Hôm nay,  

Bị Văng Miểng Vào... Mắt Kiếng

18/10/201300:00:00(Xem: 7351)
Một trong những tổn thất của trận đấu về ngân sách là viễn kiến của nước Mỹ...

Sau khi Thượng rồi Hạ viện Hoa Kỳ nhồi banh đến ngày cuối, vào phút chót thì đôi bên cùng đá trái banh ngân sách ra biên, cho tới đầu năm sau: Chính quyền liên bang có ngân sách tới giữa Tháng Giêng và định mức đi vay được nâng cho tới mùng bảy Tháng Hai. Tức là sau Giáng Sinh, hai phe sẽ lại cù cưa đá tiếp. Cho đến cú đá phạt, penalty, vào cuộc bầu cử 2014.

Từ nay đến đó, các nhà bình luận lại điểm quân đếm phiếu và luận về lẽ thắng bại của hai đảng để tác động vào bầu cử theo quan điểm của họ. Truyền thông của ta thì hồn nhiên dịch lại và đưa lên trang nhất như tin tức, như chân lý. Người viết xin đi qua chuyện khác.

Chuyện xưa và chuyện sau....

* * *

Chuyện xưa là 60 năm trước, vào năm 1942.

Trong Thế chiến II, quân Nhật tiến vào Đông Nam Á và từ Thái Lan Miến Điện cắt đường tiếp vận của quân Đồng minh cho Trung Hoa Quốc Dân Đảng. Khi ấy, có người trình lên lãnh đạo Mỹ một ngả khác đi vào Trung Quốc. Đó là qua Tây Tạng.

Khốn nỗi, sự hiểu biết của nước Mỹ về đỉnh tuyết này chỉ là kiến thức từ hồi đấu thế kỷ của Đế quốc Anh. Và trong bộ máy quân sự của Mỹ, bản đồ Tây Tạng cũng trắng như tuyết.

Đấy là lúc cơ quan OSS, tiền thân của CIA, mới có sáng kiến đưa người vào tiếp xúc với lãnh đạo Tây Tạng, một cậu bé được coi như "Phật Sống", để xin mượn đường tiếp vận. Cậu bé đó là đức Đạt Lai Lạt Ma ngày nay. Hai người được gửi vào là một học giả tốt nghiệp Princeton và một sĩ quan uyên bác, cháu nội của văn hào Lev Tolstoy.

Họ vượt núi tuyết tới thủ đô Lhasa, gặp đức Đạt Lai Lạt Ma và được Hội đồng Nội các gọi là Kashag đón tiếp tử tế. Nhưng vì họ chẳng có tư cách ngoại giao nên chưa thể đạt thoả thuận gì. Cũng lại chuyện Bùi Viện cầu viện của ta. Khi trở về, phúc trình của phái bộ phiêu lưu này được thượng cấp đưa lên Tổng thống F. D. Roosevelt.

Và bị xối nước còn lạnh hơn tuyết giá Hy Mã Lạp Sơn.

Với giọng trịch thượng của kẻ không hiểu biết gì về các nền văn hóa khác, Rossevelt châm biếm chữ lạ, sánh Kashag với một truyện thời thượng khi đó tại Mỹ là bài thơ về con bò tím. Và phất tay cho nước lã ra sông. Chuyện buồn không đoạn kết.

Hoặc đoạn kết còn tục hơn vậy. Sau này cơ quan CIA có yểm trợ Tây Tạng, nhưng từ "chiến khu" lập ra ở đỉnh tuyết Colorado, bên Mỹ. Kết cuộc là Tây Tạng không thoát vòng Hán hóa mà lãnh đạo còn bị Bắc Kinh gán tội là tay sai của CIA. Chuyện đã nhàm vì còn thấy ở Việt Nam. Người viết đã kể lại chuyện này trong một số Xuân Việt Báo năm xưa, khi nhắc đến Tây Tạng và đức Đạt Lai Lạt Ma.

Từ chuyện xa xôi đó, sau này, chúng ta mới thông cảm với lời than của một viên tướng Hoa Kỳ: "Mỗi khi ra quân, chúng ta luôn luôn lầm bản đồ và ngôn ngữ". Nôm na là thiếu hiểu biết về nhiều yếu tố chi phối quyết định của lãnh đạo xứ khác, như địa dư, lịch sử và văn hoá... Vì thế mới dễ quàng xiên.

