HẢI NHUẬN TÌNH QUÊ

.
Họp mặt đồng hương

Bao năm qua, bà con đồng hương tỵ nạn đã họp mặt trên khắp nẻo đường hải ngoại để cùng nhớ về quê cha đất tổ. Đọc báo nghe đài và các bản tin khắp 4 vùng nước Mỹ đều thấy lời mời họp mặt dân tha hương từ Quảng Trị mà xuống đến Cà Mau. Hội đồng hương đất Huế tuần trước thì tuần sau đến Quảng Đà. Nha Trang sao lại trùng ngày với Đà Lạt. An Giang và Kiên Giang kẻ trước người sau. Cần Thơ thứ bẩy thì lại đến Bạc Liêu chủ nhật. Có nhiều nơi liên kết giữa tỉnh thành với ngôi trường trung học. Phan Thanh Giản mà đi với Tây Đô thì quá hợp lý, cũng như Kiên Giang ghép Nguyễn Trung Trực là phải hợp tình.

Đã qua rồi những ngày vất vả mưu sinh. Những con người tiền phong ra đi thời kỳ 80–90 nay đã về hưu. Trẻ con đã thành gia thất. Những đứa cháu đã khôn lớn. Tình quê bỗng rộn ràng. Như chim gọi đàn, bèn nhớ đến nhau. Ta ngồi lại với nhau. Thu đông thường họp trong nhà. Xuân hạ picnic ngoài park. Nhớ chút duyên xưa, Chu văn An đến với Trưng Vương. Tìm về tình cũ Gia Long gọi bạn Petrus Ký. Quy mô hơn ta tổ chức liên trường. Trường nào cũng là trường, thêm nhiều màu sắc. Nói đến trường phải nhớ đến thầy cô. Xum họp các lớp học trò, ban tổ chức đưa thêm câu đối; Nhất tự vi sư. Nối tình quê hương anh em đưa khẩu hiệu: Uống nước nhớ nguồn.

Những ý nghĩa đồng hương làm cho sinh hoạt ái hữu địa phương mạnh hơn cả các đảng cách mạng và tổ chức cộng đồng. Quả thực không có điều gì phải phàn nàn. Nhưng nếu phải chọn để kể hầu quý vị một buổi họp mặt sinh hoạt đồng hương ý nghĩa nhất trong bao năm qua tại San Jose, tôi xin nói đến buổi lễ của tình quê hương làng Hải Nhuận.

Phụ nữ Hải Nhuận tại Hoa Kỳ
.
Xứ dân gầy Hải Nhuận.

Phạm Duy đã viết bài ca về quê hương như thế này phải gọi là xuất sắc. Từng câu chữ rời rạc mà vẽ lại bức tranh quê. Ôi quê hương, xứ dân gầy, ôi bông lúa, con sông xưa, thành phố cũ. Nhưng Hải Nhuận không phải là 1 thành phố. Tên gọi là làng Hải Nhuận, thực ra chỉ là 1 xóm dân chài nằm cách xa thành phố Huế hơn 20 cây số về phía bắc.

Trước hay sau năm 1975 thì dân số cũng chỉ vào khoảng 6.000. Thời Việt Nam Cộng Hòa, Hải Nhuận cũng góp phần xương máu tương xứng để xây dựng miền Nam. Thanh niên trong làng cũng có người đi lính mũ đỏ, mũ xanh, hay vào Đà Lạt Thủ Đức. Kỷ niệm chinh chiến còn in vết Mậu Thân khi Việt cộng rút quân từ Hương Điền qua Hải Nhuận đã giao chiến với nghĩa quân xã. Trận đánh gần như duy nhất đem lại đem lại chiến thắng cho quân dân Hải Nhuận. Địch bỏ 5 xác tại sân trường tiểu học. Sau 75 Hải Nhuận tiếp tục góp mồ hôi nước mắt và thân xác trong trong lao tù cộng sản. Phần lớn dân xã trước sau vẫn chỉ có 1 nghề biển. Sau 5 năm sống dưới chế độ cộng sản, trùng dương bắt đầu réo gọi. Năm 1980 dân Hải Nhuận có người ra đi. Đối với dân chài, một đời chân đất chân biển, việc vượt biên không khó khăn. Phần lớn ngược lên Hồng Kông. Trong suốt 15 năm từ 1980 đến 1995 dân Hải Nhuận ra đi và định cư ở 4 phương trời, ngày nay có được trên 400 địa chỉ. Những người đi mà không đến được bến bờ tự do khỏang 4 chục người.

