Thượng Viện Hoa Kỳ vừa thông qua dự luật cải tổ luật di trú mang ký số S 744 với số phiếu 68-32, trong đó 14 Nghị sĩ Đảng Cộng Hoà cùng với tất cả 54 nghị sĩ Dân Chủ bỏ phiếu thuận. Đây là chặng đường đầu tiên để tiến tới giải quyết vấn đề di dân bất hợp pháp tại Hoa Kỳ. Bước đường sắp tới khi Hạ Viện cứu xét một dự luật tương tự, vấn đề sẽ trở nên gay go hơn vì thành phần chống đối các điều khoản chính nhằm giải quyết vấn đề di dân sẽ gặp nhiều sự chống đối hơn. Mặc dầu dự luật đã được Thượng Viện thông qua, khó có ai có thể đoán được dự luật sau khi được thông qua tại Hạ Viện sẽ như thế nào, và sau khi cả hai viện giải quyết sự khác biệt giữa đôi bên, người ta lại càng không biết kết quả sau cùng sẽ như thế nào.
Vấn Đề Di Dân Bất Hợp Pháp
Vấn đề di dân bất hợp pháp đã trở nên một đề tài nóng bỏng trong xã hội Hoa Kỳ từ hơn nhiều thập niên qua, đặc biệt là trong lãnh vực chính trị, kinh tế và xã hội. Hiện có khoảng hơn 11 triệu người di dân bất hợp pháp tại Hoa Kỳ. Từ nhiều đời tổng thống, chính quyền nào cũng nhìn ra nhu cầu giải quyết vấn đề di dân bất hợp pháp như không ai đã đạt được kết quả đáng kể nào. Trong cuộc bầu cử năm 2010 vừa qua, Đảng Cộng Hoà đã thất bại nhiều vì đa số thành phần cử tri gốc Latin hay di dân đã bỏ phiếu hỗ trợ Đảng Dân Chủ.
Hiện tượng này đã buộc Đảng Cộng Hoà phải chứng tỏ một chính sách cụ thể nhằm giải quyết vấn đề di dân. Để tìm được sự hậu thuẫn cho giải pháp này, Đảng Cộng Hoà đã đưa ra nhiều điều kiện tiên quyết, trong đó có củng cố hàng rào an ninh biên giới, không chấp nhận ân xá vô điều kiện, hay không ưu tiên những người di dân bất hợp pháp trước những người di dân hợp pháp. Để có được sự hậu thuẫn của các vị dân cử thuộc Đảng Cộng Hoà, một đề luật cải tổ luật di trú đã được các thượng nghị sĩ thuộc lưỡng đảng đã đưa ra đề luật như đã được thông qua tại Thượng Viện, trong đó có nhiều điều khoản nhằm đáp ứng các yêu sácg của các vị dân cử thuộc Đảng Cộng Hoà.
Những Điểm Chính Trong Dự Luật Được Thượng Viện Thông Qua
Dự Luật Cải Tổ Di Trú S 744 từ Thượng Việt là một văn kiện dày trên 1,200 trang, trong đó có nhiều điểm chính sau đây.
Củng cố hàng rào an ninh biên giới.
Dự luật đề nghị chi khoảng hơn 46 tỉ dollar để củng cố hàng rào biên giới, thuê thêm hơn 20,000 nhân viên biên phòng, hơn 3,500 nhân viên quan thuế để kiểm soát các cảng phi trường, tăng cường các thiết bị kỹ thuật an ninh bảo vệ biên giới. Dự luật còn nhấn mạnh rằng chỉ khi nào hàng rào biên giới được bảo vệ an toàn đến mức hiệu quả 90% thì những người di dân bất hợp pháp mới được cứu xét cấp thẻ xanh để được vào quốc tịch, một thời điểm lúc đó đã đến 10 năm sau khi đề luật được ban hành.
Kiểm chứng tình trạng di trú khi thuê mướn nhân viên. Mở rộng và tăng cường khả năng kiểm chứng tình trạng di trú khi thuê mướn nhân viên qua hệ thống E-Verify trong vòng 5 năm tới.
Kiểm soát cửa khẩu. Lấy dấu tay của tất cả những người ngoại quốc rời phi trường để kiểm soát thời gian lưu trú của những người di dân nhập cảnh Hoa Kỳ tạm thời nhằm sớm phát hiện những người ở lại Mỹ quá hạn cho phép.
