TỈNH THÁI BÌNH
Tỉnh Thái Bình, diện tích 1.570 km vuông. Dân số năm 2011 là 1.788.800 người, mật độ 1138 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Tày, Mường, Ra Glai... Gồm có: Thành phố Thái Bình, và 7 huyện: Quỳnh Phụ, Hưng Hà, Thái Thụy, Đông Hưng, Vũ Thư, Kiến Xương, Tiền Hải. Tỉnh lỵ ở thành phố Thái Bình. Nhiệt độ trung bình là 23,5 độ C. Tỉnh Thái Bình bao bọc bởi 3 con sông và biển Đông. Phía bắc giáp Hưng Yên, Hải Dương có ranh là sông Luộc. Đông bắc giáp Hải Phòng có ranh là sông Hóa. Tây và tây nam giáp Hà Nam, Nam Định có ranh là sông Hồng, phía đông giáp biển Đông.
Lịch sử tỉnh Thái Bình: Vùng đất Thái Bình ngày nay, vào thời Bắc Thuộc, thuộc quận Giao Chỉ. Thời Ngô Vương (938), đất Thái Bình thuộc Châu Đằng (Châu Đằng gồm hai tỉnh Hưng Yên và Thái Bình ngày nay). Tới thời vua Lê Thánh Tông vùng đất này gọi là trấn Sơn Nam. Ngày 21-3-1890, toàn quyền Pháp ra Nghị định thành lập tỉnh Thái Bình bao gồm các huyện: Thanh Quan, Thuỵ Anh, Đông Quan, Trực Định, Thư Trì, Vũ Tiên, Tiền Hải, Phụ Dực, Quỳnh Côi (đất tỉnh Nam Định) và huyện Thần Khê (đất tỉnh Hưng Yên).
Thái Bình, nhờ phù sa các sông bồi đắp, nên đất đai màu mỡ. Giao thông, chợ búa tấp nập, trường ốc, phố xá nguy nga.
Thái Bình có nhiều lễ hội: Lễ hội đền Lưu Phương, thờ Nguyễn Công Trứ, vì nhớ ơn ông khai khẩn đất hoang lập 2 huyện: Kim Sơn (ở Ninh Bình), Tiền Hải (ở Thái Bình).
Lễ hội làng An Cố, thuộc huyện Thái Thụy, thờ ông Phạm Hải, hiệu là Nam Hải Đại Vương, người đã có công bảo vệ mùa màng và trừ bệnh tật cho dân chúng. Lễ hội mỗi năm có hai lần: Nghi lễ có 24 người chầu tế, mũ dạ, áo giáp, rước kiệu linh đình.
Chùa Keo, mở lễ hội từ ngày 13 đến 15 tháng 9 âm lịch, tưởng nhớ thiền sư Không Lộ, chùa Keo có 21 ngôi nhà cổ kính.
Làng vườn Bách Thuận thuộc huyện Vũ Thư, do đất phù sa bồi đắp, nên rất trù phú, cây cối tươi tốt, hoa quả sum sê: Đào, chanh, ổi, xoài, chen chúc; mận hồng sum sê tươi tốt.
Bãi biển Đông Châu thuộc huyện Tiền Hải, còn hoang sơ, nhìn xa xa là Cồn Vành, Cồn Thủ, chơi vơi giữa sóng bạc trời xanh. Bãi biển nơi đây cát trắng mịn màng, là nơi tắm biển lý thú, mát mẻ.
Thái Bình có nhiều làng nghề nổi tiếng: Làng Nguyên Xá ở huyện Đông Hưng dệt lụa mịn màng. Làng chạm Đồng Xâm ở huyện Kiến Xương, đã chạm khắc kim loại: vàng, bạc, bạch kim... đã nổi tiếng trên 300 năm. Làng làm chiếu Hải Triều (làng Hới) ở huyện Hưng Hà, tổ sư của nghề làm chiếu là ông Phạm Đôn Lễ làm quan thời Lê. Chiếu có nhiều loại: Chiếu đơn, chiếu đót, chiếu cạp điều, hoạ tiết xinh xắn.
Thái Bình bao bọc ba sông
Cỏ cây tươi tốt, ruộng đồng thênh thang
.
Cảm tác: Non nước Thái Bình
Thái Bình bao bọc bởi ba sông
Sông Hoá là ranh, giáp Hải Phòng
Đông biển rì rào, làn nước biếc
Tây dòng lờ lững, nước sông Hồng
.
Thái Bình đồng ruộng, rộng bao la
Màu mỡ đất đai, lúa mượt mà
Chợ búa, giao thông, người tấp nập
Cửa nhà, trường ốc, phố nguy nga
.
Thái Bình lễ hội, đến liên miên
Nhung nhớ Huy Văn, khai khẩn điền
Đền Hét uy nghi, nơi tưởng niệm
Chùa Keo thanh thoát, chốn tham thiền
.
Làng vườn Bách Thuận, rộng thênh thang
Bồi đắp phù sa, đất mỡ màng
Xanh ngắt, chanh xanh, trên vạn gốc
Đỏ au, mận đỏ, cả trăm hàng
.
Đông Châu ngoài biển, có Cồn Vành
Cồn Thủ chơi vơi, nước quẩn quanh
Vi vút thông xanh, bên cát trắng
Lềnh bềnh bọt trắng, giữa trời xanh
.
Hải Triều dệt chiếu, biết bao nhiêu!
Chiếu đót, chiếu đơn, chiếu cạp điều
Nghề chạm Đồng Xâm thanh thoát ngắm
Thái Bình non nước nhớ nhung nhiều!