Hải Nhuận đã đóng góp phần nhỏ bé của địa phương vào con số 1 triệu người Việt vượt biên và khoảng 250 ngàn người vùi thân biển cả. Người liên lạc viên của Hải Nhuận ngày nay là ông Trương công Thành ra đi năm 1986 với cả gia đình 5 người. Ngày nay gia đình Hải Nhuận tại Cali quây quần phía Bắc San Jose tại các thị xã Freemond, Hayward. Những bà con làng trên xóm dưới lưu lạc bên Úc Châu, Canada, Hà Lan bên Âu châu và 1 vài tiểu bang tại Hoa Kỳ. Từ miền quê nghèo Quảng Trị Thừa Thiên mà nối liền đến Mỹ châu, Úc châu, Âu châu, tình quê hương vẫn gần gũi như thủa xưa.

Qua những nổ lực cần lao trên xứ người trở thành ân tình gửi về để xây đình, xây chùa và nhà thờ cho Hải Nhuận. Bất cứ người Hải Nhuận nào được hỏi cũng hãnh diện kể thành tích. Câu chuyện Hải Nhuận chính là bức tranh thu nhỏ của cả cộng đồng Việt hải ngoại.

Qua đến thế kỷ thứ 21, thế hệ thứ hai của Hải Nhuận đã trưởng thành tại các quốc gia tự do. Có những gia đình đoàn tụ. Có Việt kiều Hải Nhuận về kết hôn với người Hải Nhuận để đem nhau qua đất tự do, và có cả người Hải Nhuận qua du học được đón tiếp bởi dân Hải Nhuận khắp thế giới. Cho đến 1 ngày.

Bia tưởng niệm thuyền nhân Hải Nhuận
.
Bia đá của thuyền nhân Hải Nhuận.

Cho đến 1 ngày, ông Trương công Thành và bà con Hải Nhuận muốn xây dựng 1 mộ bia tưởng niệm cho chiến sĩ VNCH và thuyền nhân Hải Nhuận.

Bà con có tấm lòng nhưng không có nhiều kinh nghiệm. Nghề chài thì thông thạo, vượt biên thì có kinh nghiệm nhưng việc dựng bia tưởng niệm thì còn phải học hỏi rất nhiều.

Vốn có đồng hương đã từng chôn cất tại nghĩa trang thị xã Freemont, ban đại diện Hải Nhuận đến với văn phòng nhà quàn xin đất để dựng bia. Tài liệu phác họa là bia đá đen chữ trắng có 2 cánh buồm như ghe thuyền Hải Nhuận. Có cờ Việt và những hàng chữ tưởng niệm. Cờ Việt là VNCH màu vàng 3 gạch đỏ. Có tên tất cả thuyền nhân Hải Nhuận đã hy sinh.

