Hôm nay,  

Cách Tính Sản Lượng Theo Mãi Lực

07/05/201400:00:00(Xem: 4960)

...con số về sản lượng kinh tế của Trung Quốc có sự thiếu trung thực rất đáng ngờ.

Cuối Tháng Tư vừa qua, Ngân hàng Thế giới công bố tại Washington DC thống kê về sản lượng kinh tế các nước theo lối tính mới của Chương trình So sánh Quốc tế về sức mua của đồng bạc. Dư luận để ý đến sự kiện là nếu áp dụng cách tính này thì kinh tế Trung Quốc đã vượt Hoa Kỳ để đứng đầu thế giới nội trong năm nay. Nhưng cách tính đó là gì và có giá trị tới mức độ nào? Diễn đàn Kinh tế tìm hiểu chuyện này qua phần trao đổi do Vũ Hoàng thực hiện sau đây với chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa.

Vũ Hoàng: Xin kính chào ông Nguyễn-Xuân Nghĩa. Hôm Thứ Ba 29, Ngân hàng Thế giới đã công bố tại trụ sở ở thủ đô Hoa Kỳ những dữ kiện mới về kinh tế thế giới theo cách tính được điều chỉnh lại. Báo chí quốc tế nói tới sự kiện là nếu áp dụng cách tính này thì sản lượng kinh tế Trung Quốc đã thực tế vượt Hoa Kỳ để đứng hạng nhất trong năm nay. Vì điều ấy khiến người ta phân vân về lối tính toán này nên xin ông trình bày nội dung cho thính giả của chúng ta cùng rõ.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Cách nay đúng ba năm, đầu Tháng Năm năm 2011, Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF cũng gây chấn động được vài ngày khi công bố thống kê mới về kinh tế thế giới với dự báo là sản lượng kinh tế Trung Quốc đang bắt kịp và sẽ vượt Hoa Kỳ vào năm 2016. Sau đó người ta mới chưng hửng khi biết được kinh tế Trung Quốc có nhiều vấn đề trầm trọng ở bên trong và đà tăng trưởng gọi là rồng cọp của ba thập niên trước sẽ không thể tiếp tục. Bây giờ cũng vậy thôi, khi Ngân hàng Thế giới cho biết thời điểm gọi là qua mặt không là năm 2016 mà là năm nay. Tôi thiển nghĩ là ta nên "trừ bì" hoặc gia giảm khi xét tới cách xào nấu thống kê kinh tế như vậy.

Vũ Hoàng: Như mọi khi, xin đề nghị ông trình bày trước hết là về bối cảnh của vấn đề.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Từ năm 1968, Ngân hàng Thế giới hợp tác với Ủy ban Thống kê Liên Hiệp Quốc rồi nhiều tổ chức thống kê quốc tế để lập ra một chương trình so sánh thống kê các nước, gọi là International Comparison Program, viết tắt là ICP. Mục tiêu là để lập ra một cơ sở khách quan khi đối chiếu thống kê của các nước. Trong khuôn khổ ấy, người ta để ý đến sự kiện là đồng tiền của mỗi nước lại có sức mua mỗi khác, cho nên nếu dùng mệnh giá hay hối suất của đồng bạc làm nền tảng so sánh thì không chính xác. Vì vậy, các nước áp dụng một khái niệm cổ điển là điều chỉnh theo tỷ giá mãi lực, gọi tắt là PPP. Chúng ta sẽ trở lại chuyện tỷ giá này.

- Trong phạm vi của chương trình so sánh thống kê ICP do Ngân hàng Thế giới bảo trợ thì cứ sáu năm họ lại một lần điều chỉnh cơ sở tính toán. Lần trước là vào năm 2005. Vì thế, năm 2011 Ngân hàng Thế giới mới có dự án nghiên cứu lại cách tính và bây giờ họ mới tạm hoàn tất để vài tháng nữa thì chính thức công bố kết quả. Khi áp dụng phương pháp mới so với cách tính năm 2005 thì tinh hình có vẻ khả quan hơn cho các nền kinh tế đang lên, trong đó có Trung Quốc.