Ba chục năm sau trò ngu của Roosevelt và việc Hoa Kỳ hy sinh nhiều đồng minh Âu-Á vì thiếu viễn kiến và hiểu biết mà lại thừa mưu lược, Tổng thống Richard Nixon có một quyết định lạ vào năm 1973. Khi chuyện Việt Nam đã thành nước lã ra sông và tiền đồn sắp trôi xuống biển, mà người Việt mình chưa biết, Nixon muốn có một cơ quan khả dĩ gọi là "Viễn vọng đài", để đẩy tầm nhìn tới thật xa.

Nixon cho Ngũ Giác Đài lập ra Văn phòng Thẩm lượng Office of Net Assessment với nhiệm vụ tự bịt tai để khỏi bị nhiễu âm của thời sự trước mắt mà nhìn vào tương lai. Người phụ trách việc thành lập là Tổng trưởng Quốc phòng James Schlesinger, một tiến sĩ kinh tế, sau là học giả, rồi phụ trách về ngân sách, làm Tổng trưởng Quốc phòng cho hai đời tổng thống Nixon và Gerald Ford rồi Tổng trưởng Năng lượng cho Jimmy Carter.

Một học giả khác - bạn đồng viện của James Schesinger và nhà vị lai học khét tiếng Herman Kahn - là Andrew Marshall được chỉ định làm Giám đốc văn phòng ONA, với trách nhiệm khi ấy là vận dụng trí tuệ của các chuyên gia để lượng định về hồ sơ hạch tâm với Liên Xô và vạch ra chiến lược quân sự cho tương lai.

Từ 1973 cho đến nay, bảy đời Tổng thống đều tái bổ nhiệm ông Marshall vào chức vụ này.

Andrew Marshall sinh năm 1921, tốt nghiệp Kinh tế học từ Đại học Chicago, là chiến lược gia của nhiều thế hệ. Ông cũng là thượng cấp đã cất nhắc những người sau này sẽ phụ trách an ninh và đối ngoại của Hoa Kỳ trong mấy thập niên, như Nguyên Tổng trưởng Quốc phòng (rồi Phó Tổng thống) Dick Cheney, hay Tổng trưởng và Thứ tưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld và Paul Wolfowitz....

Về công việc, văn phòng lượng định và Andrew Marshall chỉ có nhiệm vụ tham mưu bên Tổng trưởng Quốc phòng. Họ không có thẩm quyền về chính sách, chẳng bận tâm về tranh cử, ai lên ai xuống, về giá cổ phiếu thăng giáng, hay nghị quyết Liên hiệp quốc, Thượng đỉnh Liên Âu hoặc Đại hội đảng Trung Quốc. Họ cũng không phải hàng ngày trình lên lãnh đạo về an ninh, tình báo.

Tinh thần chỉ đạo của đơn vị thầm lặng này trong Ngũ Giác Đài là kỷ luật: lọc cho sạch tiếng ồn của thời sự mà tìm hiểu và dự báo về những gì sau này có thể đe dọa quyền lợi của Mỹ.

Thời đó, Hoa Kỳ vừa giải vây Trung Quốc mà Chiến tranh lạnh vẫn còn. Lượng định của ONA nói ngược với sự thẩm định của CIA. Rằng Lợi tức Quốc gia của Liên Xô chẳng cao như vậy, nhưng mối đe dọa quân sự từ Moscow thì trầm trọng hơn, nên Hoa Kỳ phải đối phó cách khác. Cũng thế, ONA ước lượng ngân sách quân sự của Trung Quốc là 140 tỷ, thực tế cao gấp đôi các con số phổ biến và nếu đi vào trận địa chiến với Trung Quốc tại Đông Á, Mỹ có thể bị đánh bại!

Cơ quan rất nhỏ bé và rất lạ này chẳng cần lấy lòng Tổng thống, Tổng trưởng hay Nội các Cộng Hoà hoặc Dân Chủ, chẳng đi theo nhận thức của đám đông mà lạnh lùng tìm hiểu về địa dư, lịch sử, văn hóa, kinh tế và kỹ thuật của thiên hạ để thấy ra những động lực thâm sâu của các nước hay các khối và đoán trước những rủi ro xung đột với Hoa Kỳ trong một tương lai rất xa....

Những lượng định của ONA đều được trình bày công khai, có đúng có sai, và vẫn được nhiều giới hữu trách trên thế giới quan tâm. Trong một cuộc phỏng vấn năm 2012, một chủ biên chính của bốn Bạch thư về Quốc phòng của Bắc Kinh là Tướng Trần Châu cho biết rằng ông chẳng hụt một báo cáo nào và Marshall là nhà tư tưởng quan trọng và có ảnh hưởng nhất đến sự thay đổi tư duy về quốc phòng của Trung Quốc trong mấy thập niên từ 1990 đến sau này!