Họp tới họp lui mà ban quản trị nghĩa trang vẫn chưa quyết định. Anh em bà con Hải Nhuận bèn đưa đề nghị thực tế và đơn giản. Chúng tôi muốn mua ngay 1 lô đất. Thay vì chôn 1 người chết thì chỉ dành chỗ đặt bia tưởng niệm. Đề nghị lập tức được cứu xét. Ban quản trị nghĩa trang bèn chấp thuận dành cho Hải Nhuận 1 khu đất ngon lành ngay cổng chính. Đất có rồi, bây giờ đặt làm bia ở đâu. Hải Nhuận lưu vong bèn quay lại quê nhà. Dù rằng làm tại Mỹ cũng có nhiều nơi. Nhưng giao cho Hải Nhuận Thừa Thiên làm mộ bia tưởng niệm coi bộ cũng rất độc đáo. Tại quê nhà những nghệ nhân phải làm việc kín đáo.. Làm sao mà công khai khắc cờ vàng. Rồi lại có những hàng chữ tưởng niệm chiến sĩ VNCH. Thế rồi Hải Nhuận trong nước cũng làm xong, bèn kín đáo gửi qua California. Bà con Hải Nhuận bốn phương gửi tiền về để kế hoạch bia tưởng niệm được hoàn tất.

Ngày chủ nhật vừa qua 1 buổi lễ đã ghi dấu trên 200 người dân Hải Nhuận gồm hai ba thế hệ đã về họp mặt. Các lễ nghi tôn giáo đã cử hành. Nghi lễ quân cách chào cờ mặc niệm đã hoàn tất. Đại diện Hải Nhuận Úc châu có mặt. Chỉ riêng xóm làng Hải Nhuận cũng có đại diện từng khu vực. Dưới mây trời xanh của tỉnh lẻ Freemond, trên đất nghĩa trang Hoa Kỳ, dân Hải Nhuận tự do có dịp ghi ơn chiến sĩ Cộng Hòa và tưởng niệm thuyền nhân Việt Nam. Trong số người đi mà không đến ở 4 phương trời có góp mặt thuyền nhân Hải Nhuận.

Con thuyền độc đáo của Hải Nhuận

Sự đoàn kết của thuyền nhân Hải Nhuận trên thế giới là tấm gương sáng. Tình quê hương của Hải Nhuận vượt Thái bình Dương là 1 câu chuyện cần được kể lại. Điều quan trọng hơn hết là trong lòng người dân Hải Nhuận từ trong nước ra đến thế giới đều nhớ ngọn cờ vàng. Cờ của tự do. Tấm bia của họ hoàn tất trong nước gửi ra dựng tại hải ngoại, thực là 1 câu chuyện kỳ thú cần được biết đến.

Lịch sử thuyền nhân suốt 20 năm khởi đi từ 1975 đến 1995, chưa hề có cộng đồng tỵ nạn nào mà quây quần với danh nghĩa 1 làng mà làm được những công trình ý nghĩa như thế.

Những cô gái thế hệ thứ hai của làng chài Hải Nhuận mới hôm qua còn bới cát ven biển Thừa Thiên, nhìn con tàu đại dương đi ngang mà nghĩ đến các chân trời tự do trên khắp thế giới.
Ba thế hệ họp mặt trong lễ tưởng niệm

Hôm nay các cô gái đã trưởng thành, áo đỏ quần xanh, đi giày cao gót, dự lễ tưởng niệm cùng bà con Hải Nhuận. Xem ra chút hạnh phúc đơn giản đã tìm thấy ngay tại vùng trời đất tỉnh lẻ Freemond. Rồi đây, đến Tết năm 2015, cộng đồng nhỏ bé của xã Hải Nhuận tại địa phương sẽ có dịp thành phố ghi dấu công nhận một ngày cho thuyền nhân. Một ngày dành riêng cho tình quê Hải Nhuận. Một ngày ý nghĩa lớn lao cho một cộng đồng nhỏ bé.

Ôi quê hương, xóm dân chài, ôi cát trắng, con sông xưa...về bến cũ...

Quê hương, đôi khi chỉ là lời thở than khách sáo của khách lưu vong, nhưng đối với Hải Nhuận là mối thâm tình.

• ASEAN Lên Án Xâm Lấn Biển Đông
• Lính Biên Phòng Mỹ Đi Tuần Bị Bắn, 1 Chết, 1 Bị Thương
• Thêm Nhiều Du Thuyền Vào Indonesia
• SBTN Princess