Vũ Hoàng: Trước hết, ta tìm hiểu về tỷ giá của sức mua, gọi tắt là PPP. Thưa ông, nó là cái gì?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Từ năm trăm năm trước, người ta đã nghiệm thấy là đồng tiền ở mỗi nơi lại có sức mua mỗi khác tùy hoàn cảnh từng nơi. Một thí dụ ta dễ mường tượng ra là một lượng bạc ở Đàng Trong có thể mua được nhiều hàng hơn cũng một lượng bạc ở Đàng Ngoài.

- Gần trăm năm trước, người ta hệ thống hóa khái niệm ấy để dẫn tới việc điều chỉnh lại tỷ giá ngoại hối, hay hối suất của đồng bạc, theo sức mua của đồng bạc ở mỗi nơi mỗi nước và gọi đó là "tỷ giá mãi lực". Sức mua ấy tùy vào nhiều điều kiện khác nhau, như lạm phát cao hay thấp hoặc phí tổn về sản xuất hay cản trở về thương mại khiến giá trị đồng bạc có khác với trị giá.

- Nói vắn tắt qua một thí dụ dễ hiểu thì ta có "mệnh giá", hay giá chính thức, của một đô la Mỹ giả dụ là hai vạn bạc tiền Việt Nam, rồi cứ theo đó mà nói rằng sản lượng kinh tế Việt Nam trong một năm trị giá chừng 135 tỷ đô la. Thực tế thì một đô la tại Việt Nam mua được nhiều hàng hóa hay dịch vụ hơn cùng một đô la đó tại Hoa Kỳ. Cho nên nếu điều chỉnh lại theo sức mua thì sản lượng kinh tế Việt Nam có giá trị tương đương với 414 tỷ đô la. Nếu chia cho dân số để tính ra mức tiêu thụ của một người thì theo mệnh giá chính thức, một người Việt có lợi tức đồng niên là ngàn rưởi đô la, mà thực tế thì sức mua lại gấp ba, tương đương với bốn ngàn bảy.

Vũ Hoàng: Trước khi hỏi ông là làm sao tính ra cách điều chỉnh ấy vì hoàn cảnh mỗi nước lại mỗi khác, xin ông cho biết là điều chỉnh như vậy thì có lợi ở những gì?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Giới công chức quốc tế được trả lương để làm công tác điều chỉnh ấy vì nhiều mối lợi khác nhau cho nhiều cơ quan hay thành phần. Trước hết, giới làm chính sách của các nước cần nền tảng thẩm định chính xác hơn thì mới đánh giá được thực tế kinh tế quốc gia. Và trong phạm vi một nước thì còn thấy được sự khác biệt ở từng địa phương, của từng thành phần dân cư giàu hay nghèo, và nhờ đó còn nắm vững được hậu quả của biện pháp về ngoại hối, lương bổng, trợ cấp, v.v.... Thứ hai, các tổ chức quốc tế cũng cần loại thông tin này để biết được phẩm chất thật của tăng trưởng trong từng quốc gia, và hiểu rõ tình trạng giàu nghèo hay trình độ phát triển từng nước hầu có thể trợ giúp về chính sách kinh tế, xã hội hay giáo dục. Thứ ba là doanh giới quốc tế hay trong nước cũng có lợi khi có cơ sở thẩm định việc lời lỗ của đầu tư và làm ăn, từ đó còn tính ra phí tổn hay lợi ích của lương bổng theo sát với thực giá. Nói chung thì phương pháp thẩm định và điều chỉnh đó có những lợi ích hiển nhiên, nhưng giá trị cao hay thấp thì còn tùy thuộc vào cách tính.


Vũ Hoàng: Ông hàm ý là phương pháp điều chỉnh theo tỷ giá mãi lực cũng chỉ có giá trị tương đối mà thôi. Thưa ông, vì sao lại như vậy?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Về căn bản thì câu chuyện là như thế này. Trước hết là phải tìm hiểu về thực tế, sau đó mới là điều chỉnh lại thực tế đó theo một số quy ước được đa số công nhận.