Ngẫm lại thì cũng phải.

Khi tìm hiểu địa dư hình thể và lịch sử Trung Quốc, người ta có thể biết vì sao Bắc Kinh phát triển lực lượng Hải quân từ hai chục năm trước và bây giờ uy hiếp lân bang. Khi nghiên cứu địa dư hình thể của đại lục địa Âu-Á, hay quan hệ lâu dài giữa Đế quốc Nga và Âu Châu, ta dễ thấy trước động thái của tập đoàn năng lượng Gazprom, hoặc việc Putin tấn công Georgia năm 2008 và ngày nay đang gây phân hóa cho Liên Âu. Không biết gì về địa dư và lịch sử Ba Tư thì khó hiểu ra trận đánh Iran-Iraq ngày xưa hay những toan tính đàm phán ngày nay vớ Hoa Kỳ....

Đơn vị nhỏ nhít và kín đáo này nhìn thật xa vào lịch sử, thật sâu vào địa dư để dự đoán chuyện vị lai trong nhiều thập niên tới. Khi hữu sự thì ít ra các tướng lãnh còn có bản đồ và không tung quân vào một trận chiến đã qua, với hình thái quân sự đã lạc hậu.

Ngày nay, ở tuổi 92, ông Marshall vẫn tiếp tục làm việc trong cơ quan lửng lơ đó. Nhưng nhiều phần thì ông sẽ về hưu sớm khi trận đánh về ngân sách sẽ cắt cánh Ngũ Giác Đài và cưa chân Viễn vọng đài: vì thiếu ngân sách, cơ quan Office of Net Assessment có thể bị đóng cửa!

* * *

Tổng thống Barack Obama có thể xúc phạm một đồng minh chiến lược là Nhật Bản khi chỉ định Caroline Kennedy làm Đại sứ Hoa Kỳ tại Tokyo. Cô bé bất tài vô tướng và nói năng ngập ngọng này chỉ có cái danh hão là con gái của John Kennedy, nhưng được Obama đền công trả nợ bằng ghế đại sứ. Nhiều đời Tổng thống Mỹ cũng đã chỉ định các ân nhân về tiền bạc hay thế lực chính trị làm đại sứ cho Hoa Kỳ thay vì bổ nhiệm những nhà ngoại giao chuyên nghiệp đã học bài ở nhà. Cũng vậy, việc Tổng thống Mỹ hủy bỏ nhiều hội nghị với Châu Á để đấu võ ngân sách ở nhà đã làm các đồng minh ngao ngán... Nhìn trong lâu dài thì những vụng về đó rồi cũng sẽ qua, sai lầm được gỡ ra, rồi cột lại với một tổng thống khác.

Nhưng sự bất biến vẫn là địa dư hình thể và lịch sử của Trung Hoa và Nhật Bản tại Đông Á, với tác động mới của kinh tế, của khoa học kỹ thuật, để dẫn tới những rủi ro mới. Khi đó, nước Mỹ có thể bị văng miểng ra sao?

Chuyện văng miểng đó chưa xảy ra. Chúng ta chỉ thấy rằng Bộ Quốc phòng Mỹ bị văng một mắt kiếng. Chẳng có bản đồ mà người cận thị lại đòi cầm súng bóp cò thì chúng ta nên sợ....

