GIẢN ĐỊNH ĐẾ: TRẦN QUỸ ( ? - ?)
Năm 1407, quân Minh bắt được cha con Hồ Quí Ly, nói dối nhà Trần không còn ai nữa. Chúng dùng chiêu bài “phù Trần diệt Hồ”, gọi con cháu nhà Trần ra mặt để giúp đỡ, nhưng lại bắt thủ tiêu. Ngoài ra chúng bắt ép quan lại và các bô lão Đại Việt làm tờ khai: “Họ Trần không còn ai nữa và đất An Nam vốn là đất Giao Châu ngày trước, nay xin lập quận huyện như cũ”.
Trần Quỹ (Trần Ngỗi) con thứ Trần Nghệ Tông, thấy rõ âm mưu của quân Minh nên trốn chạy đến vùng Yên Mô, thuộc tỉnh Ninh Bình. Ông chiêu binh khởi nghĩa chống quân Minh, xưng là Giản Định đế, lập nhà “Hậu Trần”. Nhưng quân Trần mới tuyển mộ chưa thông thạo chiến trận nên không chống nổi quân Minh, vua phải dẫn quân chạy vào Nghệ An. May nhờ Đặng Tất làm Tri phủ ở Hóa Châu từ thời nhà Hồ, sau khi quân Minh chiếm nước ta, vẫn giữ ông tại chức. Đặng Tất đem quân ra giúp, rồi Nguyễn Cảnh Chân, Trần Ngọc Hồ là những tướng tài giỏi theo Giản Định Đế, do đấy thanh thế quân hậu Trần bắt đầu hùng mạnh.
Từ đấy, Vua cử binh đánh quân Minh thắng nhiều nơi, Tướng nhà Minh là Mộc Thạnh bị thua, chạy về thành Cổ Lộng (Ý Yên, Nam Hà). Vua muốn nhân cơ hội xua quân, chiếm lại Đông Đô (Thăng Long), hai tướng Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân can: “Xin bệ hạ chờ các lộ quân khác về hợp sức, thì mới đủ mạnh để giành thắng”. Vua không nghe lời trung trực, mà nghe lời gièm pha bọn hoạn quan, đem chém hai tướng. Con của hai trung thần ấy là Đặng Dung và Nguyễn Cảnh Dị, quá bất bình cùng Nguyễn Súy đem quân vào Thanh Hóa, tôn Trần Quý Khoách lên làm vua đế hiệu Trùng Quang, Trùng Quang bắt được Giản Định đế nhưng không giết, tôn làm Thái Thượng hoàng để cùng đánh giặc Minh. Năm 1409, Giản Định đế bị quân Minh bắt giải về Tàu và sát hại.
Cảm niệm: Giản Định Đế
Quân Minh giả dối giúp nhà Trần
Diệt được họ Hồ, lộ giả chân
Định Đế nôn nao, hao hớt tướng
Than ôi, vận nước khó khăn dần!
Nguyễn Lộc Yên
Năm 1407, quân Minh bắt được cha con Hồ Quí Ly, nói dối nhà Trần không còn ai nữa. Chúng dùng chiêu bài “phù Trần diệt Hồ”, gọi con cháu nhà Trần ra mặt để giúp đỡ, nhưng lại bắt thủ tiêu. Ngoài ra chúng bắt ép quan lại và các bô lão Đại Việt làm tờ khai: “Họ Trần không còn ai nữa và đất An Nam vốn là đất Giao Châu ngày trước, nay xin lập quận huyện như cũ”.
Trần Quỹ (Trần Ngỗi) con thứ Trần Nghệ Tông, thấy rõ âm mưu của quân Minh nên trốn chạy đến vùng Yên Mô, thuộc tỉnh Ninh Bình. Ông chiêu binh khởi nghĩa chống quân Minh, xưng là Giản Định đế, lập nhà “Hậu Trần”. Nhưng quân Trần mới tuyển mộ chưa thông thạo chiến trận nên không chống nổi quân Minh, vua phải dẫn quân chạy vào Nghệ An. May nhờ Đặng Tất làm Tri phủ ở Hóa Châu từ thời nhà Hồ, sau khi quân Minh chiếm nước ta, vẫn giữ ông tại chức. Đặng Tất đem quân ra giúp, rồi Nguyễn Cảnh Chân, Trần Ngọc Hồ là những tướng tài giỏi theo Giản Định Đế, do đấy thanh thế quân hậu Trần bắt đầu hùng mạnh.
Từ đấy, Vua cử binh đánh quân Minh thắng nhiều nơi, Tướng nhà Minh là Mộc Thạnh bị thua, chạy về thành Cổ Lộng (Ý Yên, Nam Hà). Vua muốn nhân cơ hội xua quân, chiếm lại Đông Đô (Thăng Long), hai tướng Đặng Tất và Nguyễn Cảnh Chân can: “Xin bệ hạ chờ các lộ quân khác về hợp sức, thì mới đủ mạnh để giành thắng”. Vua không nghe lời trung trực, mà nghe lời gièm pha bọn hoạn quan, đem chém hai tướng. Con của hai trung thần ấy là Đặng Dung và Nguyễn Cảnh Dị, quá bất bình cùng Nguyễn Súy đem quân vào Thanh Hóa, tôn Trần Quý Khoách lên làm vua đế hiệu Trùng Quang, Trùng Quang bắt được Giản Định đế nhưng không giết, tôn làm Thái Thượng hoàng để cùng đánh giặc Minh. Năm 1409, Giản Định đế bị quân Minh bắt giải về Tàu và sát hại.
Cảm niệm: Giản Định Đế
Quân Minh giả dối giúp nhà Trần
Diệt được họ Hồ, lộ giả chân
Định Đế nôn nao, hao hớt tướng
Than ôi, vận nước khó khăn dần!
Nguyễn Lộc Yên
- Từ khóa :
- Nghệ An
- ,
- Hồ Quí Ly
- ,
- Thăng Long
Gửi ý kiến của bạn