- Sự thật thì hoàn cảnh về thực tế và về chính sách của mỗi quốc gia trong số 199 nước tham gia vào chương trình lại mỗi khác. Mà chẳng ai có thể tham khảo ý kiến từng người cho nên người ta vẫn phải áp dụng phương pháp thống kê thông thường là chọn dân số mẫu rồi từ đó suy ra toàn cảnh. Khi đó việc điều chỉnh có những giới hạn của nó. Những giới hạn ấy là gì?

- Thứ nhất, tỷ giá mãi lực có cho thấy sự khác biệt giữa hối suất chính thức và sức mua thực tế, nhưng điều ấy không có nghĩa sức mua thực tế này mới nên là tỷ giá ngoại hối chính thức. Thứ hai, việc định ra dân số mẫu có nghĩa là chọn một thiểu số làm tiêu biểu cho đa số với những sai lầm chắc chắn là khó tránh được. Thứ ba là trong việc tiến hành, người ta còn có sự lầm lẫn dễ hiểu về thống kê mà lầm đến cỡ nào, nhiều hay ít, thì chẳng ai biết được. Thứ tư, quan trọng hơn cả, không phải là xứ nào trên thế giới cũng đều tôn trọng thông tin kinh tế như nhau nên thống kê kinh tế còn có độ lệch khá lớn về văn hoá và chính trị.

Vũ Hoàng: Xin ông nêu cho vài thí dụ dễ hiểu về những giới hạn đó.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trước tiên ta hãy nói về dân số mẫu. Như muốn tìm hiểu về thói quen tiêu thụ của người dân trong một nước thì ta dùng một mẫu chung. Ví dụ như để tính ra lạm phát thì người ta lấy một giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu thụ có tính chất tiêu biểu để xem người dân tốn bao nhiêu cho mặt hàng này hay mặt hàng kia, rồi từ đó mới điều chỉnh lại vật giá để có hình ảnh xác thực hơn. Vì hoàn cảnh mỗi nước mỗi khác nên cái giỏ hàng tiêu thụ đó mất giá trị tiêu biểu. Trong các xứ giàu có, người ta tốn ít tiền hơn cho thực phẩm, mà phải chi nhiều hơn cho nhu cầu gia cư hay giáo dục. Thí dụ như người dân Trung Quốc vẫn còn tiêu một phần ba lợi tức cho miếng ăn so với có 14% tại Mỹ nên cái gỉỏ hàng để tính ra lạm phát là cái giỏ lệch.

- Thứ hai là sai lầm về thống kê. Trên diễn đàn này, từ nhiều năm nay, ta đã nói đến sự thiêu khả tín của thống kê Trung Quốc. Một nhân vật lãnh đạo ngày nay là Thủ tướng Lý Khắc Cường đã từng nói từ năm 2007, khi còn là Bí thư tỉnh Liêu Ninh, rằng con số về Tổng sản lượng GDP chỉ là hiện tượng "nhân tạo" nên không đáng tin. Từ đó đến nay tình hình vẫn chưa có cải tiến. Vì vậy con số về sản lượng kinh tế của Trung Quốc có sự thiếu trung thực rất đáng ngờ.

Vũ Hoàng: Tập trung vào Trung Quốc thì ông còn thấy những giới hạn nào khác nữa?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Thưa là ta có vấn đề chính sách. Nhiều quốc gia, kể cả Trung Quốc, có chính sách can thiệp vào kinh tế và nhất là giá cả. Vì vậy, giá cả không phản ảnh đúng quan hệ cung cầu nên dùng cái giá ấy để đo kinh tế thì cũng tựa như lấy một cái thước đo rất co giãn của cao su. Cũng thuộc diện chính sách, việc Bắc Kinh kiểm soát và hạn chế thông tin tất nhiên là gây trở ngại cho công tác khảo sát thực tại kinh tế và làm tỷ giá mãi lực mất nhiều giá trị.

- Sau cùng, ta không quên là muốn kiểm tra xuất lượng ở đầu ra thì phải đếm được nhập lượng ở đầu vào, muốn đo sản lượng cho đúng thì phải tính ra phí tổn cho xác thực. Một thí dụ là năm 2006, Bắc Kinh có thấy ra vấn đề hủy hoại môi trường sinh sống vì nạn ô nhiễm và được quốc tế khuyến cáo là nên cố tính ra "Sản lượng Xanh", tức là phải khấu trừ những tốn kém cho môi sinh. Dự án đó không thành vì nếu tính cả phần phí tổn này thì kinh tế không có sản xuất mà bị sản nhập và cái đà tăng trưởng 9-10% chỉ là chuyện ảo!