Lộ trình vào quốc tịch. Theo đề luật cải tổ di trú được thong qua Thượng Viện, tiến trình hợp thức hoá tình trạng di trú của những người di dân bất hợp pháp được chia ra nhiều giai đoạn và có thể kéo dài đến 13 năm. Đây là điều kiện tiên quyết của phía Đảng Dân Chủ mặc dầu có nhiều nhượng bộ đối với các yêu sách của Đảng Cộng Hòa.
Di Dân Tạm Thời. Giai đoạn đầu là đăng ký vào một diện di dân mới gọi là Di Dân Tạm Thời (Registered Provisional Immigrant). Chỉ có những người di dân đã đến Mỹ trước năm 2012 và hội đủ các điều kiện căn bản như không có hồ sơ phạm pháp nghiêm trọng, không có vấn đề an ninh hay sức khoẻ, và đặc biệt là chưa bao giờ mạo nhận là công dân hay bỏ phiếu bất hợp pháp. Muốn ghi danh phải đóng tiền phạt $500.00, đóng lệ phí nộp đơn, nộp hồ sơ lý lịch cá nhân. Thời gian này có thể kéo dài đến 6 năm. Tuy nhiên trong thời gian này, người di dân tạm thời có thể có giấy phép đi làm hay du lịch ra nước ngoài.
Chuẩn bị vào thường trú nhân. Sau thời gian 6 năm chờ đợi trong diện di dân tạm thời, những người này có thể nộp đơn và đóng lệ phí một lần nữa để chuẩn bị xin vào thường trú nhân. Lúc này, người xin đơn cần phải chứng minh quá trình làm việc, đóng thuế và khả năng sống tự lập mà không hưởng trợ cấp của chính phủ. Lúc này, Sở Di Trú có thể đòi hỏi các tiêu chuẩn thi cử về Anh Văn và Lịch Sử Hoa Kỳ tương tự như khi xin vào quốc tịch.
Xin vào thường trú nhân. Sau thời gian 10 năm sau khi được nhận vào diện di dân tạm thời, những người di dân này có thể xin vào thường trú nhân – tức có thẻ xanh – nếu hàng rào biên giới đã được bảo đảm hiệu quả đến mức 90%. Lúc này, những người di dân này phải nộp đơn và đóng tiền một lần nữa, nộp $1,000 tiền phạt, hồ sơ lý lịch cá nhân và chứng tỏ khả năng Anh ngữ, có công ăn việc làm và không hưởng trợ cấp chính phủ.
Xin vào quốc tịch. Sau 3 năm là thường trú nhân hay 13 năm được vào diện di dân tạm thời, những người di dân này có thể xin vào quốc tịch.
Những diện di dân ưu tiên. Bên cạnh việc tăng cường củng cố hàng rào biên giới và hợp thức hóa một số lớn những người di dân bất hợp pháp, Đạo luật của Thượng Viện cũng đề ra nhiều diện di dân ưu tiên và có thể rút ngắn thời gian để vào thường trú nhân hay quốc tịch trong một số trường hợp đối với các thành phần di dân ưu tiên này.
DreamAct. Những thanh niên di dân vào Mỹ lúc trước 16 tuổi, đã hoàn tất trung học, hay 2 năm đại học, hay tham gia vào quân đội 4 năm và đã ở trong diện di dân tạm thời được 5 năm có thể xin vào thường trú nhân trong vòng 5 năm.
Công nhân nông nghiệp. Những nhân viên được tuyển vào Mỹ để làm công việc nông nghiệp có thể được tạm thời ở lại 3 năm và có thể đổi nơi làm việc. Trong thời gian làm việc theo diện di dân này, họ vẫn được bảo vệ theo tiêu chuẩn luật lao động Hoa Kỳ. Những người di dân trong diện này hiện đang cư trú bất hợp pháp tại Hoa Kỳ có thể tiến tới giai đoạn được vào thường trú nhân với thời hạn ngắn hơn.
Công nhân kỹ nghệ thấp để phục vụ trong các lãnh vực chăm sóc bệnh nhân, bán lẽ, xây cất hay kỹ nghệ y khoa.
Công nhân kỹ nghệ cao cấp. Nâng cao tổng số chiếu khán cho các công nhân thuộc các ngành kỹ thuật cao từ 65,000 đế 110,000 mỗi năm.
