nguyễn Súy, Nguyễn Cảnh Dị, Đặng Dung đụng độ với quân Minh, do Trương Phụ và Mộc Thạnh chỉ huy ở Mô Độ (Nghệ An). Hai bên xung sát quyết liệt, chưa phân thắng bại, thì Nguyễn Súy và Cảnh Dị nản lòng cho quân rút lui, Hồ Bối bỏ thuyền lên bờ. Đặng Dung thế cô, dùng thuyền nhẹ vượt biển trốn thoát.
Tháng 4 năm 1413, Trương Phụ đánh Nghệ An. Vua Trùng Quang rút về Hóa Châu. Tháng 9 năm 1413, Nguyễn Súy đánh nhau với Trương Phụ ở kênh Sái Già (sông Ái Tử), hai bên đang cầm cư, Đặng Dung mai phục binh tượng, nửa đêm đánh úp vào doanh trại giặc. Đặng Dung nhảy lên thuyền của Trương Phụ, định bắt sống nhưng không biết mặt, Phụ lẩn trốn. Quân Minh bỏ chạy, thuyền bè, khí giới ta đốt gần hết.
Trương Phụ thấy quân của Đặng Dung ít, quay lại phản công, Đặng Dung bị thua. Cũng năm 1413, Trương Phụ tiến quân vào Nghệ An. Thái phó nhà hậu Trần là Phan Quí Hữu và Phan Quí Liên, không cự nổi xin hàng. Vua Trùng Quan phải rút về Thuận Hóa, rồi sai Nguyễn Biểu đến gặp Trương Phụ xin tạm hòa, để củng cố Nghĩa quân nhưng không kết quả.
Tháng 12 năm 1413, vua Trùng Quang và hầu hết các tướng Hậu Trần đều bị bắt, Nguyễn Cảnh Dị hào hùng mắng giặc, hy sinh tại chỗ. Tháng 4 năm 1414, quân Minh giải vua Trùng Quang, Nguyễn Súy và Đặng Dung về Đông Quan rồi giải về Yên Kinh. Đi đến giữa đường, vua Trùng Quang nhìn biển mênh mông, nước nhà càng lúc càng xa dần, quá đau lòng nhảy xuống biển tự tử, Đặng Dung cũng trầm mình tử tiết theo. Đến tháng 8, năm 1414, thì Trương Phụ, Mộc Thạnh, Trần Hiệp cùng về Tàu, việc cai trị nước ta giao quan văn Hoàng Phúc là người có học vấn, sâu sắc và hung hiểm cai trị.
Nhà hậu Trần làm vua được 6 năm (1407-1413), với 2 đời vua:
1. Giản Định Đế (1407-1409). 2. Trùng Quang (1409-1413).
Cảm mộ: Vua Trùng Quang
Trùng Quang khởi nghĩa, diệt thù chung
Phục quốc tâm tư luôn nấu nung
Bị bắt trầm mình, nơi biển cả
Chúa tôi tử tiết, quá bi hùng!
Nguyễn Lộc Yên
- Từ khóa :
- Thái Bình
- ,
- Hoàng Giang
- ,
- Trùng Quang
Gửi ý kiến của bạn