Nguyễn Lộc Yên
Tỉnh Thái Bình, diện tích 1.570 km vuông. Dân số năm 2011 là 1.788.800 người, mật độ 1138 người/km vuông. Sắc dân: Kinh, Tày, Mường, Ra Glai... Gồm có: Thành phố Thái Bình, và 7 huyện: Quỳnh Phụ, Hưng Hà, Thái Thụy, Đông Hưng, Vũ Thư, Kiến Xương, Tiền Hải. Tỉnh lỵ ở thành phố Thái Bình. Nhiệt độ trung bình là 23,5 độ C. Tỉnh Thái Bình bao bọc bởi 3 con sông và biển Đông. Phía bắc giáp Hưng Yên, Hải Dương có ranh là sông Luộc. Đông bắc giáp Hải Phòng có ranh là sông Hóa. Tây và tây nam giáp Hà Nam, Nam Định có ranh là sông Hồng, phía đông giáp biển Đông.
Lịch sử tỉnh Thái Bình: Vùng đất Thái Bình ngày nay, vào thời Bắc Thuộc, thuộc quận Giao Chỉ. Thời Ngô Vương (938), đất Thái Bình thuộc Châu Đằng (Châu Đằng gồm hai tỉnh Hưng Yên và Thái Bình ngày nay). Tới thời vua Lê Thánh Tông vùng đất này gọi là trấn Sơn Nam. Ngày 21-3-1890, toàn quyền Pháp ra Nghị định thành lập tỉnh Thái Bình bao gồm các huyện: Thanh Quan, Thuỵ Anh, Đông Quan, Trực Định, Thư Trì, Vũ Tiên, Tiền Hải, Phụ Dực, Quỳnh Côi (đất tỉnh Nam Định) và huyện Thần Khê (đất tỉnh Hưng Yên).
Thái Bình, nhờ phù sa các sông bồi đắp, nên đất đai màu mỡ. Giao thông, chợ búa tấp nập, trường ốc, phố xá nguy nga.
Thái Bình có nhiều lễ hội: Lễ hội đền Lưu Phương, thờ Nguyễn Công Trứ, vì nhớ ơn ông khai khẩn đất hoang lập 2 huyện: Kim Sơn (ở Ninh Bình), Tiền Hải (ở Thái Bình).
Lễ hội làng An Cố, thuộc huyện Thái Thụy, thờ ông Phạm Hải, hiệu là Nam Hải Đại Vương, người đã có công bảo vệ mùa màng và trừ bệnh tật cho dân chúng. Lễ hội mỗi năm có hai lần: Nghi lễ có 24 người chầu tế, mũ dạ, áo giáp, rước kiệu linh đình.
Chùa Keo, mở lễ hội từ ngày 13 đến 15 tháng 9 âm lịch, tưởng nhớ thiền sư Không Lộ, chùa Keo có 21 ngôi nhà cổ kính.
Làng vườn Bách Thuận thuộc huyện Vũ Thư, do đất phù sa bồi đắp, nên rất trù phú, cây cối tươi tốt, hoa quả sum sê: Đào, chanh, ổi, xoài, chen chúc; mận hồng sum sê tươi tốt.
Bãi biển Đông Châu thuộc huyện Tiền Hải, còn hoang sơ, nhìn xa xa là Cồn Vành, Cồn Thủ, chơi vơi giữa sóng bạc trời xanh. Bãi biển nơi đây cát trắng mịn màng, là nơi tắm biển lý thú, mát mẻ.
Thái Bình có nhiều làng nghề nổi tiếng: Làng Nguyên Xá ở huyện Đông Hưng dệt lụa mịn màng. Làng chạm Đồng Xâm ở huyện Kiến Xương, đã chạm khắc kim loại: vàng, bạc, bạch kim... đã nổi tiếng trên 300 năm. Làng làm chiếu Hải Triều (làng Hới) ở huyện Hưng Hà, tổ sư của nghề làm chiếu là ông Phạm Đôn Lễ làm quan thời Lê. Chiếu có nhiều loại: Chiếu đơn, chiếu đót, chiếu cạp điều, hoạ tiết xinh xắn.
Thái Bình bao bọc ba sông
Cỏ cây tươi tốt, ruộng đồng thênh thang
.
Cảm tác: Non nước Thái Bình
Thái Bình bao bọc bởi ba sông
Sông Hoá là ranh, giáp Hải Phòng
Đông biển rì rào, làn nước biếc
Tây dòng lờ lững, nước sông Hồng
.
Thái Bình đồng ruộng, rộng bao la
Màu mỡ đất đai, lúa mượt mà
Chợ búa, giao thông, người tấp nập
Cửa nhà, trường ốc, phố nguy nga
.
Thái Bình lễ hội, đến liên miên
Nhung nhớ Huy Văn, khai khẩn điền
Đền Hét uy nghi, nơi tưởng niệm
Chùa Keo thanh thoát, chốn tham thiền
.
Làng vườn Bách Thuận, rộng thênh thang
Bồi đắp phù sa, đất mỡ màng
Xanh ngắt, chanh xanh, trên vạn gốc
Đỏ au, mận đỏ, cả trăm hàng
.
Đông Châu ngoài biển, có Cồn Vành
Cồn Thủ chơi vơi, nước quẩn quanh
Vi vút thông xanh, bên cát trắng
Lềnh bềnh bọt trắng, giữa trời xanh
.
Hải Triều dệt chiếu, biết bao nhiêu!
Chiếu đót, chiếu đơn, chiếu cạp điều
Nghề chạm Đồng Xâm thanh thoát ngắm
Thái Bình non nước nhớ nhung nhiều!
Nguyễn Lộc Yên
Gửi ý kiến của bạn