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Rồi vào ngày 12/12/2023, tức chỉ sau ba tháng, Việt Nam lại long trọng tiếp đón Chủ Tịch Tập Cận Bình và nói rằng hợp tác và hữu nghị với Trung Quốc là lựa chọn chiến lược của Việt Nam...
Chỉ ba tháng sau khi Việt Nam nâng cấp quan hệ với Mỹ lên cấp cao nhất trong hệ thống phân cấp ngoại giao trong chuyến thăm của Tổng thống Biden, người ta thấy Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc đã trở thành nhà lãnh đạo thế giới mới nhất tăng cường quan hệ với Việt Nam với chuyến thăm Hà Nội trong tuần này...
Chuyến thăm Việt Nam hai ngày của Tổng Bí thư Đảng, Chủ tịch nước Cộng sản Trung Quốc, Tập Cận Bình đã để lại nhiều hệ lụy cho nhân dân Việt Nam hơn bao giờ hết. Bằng chứng này được thể hiện trong Tuyên bố chung ngày 13/12/2023 theo đó họ Tập thay quan điểm “cộng đồng chung vận mệnh” bằng “xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai” cho hai nước...
Sự ra đi của nhà tư tưởng và thực hành xuất sắc về chính sách đối ngoại của Mỹ đánh dấu một kỷ nguyên kết thúc. Trong suốt sự nghiệp lâu dài và có ảnh hưởng phi thường của mình, Henry Kissinger đã xây dựng một di sản mà người Mỹ sẽ khôn ngoan chú ý trong kỷ nguyên mới của nền chính trị cường quốc và sự xáo trộn trong toàn cầu. Thật khó để tưởng tượng rằng thế giới mà không có Henry Kissinger, không chỉ đơn giản vì ông sống đến 100 tuổi, mà vì ông chiếm một vị trí có ảnh hưởng và đôi khi chế ngự trong chính sách đối ngoại và quan hệ quốc tế của Mỹ trong hơn nửa thế kỷ.
“Tham nhũng kinh tế” ở Việt Nam đã trở thành “quốc nạn”, nhưng “tham nhũng quyền lực” do chính đảng viên gây ra để thu tóm quyền cai trị mới khiến Đảng lo sợ. Đó là nội dung đang được phổ biến học tập để đề phòng và bảo vệ chế độ do Ban Nội chính Trung ương công bố...
“Trong năm 2023 còn nhiều vấn đề đáng lo ngại, gây bất an cho xã hội. Các tội phạm trên các lĩnh vực tiếp tục gia tăng toàn quốc xảy ra 48.100 vụ phạm tội và trật tự xã hội tăng 18%.”
Việt Nam đang thương lượng mua chiến đấu cơ F-16 của Mỹ để tăng cường bảo vệ an ninh trước đe dọa ngày một lên cao của Trung Quốc ở Biển Đông. Tin này được truyền miệng ở Hoa Thịnh Đốn, tiếp theo sau chuyến thăm Việt Nam 2 ngày 10-11 tháng 9/2023 của Tổng thống Joe Biden. Tuy nhiên, các viên chức thẩm quyền của đôi bên không tiết lộ số lượng F-16 mà Việt Nam có thể mua với giá 30 triệu dollars một chiếc...
Số năm tháng tôi nằm trong tù chắc ít hơn thời gian mà nhà thơ Nguyễn Chí Thiện ngồi trong nhà mét (W.C) và có lẽ cũng chỉ bằng thời gian ngủ trưa của nhà văn Vũ Thư Hiên, ở trại Bất Bạt, Sơn Tây. Bởi vậy, sau khi đọc tác phẩm Hỏa Lò và Đêm Giữa Ban Ngày của hai ông (rồi đọc thêm Chuyện Kể Năm 2000 của Bùi Ngọc Tấn, Thung Lũng Tử Thần của Vũ Ánh, và Trại Kiên Giam của Nguyễn Chí Thiệp) thì tôi tự hứa là không bao giờ viết lách gì vể chuyện nhà tù, trại tù hay người tù nào cả.
Càng gần đến Đại hội đảng toàn quốc khóa XIV (2026-2031), đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) càng ra sức kiên định 4 nguyên tắc được coi là “có ý nghĩa sống còn đối với chế độ.”
Trời mưa thì buồn. Trời nắng thì vui. Mưa nhiều quá gây lụt lội, trở thành thảm cảnh. Nắng quá độ gây khô hạn, cháy mùa màng, gây đói khổ. Gọi là thiên tai. Có nghĩa thảm họa do trời gây ra. Hoặc chữ “thiên” đại diện cho thiên nhiên. Nhưng gần đây, vấn nạn khí hậu biến đổi, gây ra nhiều “thiên tai” có thể gọi lại là “thiên nhân tai,” vì con người góp phần lớn tạo ra khốn khổ cho nhau. “Thiên nhân tai,” nghe lạ mà có đúng không? Nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu là hiệu ứng nhà kính. Một số loại khí trong bầu khí quyển bao quanh trái đất hoạt động hơi giống như gương kính trong nhà kính, giữ nhiệt của mặt trời và ngăn nó trở lại không gian, gây ra hiện tượng nóng lên cho toàn cầu. Nhiều loại khí nhà kính này xuất hiện một cách tự nhiên, nhưng các hoạt động của con người đang làm tăng nồng độ của một số loại khí này trong khí quyển, cụ thể là: Cacbon dioxit (CO2), khí mê-tan, nitơ oxit, khí florua
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.