Thành phần di dân ưu tú. Dự luật còn đưa ra một diện di dân mới dựa trên merit based system (hệ thống tính điểm dựa trên học vấn, khả năng, kinh nghiệm làm việc. Dựa trên hệ thống này, Sở Di Trú sẽ đặt ra một số điểm cho các thành phần khác nhau như bằng cấp đại học, kinh nghiêm làm việc trong các ngành nghề có nhu cầu tại Hoa Kỳ, kinh nghiệm làm thương mại, trình độ Anh Ngữ, mức độ tham gia sinh hoạt cộng đồng, hay quan hệ gia đình.
Gia tốc xét duyệt hồ sơ di dân đang chờ đợi. Một trong những chỉ trích của những thành phần chống đối dự luật cải tổ di trú là đảo lộn ưu tiên đối với những thành phần phạm luật di trú lên trên những người chờ đợi một các hợp pháp. Để đối phó với sự chỉ trích này, đạo luật đã đề ra những điểm như giải quyết hết các hồ sơ hiện nay đang trong thời gian chờ đợi trước khi xét tới các hồ sơ di dân tạm thời. Giải pháp này có thể đưa đến việc giải quyết trong vòng 6 năm các hồ sơ bảo lãnh thân nhân hiện đang chờ đợi nhiều năm. Con số này hiện được phỏng đoán khoảng 4.4 triệu người đã được chấp thuận cho nhập cảnh nhưng vẫn được chờ cứu xét theo chỉ tiêu mỗi năm.
Một điểm mà cộng đồng di dân gốc Việt nên lưu ý là đề luật của Thượng Viện đang đề nghị huỷ bỏ diện bảo lãnh anh chị em hay con cái đã có gia đình nhưng trên 31 tuổi. Tuy nhiên, đạo luật cũng đề nghị nâng cấp diện vợ chồng hay con cái của thường trú nhân lên thành than nhân trực hệ (immediate relative) tương đương với vợ chồng hay con cái của người có quốc tịch Hoa Kỳ. Những người di dân được bảo lãnh theo diện gia đình có thể chờ đợi tại Hoa Kỳ thay vì tại quốc gia nguyên quán.
Tiến trình sắp tới. Đề luật từ phía Thượng Viện hiện nay chỉ là bước đầu. Người ta chưa biết được tương lai của dự luật này sẽ đi về đâu hay kết quả sau cùng của dự luật khi được thông qua bởi Hạ Viện hay toàn Quốc Hội sẽ như thế nào. Trong tình hình chanh chấp chính trị như hiện nay, mọi người có thể hy vọng là Quốc Hội sẽ thông qua một dự luật nào đó, và Tổng Thống cũng sẽ ký phê chuẩn, về vấn đề di trú để có thể có một giải pháp khả dĩ đối với vấn đề di trú tại Hoa Kỳ.
[Luật sư Nguyễn Quốc Lân hành nghề tại Tiểu Bang California và có văn phòng tại Quận Cam. Số điện thoại là (714) 891-1901 và trang nhà trên lưới điện toán www.vietlaw.com]
Vấn Đề Di Dân Bất Hợp Pháp
Vấn đề di dân bất hợp pháp đã trở nên một đề tài nóng bỏng trong xã hội Hoa Kỳ từ hơn nhiều thập niên qua, đặc biệt là trong lãnh vực chính trị, kinh tế và xã hội. Hiện có khoảng hơn 11 triệu người di dân bất hợp pháp tại Hoa Kỳ. Từ nhiều đời tổng thống, chính quyền nào cũng nhìn ra nhu cầu giải quyết vấn đề di dân bất hợp pháp như không ai đã đạt được kết quả đáng kể nào. Trong cuộc bầu cử năm 2010 vừa qua, Đảng Cộng Hoà đã thất bại nhiều vì đa số thành phần cử tri gốc Latin hay di dân đã bỏ phiếu hỗ trợ Đảng Dân Chủ.
Hiện tượng này đã buộc Đảng Cộng Hoà phải chứng tỏ một chính sách cụ thể nhằm giải quyết vấn đề di dân. Để tìm được sự hậu thuẫn cho giải pháp này, Đảng Cộng Hoà đã đưa ra nhiều điều kiện tiên quyết, trong đó có củng cố hàng rào an ninh biên giới, không chấp nhận ân xá vô điều kiện, hay không ưu tiên những người di dân bất hợp pháp trước những người di dân hợp pháp. Để có được sự hậu thuẫn của các vị dân cử thuộc Đảng Cộng Hoà, một đề luật cải tổ luật di trú đã được các thượng nghị sĩ thuộc lưỡng đảng đã đưa ra đề luật như đã được thông qua tại Thượng Viện, trong đó có nhiều điều khoản nhằm đáp ứng các yêu sácg của các vị dân cử thuộc Đảng Cộng Hoà.