Vũ Hoàng: Thưa ông, như ông trình bày hồi nãy thì từ năm 2005, Ngân hàng Thế giới đã có một cơ sở ước tính và điều chỉnh thống kê kinh tế theo phương pháp tỷ giá mãi lực. Bây giờ họ mới công bố một cuộc điều chỉnh mới nên dự báo là kinh tế Trung Quốc thật ra còn mạnh hơn và bắt kịp Hoa Kỳ sớm hơn sự tiên đoán của Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF vào năm 2011. Sau khi nêu ra những giới hạn thì kết luận của ông là gì?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Chính Ngân hàng Thế giới cảnh báo rằng lối tính tỷ giá mãi lực chỉ là một ước lượng, với nhiều nhược điểm của nó, cho nên chỉ được coi như một sự chỉ dẫn mà thôi.

- Bản thân tôi thì hơi hoài nghi khả năng ước lượng của giới công chức quốc tế nói chung. Riêng về Trung Quốc thì họ còn bị ràng buộc vào nhiều chuyện khác cho nên bảo rằng kinh tế Trung Quốc sẽ vượt Hoa Kỳ năm nay thì hơi sớm. Với dân số cao hơn gấp bốn dân số Mỹ, sản lượng kinh tế Trung Quốc sẽ có ngày bắt kịp Hoa Kỳ, nhưng xứ này vẫn chỉ là một nước nghèo và có khi còn gặp loạn nếu không giải quyết được các vấn đề kinh tế quá trầm trọng của họ.