Những Điểm Chính Trong Dự Luật Được Thượng Viện Thông Qua
Dự Luật Cải Tổ Di Trú S 744 từ Thượng Việt là một văn kiện dày trên 1,200 trang, trong đó có nhiều điểm chính sau đây.
Củng cố hàng rào an ninh biên giới.
Dự luật đề nghị chi khoảng hơn 46 tỉ dollar để củng cố hàng rào biên giới, thuê thêm hơn 20,000 nhân viên biên phòng, hơn 3,500 nhân viên quan thuế để kiểm soát các cảng phi trường, tăng cường các thiết bị kỹ thuật an ninh bảo vệ biên giới. Dự luật còn nhấn mạnh rằng chỉ khi nào hàng rào biên giới được bảo vệ an toàn đến mức hiệu quả 90% thì những người di dân bất hợp pháp mới được cứu xét cấp thẻ xanh để được vào quốc tịch, một thời điểm lúc đó đã đến 10 năm sau khi đề luật được ban hành.
Kiểm chứng tình trạng di trú khi thuê mướn nhân viên. Mở rộng và tăng cường khả năng kiểm chứng tình trạng di trú khi thuê mướn nhân viên qua hệ thống E-Verify trong vòng 5 năm tới.
Kiểm soát cửa khẩu. Lấy dấu tay của tất cả những người ngoại quốc rời phi trường để kiểm soát thời gian lưu trú của những người di dân nhập cảnh Hoa Kỳ tạm thời nhằm sớm phát hiện những người ở lại Mỹ quá hạn cho phép.
Lộ trình vào quốc tịch. Theo đề luật cải tổ di trú được thong qua Thượng Viện, tiến trình hợp thức hoá tình trạng di trú của những người di dân bất hợp pháp được chia ra nhiều giai đoạn và có thể kéo dài đến 13 năm. Đây là điều kiện tiên quyết của phía Đảng Dân Chủ mặc dầu có nhiều nhượng bộ đối với các yêu sách của Đảng Cộng Hòa.
Di Dân Tạm Thời. Giai đoạn đầu là đăng ký vào một diện di dân mới gọi là Di Dân Tạm Thời (Registered Provisional Immigrant). Chỉ có những người di dân đã đến Mỹ trước năm 2012 và hội đủ các điều kiện căn bản như không có hồ sơ phạm pháp nghiêm trọng, không có vấn đề an ninh hay sức khoẻ, và đặc biệt là chưa bao giờ mạo nhận là công dân hay bỏ phiếu bất hợp pháp. Muốn ghi danh phải đóng tiền phạt $500.00, đóng lệ phí nộp đơn, nộp hồ sơ lý lịch cá nhân. Thời gian này có thể kéo dài đến 6 năm. Tuy nhiên trong thời gian này, người di dân tạm thời có thể có giấy phép đi làm hay du lịch ra nước ngoài.
Chuẩn bị vào thường trú nhân. Sau thời gian 6 năm chờ đợi trong diện di dân tạm thời, những người này có thể nộp đơn và đóng lệ phí một lần nữa để chuẩn bị xin vào thường trú nhân. Lúc này, người xin đơn cần phải chứng minh quá trình làm việc, đóng thuế và khả năng sống tự lập mà không hưởng trợ cấp của chính phủ. Lúc này, Sở Di Trú có thể đòi hỏi các tiêu chuẩn thi cử về Anh Văn và Lịch Sử Hoa Kỳ tương tự như khi xin vào quốc tịch.
Xin vào thường trú nhân. Sau thời gian 10 năm sau khi được nhận vào diện di dân tạm thời, những người di dân này có thể xin vào thường trú nhân – tức có thẻ xanh – nếu hàng rào biên giới đã được bảo đảm hiệu quả đến mức 90%. Lúc này, những người di dân này phải nộp đơn và đóng tiền một lần nữa, nộp $1,000 tiền phạt, hồ sơ lý lịch cá nhân và chứng tỏ khả năng Anh ngữ, có công ăn việc làm và không hưởng trợ cấp chính phủ.
Xin vào quốc tịch. Sau 3 năm là thường trú nhân hay 13 năm được vào diện di dân tạm thời, những người di dân này có thể xin vào quốc tịch.
Những diện di dân ưu tiên. Bên cạnh việc tăng cường củng cố hàng rào biên giới và hợp thức hóa một số lớn những người di dân bất hợp pháp, Đạo luật của Thượng Viện cũng đề ra nhiều diện di dân ưu tiên và có thể rút ngắn thời gian để vào thường trú nhân hay quốc tịch trong một số trường hợp đối với các thành phần di dân ưu tiên này.