Vũ Hoàng: Xin cảm tạ ông Nghĩa về cuộc trao đổi này.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tôi rất thích khoa nhân chủng nhưng không có cơ may đến trường để được truyền thụ một cách bài bản về ngành học thú vị này. Hoàn cảnh sống, nói nào ngay, cũng không mấy thích hợp cho nhu cầu tự học. Suốt ngày (và suốt đời) tôi chỉ loanh quanh hàng quán nơi mà những kẻ hay lê la thường nói rất nhiều, dù sự hiểu biết của họ vốn không được bao nhiêu. Ngoài giới hạn về kiến thức, mấy ông bạn đồng ẩm còn có cái tật rất hay tranh cãi (và luôn cãi chầy cãi cối) nên mọi thông tin, từ bàn nhậu, đều không được khả xác hay khả tín gì cho lắm.
“Tham nhũng chính trị, lệch lạc tư tưởng, băng hoại đạo đức và hủ bại về lối sống. Đây là những kẻ thù rất nguy hiểm của Đảng, cần phải loại bỏ.” Tạp chí Xây Dựng Đảng (XDĐ) đã báo động như thế trong bài viết ngày 26/11/2023...
Đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) nhìn nhận tình trạng “trẻ hóa” trong suy thoái “tư tưởng chính trị ” và “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đang gây khó khăn cho công tác “xây dựng, chỉnh đốn đảng”...
Năm 2024 là năm bầu cử, một năm gay go thử thách, và đề tài yêu ghét dù muốn hay không muốn đã trở lại trên các trang báo, trong các buổi tranh luận trong gia đình, ngoài xã hội. Chúc bàn tiệc trong năm của quý vị rôm rả những câu chuyện, những cuộc đối thoại bổ ích hai chiều, những thay đổi tốt đẹp. Và xin cảm ơn quý thân hữu, thân chủ đã hỗ trợ, gắn bó cùng hành trình với Việt Báo trong hơn 31 năm qua. Sau cùng là lời tri ân đến các độc giả Việt Báo: chính quý vị, những người đọc khó tính là thành trì giúp Việt Báo trở thành một tờ báo uy tín, chuyên nghiệp.
Năm 2023 tiến vào những ngày cuối cùng, nó sẽ đi qua và không bao giờ trở lại. Lịch sử sẽ đi qua nhưng những việc làm của con người sẽ tồn tại với sự khôn ngoan và ngu ngốc của đa số. Cụm từ ‘con-người-đa-số’ chỉ định ý muốn chung của đa số người. Và ‘con-người-thiểu-số’ đành phải tuân theo. Trò sinh hoạt dân chủ luôn luôn là con dao hai lưỡi có hiệu quả tùy thuộc sở thích của con người đa số. Sở thích? Một thứ tạo ra tốt lành hoặc khổ nạn. Đúng ra là cả hai, nhưng có một trong hai sẽ lớn hơn, đôi khi, lớn gấp bội phần. Nếu khổ nạn quá lớn thì cuộc sống chung sẽ thay đổi, có khi lâm vào mức tồi tệ. Chẳng hạn như trường hợp nước Đức dưới thời Hitler. Ý muốn của con người đa số đam mê nồng nhiệt ý muốn của Hitler. Cho ông ta cơ hội dẫn đầu một quốc gia quyền lực, tạo ra hiệu quả cuộc chiến thế giới thứ hai. Hậu quả tàn khốc đó do ai? Hitler? Đúng một phần.
“Tự diễn biến, tự chuyển hóa” trong Lực lượng vũ trang nhân dân là mối lo hàng đầu của đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay. Bằng chứng này đã được Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng đưa ra tại Hội nghị Đảng ủy Công an ngày 20/12/2023 tại Hà Nội, và trong nội dung các bài viết trên báo chí chính thống của nhà nước liên quan đến Quân đội...
Người ta nên áp dụng đạo đức vào tài chính trị của Henry Kissinger như thế nào? Làm thế nào để người ta quân bình những thành tựu với những hành vi sai trái của Kissinger? Tôi đã vật lộn với những vấn đề đó từ khi Kissinger là giáo sư của tôi, và sau này là đồng nghiệp tại Đại học Harvard. Vào tháng Tư năm 2012, tôi đã giúp phỏng vấn ông trước một số lượng lớn cử toạ tại Harvard và hỏi liệu ông có làm điều gì khác đi trong thời gian làm ngoại trưởng cho các Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon và Gerald Ford không. Lúc đầu, ông nói không. Suy nghĩ lại, ông nói rằng ước mình là đã hoạt động tích cực hơn ở Trung Đông. Nhưng ông không đề cập đến Campuchia, Chile, Pakistan hay Việt Nam. Một người phản đối ở phía sau hội trường hét lên: "Tội phạm chiến tranh!"
Việt Nam có còn “độc lập” với Trung Quốc hay không sau chuyến thăm Hà Nội của Tổng Bí thư, Chủ tịch nhà nước Tập Cận Bình là thắc mắc của người dân Việt Nam. Ông Tập có mặt ở Việt Nam từ 12 đến 13 tháng 12 năm 2023 và đạt được cam kết của Tổng Bí thư đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng về “xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam-Trung Quốc”.
Ngày nay, Chiến lược Phòng thủ Quốc gia của Hoa Kỳ – giống như chiến lược Chiến tranh Lạnh tạo chuẩn mực cho tư duy chiến lược trong những năm từ thập kỷ ‘50 đến ’80 – bị chi phối bởi một tác nhân đe dọa chính, đó là Trung Quốc. Điều này vừa cung cấp thông tin vừa tạo điều kiện cho tất cả các mối đe dọa lớn khác có thể xảy ra: Nga, Iran và Bắc Triều Tiên. Giống như thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Hoa Kỳ hiện đang lâm vào một cuộc cạnh tranh với đối thủ duy nhất của mình, một cuộc cạnh tranh có khả năng bỏ rơi các thành tựu chính trị, kinh tế và công nghệ. Hoa Kỳ cũng đang ở trong một cuộc chạy đua vũ trang hiện đại, và trong một số trường hợp, chơi trò đuổi bắt và tranh đua để giành tình hữu nghị, gây ảnh hưởng lên các quốc gia khác trên thế giới.
Rồi vào ngày 12/12/2023, tức chỉ sau ba tháng, Việt Nam lại long trọng tiếp đón Chủ Tịch Tập Cận Bình và nói rằng hợp tác và hữu nghị với Trung Quốc là lựa chọn chiến lược của Việt Nam...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.