DreamAct. Những thanh niên di dân vào Mỹ lúc trước 16 tuổi, đã hoàn tất trung học, hay 2 năm đại học, hay tham gia vào quân đội 4 năm và đã ở trong diện di dân tạm thời được 5 năm có thể xin vào thường trú nhân trong vòng 5 năm.
Công nhân nông nghiệp. Những nhân viên được tuyển vào Mỹ để làm công việc nông nghiệp có thể được tạm thời ở lại 3 năm và có thể đổi nơi làm việc. Trong thời gian làm việc theo diện di dân này, họ vẫn được bảo vệ theo tiêu chuẩn luật lao động Hoa Kỳ. Những người di dân trong diện này hiện đang cư trú bất hợp pháp tại Hoa Kỳ có thể tiến tới giai đoạn được vào thường trú nhân với thời hạn ngắn hơn.
Công nhân kỹ nghệ thấp để phục vụ trong các lãnh vực chăm sóc bệnh nhân, bán lẽ, xây cất hay kỹ nghệ y khoa.
Công nhân kỹ nghệ cao cấp. Nâng cao tổng số chiếu khán cho các công nhân thuộc các ngành kỹ thuật cao từ 65,000 đế 110,000 mỗi năm.
Thành phần di dân ưu tú. Dự luật còn đưa ra một diện di dân mới dựa trên merit based system (hệ thống tính điểm dựa trên học vấn, khả năng, kinh nghiệm làm việc. Dựa trên hệ thống này, Sở Di Trú sẽ đặt ra một số điểm cho các thành phần khác nhau như bằng cấp đại học, kinh nghiêm làm việc trong các ngành nghề có nhu cầu tại Hoa Kỳ, kinh nghiệm làm thương mại, trình độ Anh Ngữ, mức độ tham gia sinh hoạt cộng đồng, hay quan hệ gia đình.
Gia tốc xét duyệt hồ sơ di dân đang chờ đợi. Một trong những chỉ trích của những thành phần chống đối dự luật cải tổ di trú là đảo lộn ưu tiên đối với những thành phần phạm luật di trú lên trên những người chờ đợi một các hợp pháp. Để đối phó với sự chỉ trích này, đạo luật đã đề ra những điểm như giải quyết hết các hồ sơ hiện nay đang trong thời gian chờ đợi trước khi xét tới các hồ sơ di dân tạm thời. Giải pháp này có thể đưa đến việc giải quyết trong vòng 6 năm các hồ sơ bảo lãnh thân nhân hiện đang chờ đợi nhiều năm. Con số này hiện được phỏng đoán khoảng 4.4 triệu người đã được chấp thuận cho nhập cảnh nhưng vẫn được chờ cứu xét theo chỉ tiêu mỗi năm.
Một điểm mà cộng đồng di dân gốc Việt nên lưu ý là đề luật của Thượng Viện đang đề nghị huỷ bỏ diện bảo lãnh anh chị em hay con cái đã có gia đình nhưng trên 31 tuổi. Tuy nhiên, đạo luật cũng đề nghị nâng cấp diện vợ chồng hay con cái của thường trú nhân lên thành than nhân trực hệ (immediate relative) tương đương với vợ chồng hay con cái của người có quốc tịch Hoa Kỳ. Những người di dân được bảo lãnh theo diện gia đình có thể chờ đợi tại Hoa Kỳ thay vì tại quốc gia nguyên quán.
Tiến trình sắp tới. Đề luật từ phía Thượng Viện hiện nay chỉ là bước đầu. Người ta chưa biết được tương lai của dự luật này sẽ đi về đâu hay kết quả sau cùng của dự luật khi được thông qua bởi Hạ Viện hay toàn Quốc Hội sẽ như thế nào. Trong tình hình chanh chấp chính trị như hiện nay, mọi người có thể hy vọng là Quốc Hội sẽ thông qua một dự luật nào đó, và Tổng Thống cũng sẽ ký phê chuẩn, về vấn đề di trú để có thể có một giải pháp khả dĩ đối với vấn đề di trú tại Hoa Kỳ.
[Luật sư Nguyễn Quốc Lân hành nghề tại Tiểu Bang California và có văn phòng tại Quận Cam. Số điện thoại là (714) 891-1901 và trang nhà trên lưới điện toán www.vietlaw.com]
Gửi ý kiến của bạn
